Historia e bankave të Zvicrës

Historia e bankave të Zvicrës
Përse depozitohen aty thesaret e botës

Neutraliteti i Zvicrës dhe sovraniteti kombëtar i njohur prej kohësh nga kombet e tjera, ka krijuar një mjedis të qëndrueshëm e të sigurt, ku sektori bankar ka mundur të lulëzojë. Edhe pse është thuajse në qendër të Evropës gjeografikisht, Zvicra ruajti neutralitetin në të dy Luftërat Botërore.

Ajo nuk është anëtare e Bashkimit Evropian apo e Zonës Ekonomike Evropiane dhe nuk ka qenë anëtare e Kombeve të Bashkuara deri në vitin 2002. Aktualisht një e treta e gjithë fondeve që mbahen jashtë shtetit nga vendet e huaja, ruhen në Zvicër. Në vitin 2001, bankat zvicerane menaxhonin 2.6 trilionë dollarë.

Banka Ndërkombëtare e Shlyerjeve (BIS), një organizatë që ndihmon në bashkëpunimin ndërmjet bankave të botës është e vendosur në Bazel, Zvicër. E themeluar në vitin 1930 “BIS” zgjodhi Zvicrën, për shkak të neutralitetit të saj, i cili ishte shumë i rëndësishëm për një organizatë të themeluar nga vende që ishin në të dyja frontet e Luftës I Botërore.

Ligjet dhe rregullat

Komisioni Federal i Bankave, një agjenci e pavarur e qeverisë zvicerane në Departamentin Federal të Financave, mbikëqyr aktivitetet që kanë lidhje me bankat dhe tregjet e sigurisë e fondet e investimit. Parlamenti zvicerian e kaloi ligjin e bankave në vitin 1934, i cili kodifikonte rregullat e sekretit dhe penalizon çdo shkelje të ruajtjes së sekretit. Dispozitat e fshehtësisë nuk ishin të përfshira në draftin e parë të ligjit, i cili më së shumti përmbante çështje administrative si kontrolli i bankave. Dispozitat u shtuan përpara kalimit të projektligjit që ndalonte përpjekjet e autoriteteve naziste për të hetuar asetet e hebrenjve dhe “armiqve të shtetit”.

Bankat zvicerane dhe Lufta II Botërore

Janë kryer shumë hetime në lidhje me veprimet e bankave zvicerane gjatë regjimit nazist në Gjermani (1933-1945, sidomos në lidhje me fondet e depozituara nga apo të vjedhura nga viktimat e Holokaustit. Në tetor të vitit 1996, ndërsa vazhdonin hetimet për aktivitetet e bankave gjatë Holokaustit, ambasadori zviceran në OKB, Carlo Jagmetti pranoi se disa banka zvicerane i kishin ndaluar të mbijetuarit te Holokaustit që të kishin akses në depozitat e tyre, edhe pse ai hodhi poshtë shumën e pretenduar në paditë gjyqësore të personave në fjalë.

Ndër ato që udhëhoqën këto hetime ka qenë dhe Alfonso D’Amato, senatori amerikan i Nju Jorkut. Në vitin 1998, një panel ndërkombëtar historianësh publikoi një studim që pretendonte se viktimave të Holokaustit u ishte vjedhur një sasi e madhe floriri ashtu si thesaret e vendeve të pushtuara që ishin depozituar në Bankën Kombëtare Zviceriane (SNB).

Sipas këtij paneli, pavarësisht të dhënave për vjedhjen dhe përvetësimin e padrejtë të floririt, “SNB” vazhdoi të pranojë depozita. Në vitin 2000, një gjykatës i Gjykatës së SHBA-ës aprovoi një marrëveshje 1.85 miliardë dollarëshe, mes bankave zvicerane dhe viktimave të Holokaustit.

Sipas të dhënave, gjatë regjimit nazist, në Zvicër u hapën rreth 50 mijë llogari bankare nga viktimat: disa banka refuzuan t’u bënin pagesat familjeve të viktimave për shkak të mungesës së çertifikatës së vdekjes.

Sidoqoftë, një artikull i publikuar më 13 tetor 2001 në “The Times of London” pretendonte se gjykata e besuar për të gjurmuar llogaritë bankare të periudhës së Holokaustit kishte zbuluar se vetëm 300 nga 5570 llogari të huaja nga llogaritë në fjalë, dhe që përmbanin 12 milionë dollarë mund t’u gjendej origjina.

Klientët e parë

Klientët e parë të bankave zvicerane ishin mbretërit e Francës, të cilët e vlerësonin shumë maturinë e kreditorëve të tyre. Bankierët e Gjenevës, të cilët ishin protestantë, ishin më së shumti me origjinë franceze dhe të përzënë pas Revokimit të Dekretit të Nantës nga Luixhi XIV në vitin 1685.

Duke lënë pas persekutimin që kishin përjetuar në Francë ata filluan të financonin mbretin e Francës nga Gjeneva. Në atë kohë, nuk kishte huamarrës më të mirë se vetë mbreti, i cili kishte mundësi të paguante borxhet e tij dhe kishte nevojë për shuma të mëdha parash. Një prej pjesëve të para të legjislacionit që rregullonte fshehtësinë e bankave daton pikërisht në këtë periudhë.

Në vitin 1713, Këshilli i Madh i Gjenevës adoptoi disa rregulla bankare, të cilat përcaktonin detyrimin e bankierëve për “të mbajtur një regjistër me transaksionet e klientelës së tyre”. Sidoqoftë, atyre nuk u lejohej që të jepnin informacione përveç se vetë klientëve në fjalë.

Zvicra u bë kështu, një azil politik dhe financiar për ato që u largoheshin trazirave politike që kishin pllakosur kontinentin. Zvicra ofroi një parajsë të sigurt e me përfitim për depozitat e fisnikëve që i shpëtuan Revolucionit, si dhe për qeveri të ndryshme që do të fillonin t’i drejtoheshin bankave të Zvicrës në shekullin e 19-të e deri në ditët e sotme.

Origjina e fshehtësisë së bankave zvicerane

Fshehtësia që karakterizon bankat zvicerane ka mbrojtur rezervat financiare të depozituara aty prej më shumë se 300 vitesh.

Bankierët e Gjenevës ishin bankierët e mbretit francez dhe teksti i parë i shkruar mbi fshehtësinë e bankave daton në vitin 1713. Luixhi XVI, madje ka pasur një bankier zviceran, Jacques Necker të emëruar si drejtor i përgjithshëm i financave franceze.

Deri në vitin 1934, fshehtësia e bankave mbulohej me direktiva të ndryshme në kodin civil zviceran dhe atë të punës. Sistemi ligjor i gjykatës federale e vendosi me këmbëngulje në praktikë fshehtësinë e bankave, saqë nëse një klient do të binte viktimë e shkeljes së sekretit ai mund të dëmshpërblehej nga banka.

Ligji federal mbi bankat u miratua në vitin 1934 dhe citonte se shkelja e fshehtësisë së bankës konsiderohej krim. Një bankier që zbulonte të dhëna mbi klientët mund të ndëshkohej me burgim. Kështu u forcua dhe më shumë mbrojtja e sferës private të depozituesve.

Një arsye se pse mbrojtja e të dhënave u përforcua është se krizat e vitit 1931 çuan në intensifikimin e shkëmbimit të kontrollit të huaj në Gjermani. Hitleri nxori një dekret sipas të cilit, çdo gjerman me kapital të huaj do të dënohej me vdekje ndaj dhe gestapoja filloi spiunazhin në bankat zvicerane. Kur tre gjermanë u dënuan me vdekje, bankat zvicerane u bindën për nevojën e përforcimit të fshehtësisë.

Një arsye tjetër e përforcimit të fshehtësisë në bankat zvicerane ishte çështja “Basler Handelsbank” në vitin 1932, kur u zbulua se mbi dy mijë pjesëtarë të elitës franceze kishin llogari në Zvicër. Majtistët francezë shfrytëzuan rastin për të denoncuar programin e qeverisë Herriot.

Në vitin 1984, zvicerianët vendosën me shumicë votash që të ruhej fshehtësia e bankave.

Bankat më të mëdha

Në Zvicër figurojnë 408 banka të autorizuara, të cilat variojnë nga “Dy Bankat e Mëdha” e deri tek bankat vogla që përmbushin nevojat e një komuniteti të vetëm, ose të të disa klientëve të veçantë.

“UBS”, dhe “Credit Suisse” janë bankat më të mëdha të Zvicrës dhe kanë më shumë se 50 përqind të depozitave të vendit; secila prej këtyre bankave ka nj rrjet të zgjeruar degësh në gjithë vendin dhe në shumë qendra ndërkombëtare. Për shkak të

“UBS”

“UBS” u krijua në qershor të vitit 1998, kur “Union Bank” e Zvicrës, e themeluar në vitin 1862 dhe Korporata e Bankës Zviceriane, e themeluar në vitin 1872, u shkrinë në një. Me bazë në Zyrih dhe Bazel, kjo është banka më e madhe e Zvicrës. Ka shtatë zyra kryesore në gjithë botën dhe degë në të pesë kontinentet.

“Credit Suisse”

“Credit Suisse” është banka e dytë më e madhe në vend. Me degë kryesore në Zyrih, ajo u themelua në vitin 1865 dhe ka mbi 40 mijë punonjës. “Credit Suisse Group” ofron veprime bankare private, veprime bankare investimi dhe shërbime menaxhimi asetesh.

Banka Qendrore

Banka Kombëtare Zviceriane shërben si banka qendrore e vendit. E themeluar nga Akti Federal mbi Bankën Kombëtare Zviceriane ajo filloi funksionon më 20 qershor 1907.

Bankat private

Termi “bankë private” i referohet një banke që ofron shërbime private bankare dhe në formën e saj ligjore është një partneritet. Bankat e para private u krijuan në vitin 1700 në Zvicër dhe disa prej tyre janë akoma në duart e familjeve origjinale që i themeluan, si “Hottinger” dhe “Mirabaud”.

Nga Blendina Cara

Dollarët që fshihen në Zvicër

Për shekuj me radhë, Zvicra ka qenë një strehëz parajse e qetë; me malet e saj të larta të mbështjella, plot mister dhe sekrete bankare të ruajtura prej shekujsh.

Por për mashtruesit e taksave, Zvicra po fillon të konsiderohet si një parajsë e humbur.

Qeveritë e vendeve të Bashkimit Europian dhe jo vetëm, po tentojnë të ngrejnë një sistem taksash në plot 2 triliardë pasuri që bizneset ruajnë në bankat zvicerane përmes disa traktateve tatimore të veçanta midis çdo shteti të huaj e Zvicrës.

E gjitha kjo nisi pas arrestimit të një ish-bankieri të fuqishëm në Zvicër, i cili sot vuan një dënim prej 2 vjet e 6 muaj burg, për shkak se ndihmoi kompani, por edhe zyrtarë amerikanë të shmangin pagimin e taksave.

Kjo histori mund të kishte kaluar pa u vënë re nëse Shërbimi i të Ardhurave të Brendshme nuk do t'i paguante një shumë prej 104 milionë dollarësh një punonjësi, i cili nxori në shesh sekretet e industrisë bankare në Zvicër.

Sigurisht, ky është çmimi më i lartë që është paguar ndonjëherë për të nxjerrë një informacion të tillë, por Auditi i Brendshëm në Zvicër mendon se shuma ia ka vlejtur. Banka zvicerane UBS, në të cilën u zbuluan shkeljet marramendëse, ra dakord përmes një marrëveshjeje që të paguante një gjobë prej 780 milionë dollarësh.

Nga ana tjetër, Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë duke thelluar hetimet mbi bankat zvicerane. Edhe Britania e Madhe, Austria dhe Gjermania janë duke aplikuar traktate tatimore me Zvicrën, me kushtin që klientët të mbeten anonimë, por llogaritë e tyre do të tatohen, mesatarisht 25% ndaj këtyre shteteve të huaja.

Të gjithë janë të etur për të tatuar shumën mbi 2 triliardë dollarë që klientët e tyre kanë fshehur në Zvicër.
Banditizmi i bankave zvicerane në aktivitet të plotë

Zhan Zigler po bën ecejake me hapa të vogla në verandën e shtëpisë së tij.

Është një ditë e ngrohtë dhe ai tregon peisazhin kodrinor në anën tjetër të lumit Ron, në Francë, ku Mont Blanc (Mali i Bardhë) është i dukshëm edhe pse në distancë. "Kjo është pika ku tregon fundin e Zvicrës", thotë Zigler, i njohur për kritikat e pakursyera ndaj gabimeve të vendit të tij.

Askush tjetër nuk është i njohur për kritikat morale ndaj Zvicrës përveç Ziglerit, ai është 78 vjeç dhe pak vite më parë mbante detyra të rëndësishme shtetërore në Zvicër, politikan, shkrimtar apo raportues special në Kombet e Bashkuara, ndërsa ndërmerrte dhe udhëtime të gjata nëpër botë. Lufta kundër urisë dhe kundër bankave zvicerane ka formuar jetën e tij.

Po a ka ndryshuar ndonjë gjë në këto 20 vitet e fundit? - "Jo, banditizmi i bankave zvicerane është në aktivitet të plotë", thotë Zigler me një përgjigje shumë të shpejtë, ndërsa gruaja e tij përgatitet për të shërbyer një vakt me Wiener Shnizel (ushqim tradicional austriak) shoqëruar me verë të bardhë.

Të ulur në verandën e vilës së Ziglerit në Russin pranë Gjenevës, biseda nis të bëhet interesante kur ai nis të flasë mbi sferat e fshehta në bankat e fuqishme të Zvicrës.

Nga vjen gjithë kjo pasuri në Zvicër?...