Histori tërësisht ruse

Histori tërësisht ruse

Kniaz Grigori Potiomkin: “Stomaku i tij mund të krahasohet me Rusinë”
Kniaz (princ) Grigori Potiomkin - veprimtar i madh shtetëror rus i shekullit XVIII-, gjeneral-feldmareshal, favorit i Perandoreshës Ekaterina II.

Potiomkin ishte një figurë mjaft kontradiktore që kombinonte në natyrën e vet gjithçka më të lartë e më të ulët. Ai mund të ishte bujar dhe dorështrënguar njëkohësisht, preferonte si jetën modeste, ashtu dhe luksin e madh. Por, duhet thënë megjithatë, se ai ishte njeri që prishte para pa hesap (i bënte paratë rrush e kumbulla), ndërsa fodullëku i tij nuk njihte kufij. Gostitë që organizonte favoriti i Perandoreshës ngjasonin me skenarët e përrallave “Njëmijë e një net”.

Kjo kishte të bënte edhe me preferencat gastronomike të tij. Hante Kniazi i madh si i babëzitur. Njëri nga bashkëkohësit e tij kujtonte, se bile dhe në kohën kur ishte i sëmurë për vdekje, Potiomkin duke u drithur si purtekë nga ethet, hëngri mu në sytë e tij gjatë drekës një copë të madhe proshutë, një patok të tërë të pjekur, disa zogj pule dhe piu një masë të paimagjinueshme kvasi (pije ruse e ngjashme me bozën), mjaltë dhe verë. Pas kësaj mbetet vetëm të imagjinohet se sa hante Potimkin në kohërat kur gëzonte shëndet të plotë!

Kniazi rus Sherbatov në librin e vet me titull “Mbi prishjen e traditave në Rusi” («О повреждении нравов в России»), duke folur për Potiomkin-in ka përmendur në veçanti faktin, se në një kohë kur shumë rusë nuk i kishin provuar ananaset, ndërsa për ekzistencën e bananeve as që kishin dëgjuar ndonjëherë, Grigori Potiomkin i kishte me bollëk të madh këto fruta në tryezën e vet dhe ishte ndër të parët në Rusi që filloi ti rriste ananaset në një serrë të madhe të posaçme. [/color]


Kniazi rus Grigori Potiomkin

Duke folur mbi pasionet gastronomike të Potiomkinit duhet theksuar, se ai i jepte preferencë kuzhinës ruse. Korrierët nga skaje të ndryshme të Rusisë i sillnin atij produkte të shumëllojshme. Për shembull, kastraveca të shijshëm nga Nizhni Novgorodi, të cilët bëheshin turshi në një mënyrë të veçantë - në kunguj të mëdhenj të gërryer nga brenda, havjari vinte për të nga Urali, peshku nga Astrahani, nga Kalluga - brumi kallugian.

“Brumi kallugian”, receta e përgatitjes të së cilit është harruar krejtësisht në Rusi tani, nuk mund të quhet tamam brumë. Kjo ishte një lloj ëmbëlsire e veçantë që bëhej me miell thekre dhe malt (rusisht - солод). Thonë se Kniaz Potiomkin mund të zemërohej fort në qoftë se atij për drekë nuk i servirnin në tavolinë “brumin kallugian”.

Ai i dërgonte korrierët e vet në vendet më të largëta bile dhe për pijen e quajtur “shi të tharta” (rusisht - kислые ши) dhe për boronicë të vogël (rusisht - клюква).
Mbi të ashtuquajturat “shi të tharta” ia vlen të tregohet në mënyrë të veçantë. Kjo është një lloj pije ruse e gazuar që bëhet me mjaltë dhe malt dhe për Kniaz Potiomkinin atë e përgatisnin jashtëzakonisht të trashë. Siç dëshmojnë bashkëkohësit, kjo i shërbente atij edhe si pije, edhe si ushqim dhe pinte ai në ditë deri në 15 shishe “shi të tharta”. Potiomkin ishte mëse i bindur se kjo pije kishte veti kuruese dhe prandaj, jo më kot, ai e përfshiu atë në racionin e ushtarit.

Konti Aleksei Ignatiev: oficer, diplomat, kuzhinier

Konti (rus. graf) Aleksei Ignatiev njihet në Rusi, para së gjithash, si autor i kujtimeve të famshme me titull “Pesëdhjetë vjet në shërbim”. Në këtë libër Ignatiev kujton periudhën e veprimtarisë së vet si ushtarak, oficer i Shtabit të Përgjithshëm të Perandorisë Ruse, më pas atë të diplomatit - fillimisht në Danimarkë, Suedi dhe Norvegji, kurse në vitet 1912-1917 - në Francë.


Konti rus Aleksei Ignatiev
Mbas Revolucionit të Tetorit të vitit 1917 konti Ignatiev morri anën e Pushtetit Sovjetik dhe ndihmoi që të ruhen për Bashkimin e Republikave Socialiste Sovjetike (BRSS) mjetet financiare që i përkisnin Rusisë cariste, të cilat ishin depozituar në emër të tij në bankat franceze (225 milionë rubla në ekuivalent floriri). Ka punuar në Përfaqësinë Tregtare në Paris.

Duhet thënë se Aleksei Ignatievin e interesonin jo vetëm veprimtaria ushtarake dhe diplomacia. Pasion i vërtetë i tij ishte kuzhina. Siç tregonte ai vetë, mjeshtërinë e artit të të gatuarit Ignatiev e përvetësoi që në fëmijëri, kur bëhej kurioz për të parë se çfarë gatuante kuzhinieri i familjes së tij Aleksandër Koçallov, nxënësi i kuzhinierit të famshëm kinez në kohën e vet në Shën Petersburg. Zotërimi i artit të të gatuarit i hyri në punë oficerit të ri gjatë periudhës së fushatave ushtarake - në kohën e luftës ruso-japoneze të viteve 1904-1905. Që rrugës për në front, në trenin ushtarak, ku nuk kishte kurrfarë vagoni-restorant, ndërsa bar-bufetë pranë stacioneve të trenave ishin pothuajse bosh, dhe filloi Ignatiev, si i thonë fjalës, “karrierën e vet në lëmin e kuzhinës”, duke pjekur me alkool të thatë bukën e zezë me proshutë.

Në Mançuri, ku ishin përqendruar trupat ruse, punët me ushqimin jo vetëm të ushtarëve, por dhe oficerëve ishin fare keq. Dhe atëhere konti Aleksei Ignatiev vendosi ta marrë këtë punë në duart e veta. Ai se ku gjeti një sobë të vjetër prej gize të hedhur, e pastroi mirë e mirë dhe pasi mbaronte shërbimin ushtarak ia hynte vetë gatimit të drekës. Suksesi i kësaj mense të improvizuar i joshi të gjithë oficerët e Shtabit të Përgjithshëm. “Dhoma e ngrënies filloi të zhvillohej, të lulëzonte”, - kujtonte më vonë Aleksei Ignatiev.

Pasi u bë diplomat, konti Ignatiev merrte pjesë si mysafir në gosti, darka e dreka të shumta. Kur shërbente si diplomat në Suedi, koloneli i Shtabit të Përgjithshëm suedez konti Roose e ftoi Ignativin së bashku me të shoqen për një darkë me mysafirë të ftuar. Pasi vuri re se si pjesëmarrësit e drekës ngrinin gotat duke iu drejtuar njëri-tjetrit me fjalët “Për shëndetin tuaj!”, diplomati rus piu për shëndetin e Zonjës së shtëpisë dhe ngriti dolli për vetë të Zotin e shtëpisë. Por në atë moment të gjithë të pranishmit në tavolinë ia plasën gazit dhe filluan të thërrasin me të madhe: “Dhjetë gota! Dhjetë gota!”.

Doli se kjo ishte “gjoba” për kontin rus që shkeli padashur me gjestin e vet rregullin e vendosur në darkat e drekat me miq të ftuar: askush nuk ka të drejtë të pijë për shëndetin e të zotit të shtëpisë, dhe vetëm pas servirjes së ëmbëlsirës mysafiri i nderuar duhet të ngrihet në këmbë dhe në emër të të gjithë të ftuarve të tjerë të falenderojë të zotët e shtëpisë për pritjen dhe të ngrejë dolli për shëndetin e tyre.

Në përfundim nuk na mbetet gjë tjetër veçse ti shtojmë asaj që thamë më sipër, se pakkush është në dijeni të faktit se Aleksei Ignatiev është jo vetëm autor i kujtimeve të famshme, por dhe i librit të artit të kuzhinës “Bisedat e kuzhinierit me ndihmësin” («Беседы повара с приспешником»).

Perandori rus Nikollai I

Perandori rus Nikollai I vlerësohet në mënyra diverse nga historianët. Disa vërejnë në figurën e tij reaksionarin, të tjerë - fisnikun mbretëror. Periudha e drejtimit të tij filloi me shtypjen e kryengritjes së dhjetorit (të dekabristëve) dhe përfundoi me humbjen e Rusisë në luftën e Krimesë.

Pallati perandorak rus gjatë sundimit të Nikollai I mund të cilësohet, ndoshta, si më i shkëlqyeri, më madhështori në Evropë. Por në jetën e përditshme Nikollai I, po ashtu si dhe babai i tij Pavli I dhe vëllai Aleksandri I, shquhej për natyrën e vet të matur, të përkorë në gjithçka, bile edhe në të ngrënë, në veçanti. Nikollai ngrihej herët në mëngje me të zbardhur dita, punonte deri natën vonë, flinte në shtrat të fortë, hante pak. Ndoshta, pikërisht falë kësaj mënyre të përmbajtur jetese ai dallohej për shëndet të fortë.

Drekat perandorake në pallatin mbretëror nuk shquheshin për salltanet, luks të tepërt.

Praktikisht të gjithë autorët e kujtimeve mbi sundimtarin autokratik konfirmojnë, se ai ishte njeri jashtëzakonisht i përmbajtur në të ngrënë dhe preferonte gatimet e thjeshta të kuzhinës ruse: qofte të shoqëruara me pure patatesh, shi (një lloj supe ruse me lakër arme), çorbat e ndryshme.



Perandori rus Nikollai I

Në Gatçinë (periferitë e Shën Peterburgut) familja perandorake drekonte gjithmonë në një tavolinë të gjatë. Vetë Perandori Nikollai ulej në mes të saj, kurse peranddoresha përballë tij. Në në dyja anët e tyre uleshin kniazët (fisnikët e lartë dhe aristokratet ruse) si dhe mysafirët e ftuar.

Në tavolinë Perandori fliste me njerëzit e shtëpisë rusisht, por kur i drejtohej Perandoreshës kalonte në frëngjisht. Gjatë drekës shërbenin në tavolinë shërbëtorët më të përzgjedhur të oborrit. Përpara anëtarëve të familjes perandorake shtroheshin gjithmonë pjata prej floriri, të cilat nuk ndërroheshin gjatë gjithë kohës së drekës. Çdo herë, kur servirej gatimi i radhës, shërbëtori i oborrit duhej të vinte me shumë kujdes e shkathtësi, pa zhurmë fare, mbi të pjatën tjetër prej porcelani.

Perandori Nikollai Pavlloviç ftonte përherë me kënaqësi të madhe për drekë në Pallatin e Dimrit gjeneralin Ivan Skobelev. Posaçërisht për gjeneralin në tavolinë servirej supiera me shi të vërtetë rus (supë me lakër arme), rizë me qull ose çorbë dhe kulaçë. Dreka të tilla jo të mëdha, në të cilat ftoheshin 2 apo 3 persona të rrethit të afërt, Nikollai I kishte pothuajse çdo ditë.

Gjatë kohës së drekës, si rregull, ndonjë muzikant luante në piano. Gatime të ndryshme nuk kishte shumë - 3 apo 4 gjithsej. Ngandonjëherë Perandorit i servirnin veç të tjerëve një vegsh (vorbë) me hikërror, të cilin ai e pëlqente pa masë. Në përgjithësi, Nikollai I hante shumë pak, kryesisht perime. Perandori përveç ujit pothuajse nuk pinte fare pije alkoolike. Rrallëherë i lejonte vetes ndonjë kupë verë. Gjatë darkës cari rus hante përherë një pjatë të të njëjtës supë, të gatuar me patate të grira.

Edhe gjatë udhëtimeve të veta Nikollai I demonstronte ndjenjën e theksuar të masës në të ngrënë, duke urdhëruar maitre d’hotel-in e vet që gjatë drekës në tryezë të mos servireshin kurrë më tepër se tre gatime. Dhe ky urdhër i tij respektohet pothuajse gjithmonë. Por njëherë ndodhi që maitre d’hotel nuk u përmbajt dot nga dëshira për të sjellë në tavolinë edhe një pjatë të katërt shumë delikate me troftë të freskët fare. Dhe si përgjigje ndaj kësaj ai dëgjoi vërejtjen gati kërcënuese perandorake: “Ç’është kjo - pjata e katërt? Hajeni vetë atë!”. Cari hodhi picetën me zemërim dhe u largua nga tavolina.

Aleksandri II: shpërthimi në sallën perandorake të ngrënies

Më 5 shkurt të vitit 1880 Perandori i gjithë Rusisë Aleksandri II kishte ndërmend të drekonte në sallën e ngrënies të Pallatit të Dimrit. Për drekë pritej të vinte Princi Alexander of Hesse and by Rhine, por treni i këtij të fundit erdhi gjysmë ore me vonesë. Kjo rrethanë dhe i shpëtoi atëhere jetën Perandorit.

Në momentin kur Cari po i afrohej dyerve të sallës së ngrënies buçiti një shpërthim i fuqishëm. Aleksandri II, që u vonua pak për drekë, shpëtoi për mrekulli pa u padëmtur. Por 11 ushtarakët, që kryenin shërbimin e rojes atë ditë në pallatin perandorak, gjetën vdekjen nga ky shpërthim.

Atentati i sipërpërshkruar ishte një ndër të shumtit të ndërmarrë kundër jetës së Perandorit reformator, i cili anuloi, hoqi të drejtën e bujkrobërisë (të drejtën feudale).

Të birit të Nikollait I as që i kishte shkuar ndonjëherë ndërmend se do të bëhet objekt gjyetie nga ana e terroristëve kur në vitin 1856 u kurorëzua në Moskë. Pas ceremonisë së kurorëzimit në sallën e fronit mbretëror të Pallatit të famshëm Granovitaya (Palace of the Facets) të Kremlinit të Moskës u shtrua një drekë solemne. Midis të ftuarve në të ishin anëtarët e Këshillit Shtetëror, përfaqësues të klerit të lartë dhe persona me rëndësi të dy klasave të para të vendit. Në drekën e shtruar me rastin e kurorëzimit u servirën: supë e gatuar me gjela të egër, kulaçë e byrekë me harxha të ndryshme, peshq sterlet të zier në avull, shkurta të pjekura në hell, angjinare (it. carciofo). Më pas në tryezën e mrekullueshme fetive u sollën gjela deti dhe shpendë të egra të pjekura. Përfundoi dreka me xhelatinë frutash dhe akullore.

Kurorëzimin e perandorit të ri e festuan jo vetëm personat e klasave të larta, por dhe e gjithë Moska. Në solemnitetet e kurorëzimit në Moskë midis të tjerash u konsumuan gati 40 ton proshutë, 15 ton sallam e salçiçe, 5 ton gjalpë, 3.120 qengja, më tepër se 12.000 pula, 49 mijë byreçka e kulaçë, u pinë 1.252 fuçi vere dhe 3.120 fuçi birre. Sipas të dhënave zyrtare, për ceremonitë solemne të kurorëzimit u shpenzuan 6 milionë rubla argjendi.



Perandori rus Aleksandri II

Aleksandri II zhvilloi jo pak reforma të rëndësishme në vend, të cilat i ndryshuan pamjen gjithë Rusisë. Por vepra më e madhe e tij mbetet, pa dyshim, çlirimi i fshatarëve nga bujkrobëria, varësia feudale. Prandaj në historinë e Rusisë ai hyri me emrin Cari-Çlirimtar (Liberator).

Zakonisht Aleksandri i II ngrihej nga gjumi rreth orës 8 dhe bënte një shëtitje në këmbë në park. Pasi kthehej nga shëtitja pinte kafe me doktorin e vet. Rreth orës 17.00 Aleksandri II shkonte të drekonte tek perandoresha. Në këtë drekë pothuajse gjithmonë kishte persona të ftuar. Vetë dreka, po ashtu si dhe mëngjesi, vazhdonte më pak se 1 orë. Më pas Perandori tymoste një puro dhe shkonte për të fjetur deri nga ora 19.00. Në 7 të mbrëmjes tek ai vinte perandoresha me fëmijët dhe së bashku ata pini çaj me ëmbëlsira.

Gjatë kohës së drejtimit të Aleksandrit II të gjitha llojet e verërave që servireshin në tryezë ishin të prodhimit të huaj. Ai ishte adhurues i madh i shampanjës franceze. Preferonte shumë Perandori rus shampanjën e Firmës “Louis Roederer”. Kjo firmë posaçërisht për Lartmadhërinë e tij Aleksandrin II prodhoi në vitin 1876 shampanjën “Crystal” në shishe me formë të mrekullueshme.
Në ditën e parë të marsit të vitit 1881 terroristët e grupimit «Народная воля» (“Vullneti i Popullit”) e çuan deri në fund punë me gjyetinë shumëvjeçare të filluar ndaj Perandorit. Aleksandrin II e hodhën në erë në rrugën përgjatë lumit Neva, mu në qendër të Shën Peterburgut.

Leon Trotsky: buka e burgut dhe haviari kremlinian.Njëri prej prijësve të Revolucionit të Tetorit të vitit 1917 dhe organizatorëve të Ushtrisë së Kuqe Lev (Leon) Bronshtein, i njohur më tepër me pseudonimin - Trotsky (Trocki). Thonë se këtë mbiemër ai ia huazoi një gardiani burgu, ku u ngujua për ushtrim veprimtarie revolucionare.


Social-demokrati i ri ra në burg në moshë fare të re. Trotsky kujtonte më pas se pako nuk i sillte askush në burg. Ai s’kishte as çaj, as sheqer. Çorbën e burgut të arrestuarve ia jepnin vetëm një herë në ditë, në drekë. Racioni i bukës me thekër dhe kripa i shërbenin revolucionarit të ri si mëngjes dhe darkë. Ai kafshonte një copë nga buka e burgut dhe pastaj bënte ecejake diagonal qelisë duke thurur poezi.

Pas përmbysjes së autokracisë në Rusi Trotsky u kthye nga mërgimi dhe u zhyt me kokë në vorbullën e ngjarjeve politike të vendit. Pikërisht atëhere ai dhe u afrua me bolshevikët. “Rruga për në bufenë (bar-bufe) e Komitetit Ekzekutiv ishte në ato ditë një Golgothe (Calvary) e vogël , - kujtonte Trotsky. - Atje të jepnin çaj, bukë të zezë me dhjathë ose me haviar të kuq: ky produkt ishte me shumicë në Smolni dhe më pas në Kremlin. Për drekë atje jepej (supë me lakër arme) dhe një copë mish”.


Leon Trotsky

Pas rrëzimit prej bolshevikëve të Qeverisë së Përkohshme Trotsky u emërua Komisar i parë i Popullit për punët e jashtme të Rusisë Sovjetike. Pikërisht kur zinte këtë post ai morri pjesë në negociatat e paqes në Brest-Litovsk me përfaqësuesit e Gjermanisë. Delegacionin e parë rus gjermanët përpiqeshin ta sejdisnin e ta respektonin si asnjë tjetër.

Princi i Bavarisë Leopold i priti anëtarët e delegacionit rus si “mysafirët” e vet. Të gjitha delegacionet e hanin drekën dhe darkën bashkarisht. Kurse Trotsky, i cili kryesonte delegacionin sovjetiv, vendosi ti ndërpresë me vrazhdësi marrëdhëniet e shpenguara, familjare e besëplota që u krijuan atje. Ai kërkoi caktimin e tryezave të veçanta për drekë dhe darkë, duke u referuar tek nevoja e anëtarëve të delegacionit sovjetik për të komunikuar me njëri-tjetrin gjatë kohës së pushimeve midis negociatave. Dhe ky pretendim i tij u pranua heshturazi prej gjermanëve.

Në mars të vitit 1918 qeveria sovjetike u zhvendos në Moskë. Ushqimi i atëhershëm në Kremlin ishte i keq: në vend të mishit jepnin pastërma, mielli dhe drithërat ishin të mbushura me rërë. Por ndërkohë me bollëk të madh ishte haviari kuq i peshkut keta (familjes së salmonit) - për shkak të ndërprerjes së eksportit. Për drekë udhëheqësve të Republikës Sovjetike u jepnin shi (supë me lakër arme) dhe hikërror (qull me hikërr me lëvozhgë), por të servirura ama në pjatat e oborreve perandorake me emblema me shqiponja mbretërore.

Në luftën e ashpër, që plasi pas vdekjes së Leninit, brenda radhëve të partisë Stalini triumfoi mbi Trotsky-n. Fillimisht ai u internua në Kazakistan, kurse më pas u dëbua fare nga vendi. Vendstrehim i fundit i adeptusit të revolucionit botëror u bë Meksika. “Ne kishim një tryezë të madhe, - kujtonte nipi i Trotskyt. - Të gjithë, duke përfshirë edhe rojet e ndihmësit e Trotskyt, uleshim rreth kësaj tryeze.

Ushqimin zakonisht e gatuante gjyshja, të cilën e ndihmonin dy gra meksikane... Dreka jonë ishte shumë modeste, pa kurrfarë gjellësh të sofistikuara e delikatesash. Pasi hante Leon Trotsky (Lev Trocki) pushonte ose flinte pak. Kurse më pas vazhdonte të punonte në kabinetin e vet deri në darkë”.

Pikërisht atje, në vilën Koyyakana, në gusht të vitit 1940 goditja që iu dha pas shpine me akullçarëse (sëpatë) i mori jetën njërit prej udhëheqësve më kontradiktorë të Revolucionit të Tetorit.

Bravo Ufo, qenke i apasionuar pas historise ruse!

Dreka e tre perandorëve

Në vitin 1867 Parisi u bë vendi i zhvillimit të Ekspozitës botërore, për pjesëmarrje në të cilën erdhën mysafirë të shumtë nga i gjithë rruzulli tokësor, midis tyre edhe persona të familjeve mbretërore.

Perandori rus Aleksadër II-të së bashku me djemtë e tij - Aleksandrin dhe Vladimirin - mbërritën në kryeqytetin francez më 16 maj të vitit 1867. Ata i priti personalisht Perandori Napoleon III-të (Carles Louis Napoléon Bonaparte). Qëndrimi i monarkut rus në Paris u shënua jo vetëm me vizitimin e Ekspozitës botërore dhe pjesëmarrjen në aktivitete të shumta të botës mondane, por edhe me atentetin e pasuksesshëm ndaj jetës së Perandorit rus Aleksandër II-të.

Ndërsa më 7 qershor të vitit 1867 në restorantin më të famshëm të asaj kohe “Cafe Anglais” në Paris u zhvillua takimi i cili hyri në histori me emrin “Dreka e tre perandorëve”. Në të vërtetë midis tre pjesëmarrësve të drekës perandor i vërtetë ishte në atë kohë vetëm monarku rus Aleksandri i Dytë. Atij i bënë shoqëri në këtë drekë princi (rus. - tsarevitch), trashëgimtari i fronit, i cili do të hyjë më vonë në histori si Perandori Aleksandër III-të, si dhe Mbreti i Prusisë Friedrich Wilhelm I-rë, i cili 4 vjet pas kësaj dreke u bë perandor i Gjermanisë. Mbretin e Prusisë e shoqëronte princi Otto Eduard Leopold von Bismarck.

Monarkët iu lutën pronarit të restorantit që ti gostisë ata me gatime të tilla që ti mbeten në kujtesë për një kohë të gjatë. Dhe ai ia plotësoi dëshirën atyre me kënaqësi. Dreka u përgatit nga i famshmi Adolphe Dugléré, nxënësi i kuzhinierit legjendar Marie-Antoine Careme.

Në menunë e drekës, e cila u servir në mënyrën më luksoze, figuronin shumë gatime që paraqesnin në vetvete krenarinë e kuzhinës franceze. Si pjatë e parë u servir supa e perandorshës, e gatuar me lëng pule të trashur me tapiokë (tapioca - miell i bluar (niseshte), i përftuar nga rrënjët e maniokës (lat. - Manihot esculenta) - një lloj bime shumë e rëndësishme ushqimore kjo në tropik), me të verdhë vezësh e kajmak qumështi, me qofte të vogla në formë sferike të bëra me mish pule, të brendshme shpendësh dhe bizele të njoma. Mysafirëve iu propozua gjithashtu edhe supë-pure me bizele të njoma.

Perandori rus Aleksadër II

Në menunë e drekës si pjata të dyta u servirën sufle me mish pule dhe tartufo (zhardhok kërpudhash) me salcë veneciane të përgatitur me verë të bardhë, uthull estragoni (lat. Artemisia dracunculus - erëz e vlefshme aromatizuese bimore), qepë dhe fier moskat (cerfoglio) - (lat. Anthriscus cerefolium - bimë kjo që konsumohet e freskët) si dhe kërbisht qengji (selle de mouton) me pure bathësh dhe salcë Bretoni. Mysafirëve iu propozua të provojnë edhe pulën e gatuar sipas traditës portugeze: të pjekur ashtu siç është (e paprerë në copa), të mbuluar me salcë domatesh, specash të kuq jo djegës, hudhër, rigon, paprika, spec të kuq shumë djegës aromatik (pepe di Caienna), sheqer, lëng limoni, verë të bardhë, lëng pule dhe vaj ulliri. Pula ishte e mbushur me oriz e domate. Më pas në tavolinë sollën pure të ngrohtë të bërë me mish e mëlçi shkurtash, karavidhe (lobster) të gatuar sipas mënyrës pariziane me garniturë domatesh si dhe rosa të vogla të pjekura ala Rouen - të mbushura me mish të grirë.

Pjesëmarrësve të drekës iu propozua të provojnë edhe ortolanët e butë - shtëpie (një lloj zogu ky - lat. Emberiza hortulana) të vendosur copa-copa në sanduiçe të thekura dhe patëllxhanë të gatuar ala spanjollçe - të mbushur me tulin e tyre, domate dhe mish kofshe derri ose proshutë, të mbuluar me dhjathë të shkrirë Gruyère. Në përfundim të drekës në tavolinë u servir akullore.

Gostia ishte me të vërtetë mbretërore. Por thonë, se Cari rus shprehu dëshirën të provojë patjetër gjatë drekës edhe të famshmen Foie gras (frengj. mëlçi e dhjamosur) - mëlçi pate apo rose të majmur që gatuhet në mënyrë të posaçme - meqenëse në fund të fundit ishte në Francë. Por, për fat të keq, këtë delikatesë restoranti nuk e kishte në momentin e caktuar. Pronari mendjehollë i restorantit diti si të dalë nga situata e vështirë dhe iu përgjigj në këtë mënyrë Perandorit rus: “Lartmadhëria Juaj, në gastronominë franceze Foie gras nuk gatuhet kurrë në muajin qershor. Në qoftë se Ju do të prisnit deri në tetor, atëhere nuk do të pendoheshit aspak për këtë”. Car Aleksandrin e kënaqi përgjigja që mori.

Dreka vazhdoi 8 orë nën shoqërimin e muzikës së dhomës. Gjatë kohës së ndërrimit të pjatave mysafirët pinin puro. Verat që shoqëruan gatimet ishin nga më të mrekullueshmet: Madeira e vitit 1810, Xérés (spa. Jerez) e vitit 1821, Château d’Yquem e vitit 1847. Dhe, sigurisht, shampanja Louis Roederer, e cila i pëlqeu veçanërisht shumë Perandorit rus. Përfundoi dreka e monarkëve me shishet Château “Lafite-Rothschild” të vitit 1848.

Restoranti “Cafe Anglais”, i cili u bë vendtakim i tre perandorëve, ekzistoi në Paris deri në vitin 1913. Ndërsa shumë shpej pas kësaj filloi Lufta e Parë Botërore dhe nuk ishte më aspak etike të përmendej fakti se Perandori rus dhe Kaiseri gjerman patën ngrënë së bashku dikur një drekë të mrekullueshme miqësore.

Perandori rus Aleksandri III-të

Më 19 maj të vitit 1883 në Pallatin Granovitoi (të audiencave) për nder të kurorëzimit të Perandorit rus Aleksandër i III-të u dha një drekë solemne. Ndër të ftuarit në të ishin përfaqësues të Klerit të lartë, figura të fisnikërisë më të lartë ruse dhe mysafirë nga monarkitë e huaja. Gjithsej ishin 275 persona. Salltanetet e dekorimit të tavolinës të habisnin me luksin dhe pasurinë e takëmeve.

Gjatë drekës orkestra e harqeve e oborrit mbretëror ekzekutoi 10 vepra muzikore. Në tavolinë u servirën si pjata të para borsh (një lloj supe me panxhar dhe zarzavate të tjera) dhe supë me mish qengji. Më pas mysafirëve iu propozua mish viçi i buburitur dhe sterlyad (një lloj shumë i shijshëm peshku bli) i zier në avull - zbukurim i famshëm ky i tavolinës ruse. Në menunë e drekës figuronin gjithashtu edhe pjata të ndryshme (vepra të vërteta arti gastronomik) me xhelatinë, mish i pjekur - zogj pule dhe shpendë të egra.

U servir gjithashtu edhe shpargull (shpërëngë). Në përfundim të drekës sollën akullore dhe çorbën e famshme të Kontit rus Dimitri Guriev (ajo gatuhej si bollgur me qumësht. Pastaj i shtoheshin arra të thërmuara, copëza pjeshke, ananasi, frutash të tjera dhe kajmak qumështi), të cilën Aleksandri i III-të e pëlqente jashtë mase.

Në vitet e rinisë së vet Kniazi (princi) i madh Aleksandër e kishte me qejf të madh të ngrënin. Por hamës ai nuk mund të quhej kurrsesi. Edhe gatimet e sofistikuara nuk i vlerësonte fort. Për shtatin e tij jo të vogël, për të mos thënë gjigand, Perandori nuk hante shumë dhe nuk i kushtonte të ngrënit ndonjë rëndësi të veçantë.

Aleksandri i III-të preferonte ushqim jashtëzakonisht të thjeshtë. Atij i pëlqenin gatimet e kuzhinës ruse dhe jo ato të vendeve të huaja. Kur i mërzitej menuja e tavolinës mbretërore Perandori, në kohën e lëngimit nga një sëmundje e rëndë në gjysmëvitin e fundit të jetës së vet, kërkonte ngandonjëherë, kur ia kërkonte mideja, ti sillnin drekë të zakonshme ushtari apo gjyetari nga kazermat e afërta me oborrin mbretëror apo njësisë së gjuetarëve.



Perandori rus Aleksandri III-të.

[color=cyan]Ekziston mendimi se Aleksandri i III-të ishte i shumë dhënë pas pijeve alkoolike dhe bile se ishte pjanec i keq. Por nuk ka kurrfarë dëshmish në mbështetje të këtij versioni. Përkundrazi, ata që e njihnin nga afër Perandorin konfirmojnë, se ai ishte njeri krejtësisht indiferent ndaj alkoolit dhe se nuk e shihnin të dehur ndonjëherë. Një nga mjekët e familjes perandorake kujtonte, se bile edhe gjatë të ngrënit të mezeve Aleksandri i III-të pothuajse nuk pinte as gotëzën shoqëruese tradicionale të vodkës, ndërsa edhe kur e pinte rrallëherë doza e saj ishte më e madhe se një kupëz e vockël. Gjatë të ngrënit ai pinte kryesisht kvas (një lloj boze në ngjyrë çaji). Verën pothuajse nuk e vinte në gojë. Pinte me qejf të madh, por me masë ai pijen e vet të preferuar, e cila përbëhej nga përzierja gjysëm për gjysëm e kvasit rus me shampanjën.

Periudha e drejtimit të Perandorit Aleksandër i Tretë u shënua nga praktikisht mospjesëmarrja e plotë e Rusisë në konflikte ushtarake. Jo krejt rastësisht ai hyri në histori me emrin Aleksandri i III-të Paqeruajtës. Por herë pas here Cari rus u jepte megjithatë sinjal të qartë fuqive të tjera - se po të lindë nevoja Rusia di ta mbrojë për veten mrekulli.

Gjatë kohës së një dreke solemne të shtruar në Pallatin e Dimrit në Shën Peterburg Aleksandri i III-të po bisedonte me ambasadorin austriak. Pikërisht në atë periudhë ishte ndezur keq konflikti i radhës austro-rus në Ballkan. Ambasadori, me lutjen e tij këmbëngulëse, zuri vend në tavolinë përballë Perandorit me qëllim që të kishte mundësi të shkëmbente me të mendime në lidhje me situatën e mbarsur me konflikt në Ballkan. Por Perandori nuk po reagonte në kurrfarë mënyre ndaj fjalëve të tij. Diplomati austriak i irrituar e fort i zemëruar në fund të bisedës u kërcënua me fjalët, se Austria mund të mobilizojë kundër Rusisë 2 apo 3 korparmata. Aleksandri i III-të, pa thënë as edhe një fjalë, me buzëqeshje në fytyrë mori nga tavolina një pirun të argjendtë, e përthyu atë në formë patkoi dhe e hodhi në drejtim të vendit ku ishte ulur ambasadori austriak: “Ja se ç’do të bëj unë me 2 apo 3 korparmatat tuaja të mobilizuara”, - tha me qetësi Cari rus.

Në një nga drekat e shtruara për nder të ardhjes në Rusi të Princit të Malit të Zi Nikollai ndodhi një episod i mbarsur, në një farë mënyre, me skandal. Gjatë kohës së drekës Aleksandri i III-të ngriti dollinë me fjalët “Për mikun tim të vetëm, Princin e Malit të Zi!”. Personat e familjeve mbretërore europiane e pritën me habi të madhe e indinjatë këtë dolli, meqenëse prej saj rridhte konkluzioni se vetëm Princi i Malit të Zi nga gjithë mbajtësit e huaj të kurorave mbretërore gëzonte respektin e Carit rus. [/ color]

Tartaret,e kaluara,etashmja dhe e ardhmja e tyre

''Gerrmo Ne rrenjet e nje rusi e do te zbulosh nje tartar''.Tartaret jane permendur bashke me mongolet dhe turqit per shume shekuj.

Ne shekullin e 13,ata moren pjese ne fushatat qe ndermmerte Cangis Hani,udheheqesi mongol.Perandoria e tij u zgjerua ne nje territor te gjere,pak a shume ne permast e ish B.S.Ne vitin 1236,rreth 150.000 luftetare te tij u nisen drejt Europes,qe fillon ne perendim te maleveUrale.Atje, ne fillim sulmuan qytetet ruse.

Kur mongolet pushtuan Rusine pak pas kesaj,ata themeluan nje komb te perzjer mongolo-turk,pjesen perendimore te te cilit disa e quajne Hordhia e Arte.Kryeqyteti i saj Sara-Batu,ndodhej ne pjesen e poshtme te lumit Vollge.Ne kete shtet perfshihej nje pjese e Siberise dhe malet e saj Urale,si edhe vargmalet e largeta Karpate e kaukaze ne Ukraine e Gjeorgji.Principatat ruse duhej ti paguanin harac Hordhise.Ne shekullin e 15,Hordhia u nda ne juridiksione,si Krimeja,Astrakani dhe Kazani.

Tatarstani dhe kryeqyteti i tij Kazani

Sot,popullsia e Rep. shumekombeshe te Tartastanit,ndodhet ne pjesen me lindore te Rusise Europiane,eshte rreth 4 milion banore.Territori i tij ka nje sip.prej 68.000 k.m. katrore dhe njihet si nje nder shtetet me te zhvilluar ekonomikisht ne federaten Ruse.Tatarstani eshte nje prodhues kryesor i naftes dhe i gazit ne Rusi.

Industria e tij perfshin prodhimin e aeroplaneve dhe automjeteve,dhe ne kete republike ka disa aeroporte.Kazani eshte nje qytet modern me nje milion banore ku takohen lumenjte Vollge dhe Kazanke.Ai eshte nje nga qytetet e shumta ne Rusi qe kan ndertuar sisteme te bukura metroje.Ne cdo stacion spikat nje motiv karakteristik.

Disa kan nje ndertim modern dhe te tjeret kan pamje orientale ose mesjetare.Nje stacion ne Kazan eshte zbukuruar me 22 afreske me mozaike qe paraqesin perralla tradicionale tartare.Universiteti Federal i Kazanit u themelua ne vitin 1804 nga cari rus Aleksandri I dhe ka nje nder biblotekat me te medha ne Rusi.

Eshte nje qender arsimore dhe kulturore me influence dhe eshte paraardhese e universiteteve te tjera ne Tatarstan.Nder 5.000.000 botimet e bibliotekes,gjenden edhe 30.000 doreshkrime te lashta,disa prej te cilave datojn nga shekulli 9 i eres sone.Nder gjerat me te spikatshme te Kazanit eshte kremlini i famshem.

Kjo fortese e vjeter ,me ndertesat qe datojn nga shekulli i 16,eshte e vetmja fortese tartare ne Rusi qe i ka rezistuar kohes.Brenda mureve te gurta te Kremlinit te Kazanit,gjendet kulla e Sjujumbekit,godinat e qeverise se Tatarstanit,nje xhami dhe nje kishe ortodokse.Ne vitin 2000,Kremlini i Kazanit u shpall Trashegimi boterore nga UNESKO.Arkitektura e kompleksit te kremlinit duket magjepsese sidomos naten.Kjo arrihet me ane te dritave qe pasqyrohen ne lume.

Populli dhe gjuha

Tartaret perbejn popullsine me te madhe turanike ne Rusi dhe thuhet se arrijne deri ne 5.500.000,por nuk dihet sa eshte numri i vertete ne te gjithe kete territor te paane.Gjuha tartare i perket familjes se gjuheve turanike.Ne kete familje gjuhesh,bejn pjes gjuha azerbajzhane, bashkire, kazake, kirgize, nogaje, turke, turkmene, uzbeke dhe jakute.

Disa prej ketyre gjuheve jan aq tr ngjashme sa ata qe in flasin e kuptojne njeri tjetrin deri ne njefare mase.Ata qe flasin gjuhet turanike ne bote arrijne ne miliona e miliona.Ne rruget e qytetit anembane Tatarstanit,njerezit perdorin gjuhet tartare dhe ruse,ashtu si edhe gazetat,librat,radiot dhe televizionet.

Pjeset ne teatrot e Tatarstanit shfaqen ne gjuhen tartare dhe flasin per historine,folklorin dhe jeten e prditshme te vendit.Ne vitrinat dhe ne tabelat e rrugeve ne Kazan e ne qytete te tjera,shkruhet ne rusisht dhe ne tartare.Rusishtja ka huazuar shume fjale nga gjuha tartare.Ne B.S.,ne vitin 1928,gjuha e shkruar tartare ndryshoi nga alfabeti arab ne ate latin.Por qe nga viti 1939,gjuha tartare shkruhet me shkronja cirilike te ngjashme me ato te rusishtes.

Traditat kombetare

Nje here e nje kohe tartaret merreshin me gjueti e blektori.Edhe sot,ne gatimin tradicional shume lloj gjellesh i bejne me mish.Nje prej tyre eshte beleshi,nje nga gatimet e preferuara ne shume familje tartare.Zakonisht behet si byreku,mbushet me patate,mish,qepe dhe erza dhe piqet per rreth dy ore.

Pastaj ''byrekun''e presin te nxehte ne tavoline ne sy te te gjitheve teksa avulli ngrihet siper.Nder festat kombetare te tartareve,ndoshta me e vjetra dhe me e famshmja eshte Sabantui.Ajo e ka origjinen nga nje zakon pagan sipas te cilit njerezit luteshin se bashku dhe i ofronin flijime perendise DIELL e shpirterave te paraardhesve.

Pjesemaresit besonin se flijime te tilla do te benin qe linja e tyre gjenealogjike te vazhdonte,qe kafshet e tyre te riprodhoheshin dhe toka te ishte e frytshme.Tartaret i pelqejn shume kuajt.Ata jan pjes e rendesishme e kultures tradicionale dhe kane lidhje me jeten e tyre te meparshme si nomade.Ne Kazan ndodhet nje nga hipodromet me te mire ne bote,me 12 stalla dhe nje klinike veterinare.Aty madje ka dhe nje pishine per kuaj.

Lundrimet ne maje te botes.

Detaret ne te kaluaren enderronin te zbulonin korridorin verior qe do te lidhte oqeanin Atlantik me ate Paqesor,por hasen nje pengese teper te madhe,rruga detare e Oqeanit te Ngrire te Veriut ishte e bllokuar nga akulli.Pavarsisht nga kjo,kalimi verior do te ishte me i shkurter ne krahasim me rruget ekzistuese detare permes jugut.Aty nga shekulli i 16-te,rruget tregtare drejt Lindjes,dmth ato perreth skajeve jugore te Afrikes dhe te Amerikes Jugore,ishin monopolizuar nga Portugalia dhe Spanja.Tregtareve te huaj do tu duhej te gjenin rruget veriore nese donin te benin tregti me Lindjen.Shume u perpoqen dhe me poshte jane disa prej tyre.

Anglezet.Ne vitin 1533,ser Hju Uillebi dhe Ricard Canselleri drejtuan ekspediten e pare angleze.Ngaqe stuhia i ndau anijet e tyre nga njera tjetra,Uillebi u detyrua ta kalonte dimrin ne bregun e shkrete te Gadishullit Kola ne veriun e larget te Rusise.Te papergatitur per kushtet e ashpra,ai dhe te gjithe ata qe ishin me te,vdiqen.Kurse Canselleri mberriti ne Arhangelsk.Qe aty shkoi ne Moske me ftese te carit Ivan IV Vasiljevic,ose ndryshe Ivani i Tmerrshem.Canselleri nuk arriti te gjente nje kalim per ne Azi,por i hapi rruge tregtise midis Anglise dhe Rusise.

Holandezet.Me 1594-en,Vilem Barenci ne fillim lundroi per ne Novaja-Zemilja.Megjithate,ne vitn 1596,ne udhetimin e tij te trete,duke i rene perqark skajit verior te ketij arkipelagu rus,anija ngeci ne akull dhe u demtua aq shume sa skishte shprese qe ta rregullonin.Pasi kaluan nje dimer te ashper ne nje strehim te berre me drure te nxjerre nga deti dhe mbijetuan me mish arriu polar,ekuipazhi i Barencit u kthye me dy varka te vogla.Barenci vdiq gjat udhetimit.

Ruset.Eksploruesit ruse ndermoren nje ekspedite studimi te thelle te Siberise dhe te pjeses me lindore te Rusise.Vetem per 60 vjet,nga viti 1581 deri ne vitin 1641,ata i rane kryq e terthore zones nga malet Urale deri ne Paqesor.Ne ate kohe,kozaket lundruan per ne Oqeanin e Ngrire te Veriut nepermjet lumenjve te Siberise.Ata e shpallen Siberine territor rus dhe ishin te paret qe lundruan pergjat bregut verilindor te saj.Nevitin 1648,anijet ruse kaluan permes asaj qe morri emrin ngushtica e Beringut nga detari danez Vitus Beringu.

Ekspedita te metejshme. Nga viti 1733 deri ne vitin 1743,pothuajse 1000 burra nen drejtimin e Beringut,u nisen ne shtate grupe per te studiuar brigjet e Oqeanit te Ngrire te Veriut dhe te Paqesorit te Rusise.Anijet e tyre bllokoheshin vazhdimisht nga akulli dhe shume detare vdiqen.Sidoqofte,nga ekspedita u hodh ne harte pothuajse i gjithe bregu i Oqeanit tr Ngrire te Veriut.Te dhenat e perpiluara-perfshire hartat detare,thellesine e deteve dhe informacionet per gjendje e akullnajave-dolen tejet te cmuara per ata qe do te lundronin ne te ardhmen ne kete oqean.Ne te gjitha keto raste,udhetimet ne Oqeanin e Ngrire te Veriut ishin bere me mjete lundrimi prej druri.Por ekspedita e Beringut tregoi qarte se ato nuk ishin aspak te pershtatshme per te kaluar rrugen Detare te Veriut.{Rruga Detare e Veriut eshte emri rus per ate qe ne vende te tjera njihet edhe si Kalimi Verilindor.}

Ne vitin 1778,eksploruesi anglez Xhejms Kuk arriti ne te njejtin perfundim kur lundroi per ne perendim nepermjet ngushtices se Beringut dhe u bllokua nga akullnajat.Vetem pas nje shekulli,finlandezi Adolf Erik Nordenskjold arriti ta pershkonte kete kalim me anijen e tij me avull.

Rusetfitojne pervoje. Pas Revolucionit Rus ne vitin 1917,asnje anije nuk lejohej te kalonte ne Oqeanin e Ngrire te Veriut,pervec mjeteve ruse te lundrimit.Qe nga viti 1930 e me pas,B.S.e beri me te lehte kalimin ne Rrugen Detare te Veriut dhe ndertoi porte qe te ndihmonte ngritjen e vendeve industriale.Rusia fitoi pervoj ne cdo aspekt te lundrimit ne Oqeanin e Ngrire te Veriut.Gjat Luftes se Ftohte,kjo rruge ishte e mbyllur per anijet e huaja.Megjithate,per shkak te reformave politike dhe nje periudhe tranzicioni ne ekonomine e tregut,autoritetet ruse tani i inkurajojne anijet nderkombetare ta perdori kete rruge.

Shembulli i meposhtem tregon dobite e saj.Gjat veres se vitit 2009,dy anije mallrash gjermane kaluan ngushticen e Beringut dhe pastaj shkuan ne perendim permes bregut verior pothuajse pa akull fare te Azise dhe Europes,e arrite ne Holande.Ishte hera e pare qe nje shoqeri transporti detare jo ruse pershkonte Kalimin Verilindor.Nga kjo,udhetimi ishte 5560 K.m. me i shkurter dhe zgjati dhjete dite me pak.

Sipas llogaritjeve,kjo shoqeri transporti kurseu 300.000 euro {per ate kohe 450.000 dollare amerikane}per nje anije vetem se pershkoi kete rruge te shkurter.Sot, akulli ne Oqeanin e Ngrire te Veriut po shkrin me shpejtesi.Si rrjedhoje,zona te medha te oqeanit tani jane te hapura cdo vere.Edhe pse kjo gje perben nje oproblem per mjedisin,nese shkrirja vazhdon,anijet mund te shmangin cektinat pergjat bregut rus dhe te pershkojn nje kalim te drejtperdrejte midis Atlantikut dhe Paqesorit.

Tradita ruse e piktures mbi dru. Shumices se turisteve ne Rusi u pelqen te blejne disa lloj punimesh artizanale,si kukullat matrioshka.Ne kohet e hershme,shume prej tyre ishin punime ne dru te bera nga zejtare duararte ne fshatra.Nje prej ketyre traditave mbi dru,quhet kokloma.Prej shekujsh,ruset kan ngrene ne kupa te gdhendura e te pikturuara me kujdes dhe perdornin luge,filxhane e ene te tjera prej druri.Ato zbukuroheshin zakonisht me figura bimesh ose kafshesh.Fshatra te tere mund ti perkushtohen prodhimit te eneve prej druri te nje lloji te caktuar.Fshataret merreshin me keto punime ne periudhen e gjate e te ftohte dimerore,kur nuk kiishte shume pune ne bujqesi.Dyqind a me shume vjet me pare,prodhimi i ketyre punimeve artizanale u be mjaft fitimprurese ne disa qytete e fshatra.Per shembull,njehere,te gjthe banoret e Sjemjenovit e lane bujqesine dhe vetem brenda nje viti prodhuan gati dy milion kupa prej druri,pjatanca,filxhane dhe luge.Fshataret afer qytetit te Nizhnji Novgorodit shpiken nje teknike per prodhimin e nje lustre te praruar razistente per enet e pikturuara.Zhvilluan bojra dhe lloje llaku qe e duronin nxehtesine,dhe enet e pregatitura i thanin ne furre.Temperatura e larte i jepte siperfaqes ngjyre argjendi nje nuance te njetrajtshme ngjyre floriri.Ky proces perdoret akoma sot e kesaj dite ne fabrikat e koklomes ne Nizhnji Novgorod.Ne tekniken e koklomes zbukurimet behen me lule dhe bime te pyjeve e lendinave te Rusise,si edhe me shpend e peshq.Shpesh i zbukurojne me dredheza dhe gjethe te perziera me fruta te ndryshme,si per shembull me fruta pyll.Ngjyrat qe perdoren kryesisht jane e kuqja,e zeza,e florinjte dhe e gjelber.Sot,fale punimeve artizanale kokloma,enet me ngjyrat e bukura nga fshatrat e Rusise,u japin lezet tavolinave ne mbare boten.