Edhe Himara është Shqipëri

Prof. mr. Venera Llunji

"Sa kushton kjo çantë?", e pyes një djalë të ri, i cili shiste gjëra të ndryshme në një nga dyqanet e vogla improvizuese.

"45 euro. Mund ta merrni edhe për 30 euro", përgjigjet ai. Dhe kthehet nga e motra me të cilën flet greqisht.

"Më fal, - e pyes si pa sherr, - a je grek apo shqiptar?"

"Jam internacionalist", ma ktheu i riu.

"Cilit komb i takon internacionalisti?", e pyes prapë.

"Unë di edhe anglisht", më përgjigjet ai.

"Po mirë, ia ktheva, edhe unë di edhe anglisht, edhe serbisht, edhe pak gjermanisht, di shumë fjalë edhe greqisht, por për veten time them që jam shqiptare. Nuk paskam dëgjuar ndonjëherë për komb internacionalist. Çfarë gjuhe flet internacionalisti? Ti fole shqip dhe greqisht. Po të ishe grek, do të më thoshe që je grek. Ti nuk më the që je grek. Me mua fole shqip, pse nuk e flet shqipen edhe me motrën tënde?"

I riu më shikoi, mbase me dyshim, mbase i çuditur apo mbase edhe i hutuar nga një situatë të cilën aspak nuk e kishte pritur atë mbrëmje të ngrohtë vere. Në të dalë nga dyqani më përshëndeti, në greqisht, prapëseprapë, edhe pse ishte shqiptar!

E gjithë kjo bisedë ndodhi në Himarë. "Mbase mënyra më e lehtë dhe më e mirë për ta njohur një vend është të mësoni se si njerëzit në atë vend punojnë, çfarë duan, dhe si vdesin", kishte thënë Albert Camus në veprën e tij "The Plague".

Në Himarë flitet greqishtja si gjuhë e parë, respektivisht si gjuhë amtare e himarjotëve. Sipas Enciklopedisë së madhe Greke, dialekti i greqishtes që flitet në Himarë është i përafërt me dialektin e greqishtes që flitet në Mani të Peloponezit, në Greqinë Jugore. Por Himara, ishte vendi i kaonëve, fis i rëndësishëm pellazgësh dhe populli më luftarak i Epirit.

Sot Himara është një qytet piktoresk në jug të Shqipërisë, qytet i vogël, por me një bukuri qetësuese, i rrethuar në një anë nga deti Jon, i kaltër e i pastër, e në anën tjetër me kreshtat e vargmalit bregdetar që në mbrëmje dhe në mëngjeset e hershme i japin një freski që të qetëson mendjen dhe të rehaton shpirtin. Rrugicat e ngushta dhe shkallë-shkallë të çojnë drejt shtëpive familjare, të cilat ofrojnë një komoditet të këndshëm, dhe atë qetësinë mbase të shumëkërkuar nga mysafirët, të cilët duan, së paku për disa ditë, të ikin nga jeta e shpejtë e qyteteve prej nga vijnë dhe ku do të kthehen përsëri.

Por, në Himarë dominon greqishtja. A do të thotë kjo që Himara është e banuar me popullsi greke? Apo ndoshta me popullsi shqiptare të asimiluar dalëngadalë në grekë? Përse ndodh që kur Kastriot Tusha dhe Manjola Nallbani këndojnë në qendër të qytetit, vetëm mysafirët nga qytete të ndryshme të Shqipërisë, të Kosovës e të Maqedonisë, i ndjekin me vëmendje dhe kënaqësi, ndërsa "himarjotët që shquhen për histori të lavdishme, për luftëtarë të mëdhenj që nuk i nënshtrohen asnjë ligji që vepron kundër vullnetit të tyre" (Jano Koçi, "Himara") janë larguar diku në thellësi të qendrës së qytetit dhe kënga shqipe nuk iu duket se e vlen të dëgjohet?

Dihet që lindja, ndryshimi dhe humbja e kulturave nuk ndodh brenda një nate. Ajo është një proces gradual. Mbi të gjitha, pjesa më e madhe e normave kulturore nuk zbret vetë nga qielli. Ne i bëjmë ato vetë, i ndryshojmë ato apo edhe i thyejmë ato. Ne zgjedhim për veten tonë se çfarë duam të mendojmë dhe si duam të jetojmë. Natyrisht, çdo zgjedhje në një moment të caktuar është përcaktuar dhe kushtëzuar nga zgjedhjet e bëra edhe më herët. Ne, në të vërtetë, jemi krijesa të shprehisë.

Megjithatë, kjo nuk do të thotë që duhet harruar prejardhjen tonë, gjuhën e stërgjyshërve, e të pranojmë diçka që nuk na takon, të mendojmë se jemi dikush tjetër e që në të vërtetë nuk jemi, të kopjojmë mënyrën e të menudarit, të të folurit dhe të sjelljes për hir të sigurisë financiare dhe të mirave materiale që mund të na ofrohen nga dikush që nuk na do, nuk na respeskton për atë se kush jemi dhe çfarë jemi, që na fyen dhe përul sa herë që i jepet rasti. Përse duhet një shqiptar himarjot të thotë se është grek apo internacionalist? A nuk do të ishte më mirë që edhe himarjoti shqiptar të ndjehet shqiptar dhe nacionalist në kuptimin pozitiv?

Nëse ishujt Korfuz, Matraq, Ereikoussa dhe Othonoi që dikur ishin pjesë e bashkuar e bregdetit të Himarës, tani i takojnë Greqisë, dhe nëse himarjotët kanë marrë pjesë në kryengritjen për pavarësinë e Greqisë në vitin 1821, ku edhe u shquan për trimëri, kjo assesi nuk do të thotë se himarjotët janë grekë.

Dhe nëse në Sarandë këndohet një këngë tjetër, kënga çame, atëherë shpresoj se qeveria e Shqipërisë do të bëjë çmos që edhe në Himarë të nxisë dhe të forcojë arsimin në gjuhën shqipe, që të jetë më e pranishme edhe në fushën mediale me dhe në gjuhën shqipe, ashtu që himarjotët e saj të ndjehen krenarë që janë shqiptarë.

Shpresoj të kem gabuar në këtë analizën time, por edhe më shumë shpresoj që kur verën tjetër të jem duke u kënaqur me ambientin mahnitës të plazhit të Himarës që do të më rrethojë, të mos i hap papritmas sytë pasi ta kem dëgjuar një grup të rinjsh duke biseduar me njëri-tjetrin, e ta pyes veten: ku jam kështu, në Shqipëri apo në Greqi?

Hedhim nje paralele, shohim se si shqiptaret e Kosoves (ne veri) po bejne çmos qe te rruajn integritetin e plote te shtetit, madje ata japin jete per te rruajtur kombin, truallin dhe fene. Kurse keta shqiptaret e Shqiperis (se jugut) po ruajn integritetin e "plote" te shtetit, madje japin jete per te ruajtur kombin , truallin dhe fene. Po cilen? ATE GREKE pa dyshim.

Thjesht, pjesa e jugut te shqiperis jane fundrina themelore e gjithe shqiptaris dhe si te tille jane dhe do mbeten mbeturina greke te flliqur!

Arb shkruajti:Hedhim nje paralele, shohim se si shqiptaret e Kosoves (ne veri) po bejne çmos qe te rruajn integritetin e plote te shtetit, madje ata japin jete per te rruajtur kombin, truallin dhe fene.

Deri tashti Arb,ne kufijte e veriut asnje shqiptar i thjeshte nuk po lufton sot per integritetin e territorit dhe kufijeve,(ndoshta vetem per fene) sic po deklaron,deri tashti kane qene serbet qe kane luftuar per ''trojet e tyre'' duke bllokuar rruget,kane djedur nje objekt doganor dhe nuk shkulen nga atje prej 10 ditesh.

Ne ato kufij te veriut te Kosoves po luhet tragji-komedia e madhe e politkes se te forteve dhe nuk po tregohet ndonje trimeri e kosovareve.Ku ishin gjer dje kosovaret qe i lane te livadhisin serbet ne territoret e veriut te Kosoves,por sot po behen te gjithe patrioter kush me shume e kush me pak si ai Hashim kryeministri...?

Vetem kur Hashimit i fryne tek veshi i tij i shurdher ''ATA'' te medhenjt qe e ushqejne me ''fat-food'' ,qe po ''vdes''politikisht dhe si shqiptar,atehere u ''kujtua''z/Thaci qe paska edhe territore shqiptare qe nuk i qeveriska ai...Kjo eshte e verteta e situates se sotme per Kosoven

Arb shkruajti:Kurse keta shqiptaret e Shqiperis (se jugut) po ruajn integritetin e "plote" te shtetit, madje japin jete per te ruajtur kombin , truallin dhe fene. Po cilen? ATE GREKE pa dyshim.

Thjesht, pjesa e jugut te shqiperis jane fundrina themelore e gjithe shqiptaris dhe si te tille jane dhe do mbeten mbeturina greke te flliqur!

Kjo eshte me se e vertete,por jo populli ka fajin,kemi plotesisht te drejte te veme ''kujen'' per gllaberitjen pak e nga pak te jugut te Shqiperise.Politika e nenshtrimit te kryehorrave te poltikes se STANIT te sotem dhe ai i djeshmi,kane bere qe vete shqiptaret te lene kombesine per 5 euro te qelbura .....Per te ardhur keq,

Paralelen e terhoqa me shqiptaret e Kosoves sepse eshte rast me aktual, kur flitet per veper ndaj kombit. Une popull e quaj edhe ate policin (dhe gjith pjesmaresit ne aksion) qe dha jeten per te mbrojtur vatanin, sepse edhe ata kur mbarojn orarin epunes te njete me te tjeret jane. Normalisht qe udheheqesia duhet te degjoj "fuqit e medha" sepse ata i dhan kene pushtet qe kane! Shembull mund te meret edhe me shqiptaret e Maqedonise, qe me 2001- shin u ngriten ne luftte kunder shkaut! Shkaku ate kohe por edhe tash po mundohet me menyra te ndryshme te josh shqiptaret qe te "nderojne kombesin" ose tu shkojne per shtati shkaut te flliqt. kete s'e ka bere dhe s'po e ben shqiptari ne ate pjese te truallit shqiptar. ne ate kohe kur ata s'kishin ka te ja mbanin, iknin ne gurbet, per mos te ra "gjah" i politikave sllavo maqedone.

E ç'tu thuash ketyre shqiptareve te jugut?qe per 5 euro ndron kombesin, ndoshta dhe per 5 te tjera, ta ofron tere familjen (ata qe pshuren ulet) qe greku i flliqt ti palloj me mllef. Duke pasur parasysh gjakun e paster shqiptar dhe historia qe tregon per at, nuk besoj se keta te jugut jane pjell shqiptare .

ne ket koh e sidomos keto 2 vitet e fundit si per shqiprine e me shume per kosoven eshte duke u luajtur nje politik e flliqt sa i perket ceshtjes se teritoreve.
mitrovica defakto esht e ndar dhe kur e them kete e them me plot fuqin e fjales jo vetem per nje arsye por per shum qe prej hyrjes se natos e deri me sot atje nuk funksionon dora e pushtetit serbokarpatet jan shumic sa i perket numrit te popullsis ka banda te organizuara direkt nga serbia e shum eshum gjera negative problemi qendron se ne shqiptaret po punojm me plane afatshkurta e jo si fqinjet tan serbi e greki plan afatgjat.

plani i serbis drejt mitrovices qe per dymdhjet vite investoj aq para sa prej disa burimeve jo zyrtare thuhet mbi dy miljard euro qe edhe une besoj ne po investim i madh esht ta ruajsh nje popullat te ter me para te majme e te ndertojsh objekte kolektive te paguajsh pronat e kosovareve per debim edhe qe esht me e keqja as nuk po don te degjoj per antarsim ne bashkimin evropian.

kur esht ne pytje mitrovica jemi ka punojme rreth asaj qe si koncept eshte parja leter dhe a e dini pse per arsyen e vetme se na mungon akademia e unfikuar kombtare qe per qellim te kete vendin dhe vetem vendin per mua kur esht ne pyetje territori plane te suksesshme i kisha quajtur ato te enverit dhe rugoves shqipria nime mbeti e varfer nga aspekti ekonomik por e pasur me territor qe per mendimin tim madhesia ben fuqin apo ides rugoviane kosovaret nime duruan por fituan pavarsine.

jo shqiperi ,po iliri eshte bashke me gjysmen e greqise .heladha eshte Iliri

Menjëher në vitet e pas luftës trupat e Natos që mbërrin në Kosovë, francezët dhe Rusët në fillim u stacionuan në Gjilan, Kamenicë dhe Viti, kjo pjes pra e Karadakut dolën në kryengritje kundër francezit dhe Rusit, sepse e dinin se kush ishin ata, pastaj erdhen trupat e Kforit Amerikan, Rusët qëndruan një kohë në Kamenicë dhe pastaj u larguan të gjith nga Kosova, kurse francezet udhëtuan drejt e në Mitrovicën e Veriut. Shumica e Serbëve nga e gjith Kosova udhëtuan për në Mitrovicën e Veriut dhe aty u vendosën, lidhën besën njëri me tjetrin Francez-Serb që nuk do ta lëshojnë atë vend dhe do të luftojnë me të gjitha forcat vetëm për mos ta humbur atë pjesë.
Sigurisht pra njerëzia ka parë ngjarjet e mëhershme në TV, ku aty para syve të trupave të kforit francez sulmohet shqipëtari i vetëm me gur nga shumica serbe në prezzencë e atyre francezve dhe francezët nuk marrin asnjë hap për mbrojtje të atij qytetari shqipëtar Mitrovicas, madje është për të ardhur keq se si disa franc-uniforma edhe qeshin me të, e ndihmën mos ta përmendim fare.
Ne, Serbin e dijm që e kemi armik të haptë, e edhe Shqipëtarët e Shqipëris e dijnë për Grekun, mirëpo nuk po e njohim armikun më anti shqipëtar me shekuj e shekuj që ka bërë lëmshe në territoret tona e ai është Francezi i pist e gjak prishur, më gjakprishur se këta më lart që i përmenda.