Sfera Misterioze

Sfera me moshe 2.8 - 3 bilion vjetesh



Enigmat s'kane te sosur..

Të paktën 200 zarë (sfera) janë gjetur dhe nxjerrë nga një shkëmb i thellë në minierën e argjendit, Guri i çuditshëm (Wonderstone) në Afrikën e Jugut. Zarët kanë diametër 25 - 100 mm dhe materiali i tyre është një përzjerje çeliku-nikeli që nuk gjendet në natyrë.

Disa zarë kanë një lëvozhgë të hollë me trashësi rreth 6 mm që kur hapen janë të mbushura me një material të çuditshëm sfungjeror i cili shndërrohet në pluhur sapo bie në takim me ajrin.

Sipas Rëlf Marksit (Roelf Marx), mirëmbajtës tek Muzeumi Klerksdorp i Afrikës së Jugut, enigma rreth këtyre zarëve shtohet prej faktit se zari që ai ka në Muzeum rrotullohet vetë rreth boshtit të tij, pavarësisht se është i mbyllur në një kuti xhami e paprekur nga dridhjet. Sipas Rëlfit, këto zarë hutuan edhe shkencetaret e NASA-s.

Këto zarë metalikë (të prodhuar) janë nxjerrë prej një shtresë shkëmbi pirofilit, i cili moshën e tij gjeologjike e ka 2.8 - 3 bilion vjet evolim.

Shqyrtimi i këtij shkëmbi dhe zarëve metalikë në fjalë me teknika të ndryshme radio-izotopike pohoi se mosha e tyre është 2.8 - 3 bilion vjet, domethënë mjaft më herët se ç'njihet njeriu në lashtësi fillestare.

Ekzistenca e këtyre zarëve nxit mendimin se dikush ose diçka ka pasë qenë mjaft më herët se të njohurit si njerëzit e parë të pagdhendur.

Mjaft interesante...sigurisht edhe une jam e bindur se kane ekzistuar qyteterime perpara nesh..ashtu sic ne do tia leme rradhen te tjereve qe do ia nisin perseri nga zero...

po universi eshte i populluar me shume jete te tjera dhe disa prej tyre kane jetuar para nesh ne toke.

SHUME ENIGMA NA LENE PA FJALE!

Të fshehtat e sferave prej guri




Që nga viti 1930, qindra topa guri janë të dokumentuara, që variojnë në madhësi nga disa centimetra në mbi dy metra në diametër. Disa peshojnë 16 ton. Pothuajse të gjithë ata janë bërë nga granodiorite, një gur i fortë vullkanik.

Një nga misteret më të pazakonta në arkeologji u zbulua në deltën Diquis në Kosta Rika. Që nga viti 1930, qindra topa guri janë të dokumentuara, që variojnë në madhësi nga disa centimetra në mbi dy metra në diametër. Disa peshojnë 16 ton.

Pothuajse të gjithë ata janë bërë nga granodiorite, një gur i fortë vullkanik. Këto objekte janë skulptura monolite të bëra nga duart e njeriut. Numri i sferave shkon në mbi 300. Ato më të mëdhatë peshojnë shumë tonë.

Sot, ato dekorojnë ndërtesa zyrtare të tilla si Legislativa Asamblea, spitale dhe shkolla. Ju mund t'i gjeni në muzeume. Ju mund të gjeni edhe ata si simbole të statusit kudo, duke zbukuruar shtëpitë dhe kopshtet e njerëzve të pasur dhe të fuqishëm.

Gurët mund të kenë ardhur nga shtrati i lumit Térraba, aty ku ishin transportuar nga proceset natyrore nga burimet e materialit mëmë në malet Talamanca. Sfera të papërfunduara nuk u gjetën. Ashtu si monolitet e Botës së Vjetër, guroret e Kosta Rikës kanë qenë më shumë se 50 kilometra larg nga vendi i fundit i pushimit i këtyre mistereve.

Sferat prej guri në Kosta Rika kanë qenë objekt i spekulimeve pseudoshkencore që nga publikimi i librit “Karroca e Zotave” të autorit Erich von Däniken në 1971.

Kohët e fundit, ata kanë fituar vëmendje të ripërtërirë, si rezultat i librave të tillë si Atlantis në Amerikë-drejtuesit Botërore të lashtë, nga Ivar Zapp dhe George Erikson (Adventures Pafund Press, 1998), dhe Propozimit Atlantis : duke ç`koduar Misteret e lashta të një qytetërimi të humbur, nga Colin Wilson dhe Flem-ath Rand (Delacorte Press, 2001).

Këta autorë kanë qenë të botuar në televizion, radio, revista, dhe faqet e internetit, ku ata bëjnë një sqarim të pabesueshëm për publikun, duke pasqyruar veten dhe gjendjen e njohurive aktuale në lidhje me këto objekte.

Edhe pse disa prej këtyre autorëve janë përfaqësuar shpesh sikur ata i kanë "zbuluar" këto objekte, fakti është se ato kanë qenë të njohura për shkencëtarët, që kur dolën për herë të parë në dritë gjatë veprimtarive bujqësore nga Kompania Frutat e Bashkuara në vitin 1940. Menjëherë pas kësaj, hetimet arkeologjike të topave prej guri filluan, me botimin e parë shkencor të publikuar në 1943.

Ato nuk janë një zbulim i ri, as nuk janë veçanërisht misterioze. Në fakt, gërmimet arkeologjike të ndërmarra në vende me sfera guri në vitet 1950 gjetën, se ato mund të jenë të lidhur me qeramikën dhe materiale të tjera tipike të kulturave para-kolumbiane të Kosta Rikës jugore.

Çfarëdo "misteri" që ekziston, ka më shumë të bëjë me humbjen e informacionit për shkak të shkatërrimit të topave dhe kontekstit të tyre arkeologjik, sesa me kontinente të humbura, astronautët e lashtë, apo udhëtime përtej oqeanit.

Qindra topa guri janë të dokumentuara në Kosta Rika, që variojnë në madhësi nga disa centimetra në mbi dy metra në diametër. Pothuajse të gjithë ata janë bërë të granodiorite, një shkëmb i fortë, guri vullkanik.

Këto objekte nuk janë të natyrshme në origjinë, ndryshe nga topat prej guri në Jalisco, Mexico, që u përshkruan në një artikull të 1965 nga National Geographic.

Përkundrazi, ata janë skulptura monolit të bëra nga duart e njeriut. Sferat kanë qenë të rrezikuara nga momenti i zbulimit të tyre. Shumë prej tyre janë shkatërruar nga dinamiti i gjuetarëve të thesarit, ose të çara dhe të thyera nga aktivitetet bujqësore. Në kohën e një studimi të madh të ndërmarrë në vitet 1950, pesëdhjetë sfera janë regjistruar. Sot, vetëm një pjesë e vogël e tyre është e njohur dhe ato janë në vendet e tyre origjinale.

Për sferat ka shumë të ngjarë të jenë bërë, duke reduktuar formën e rrumbullakët në një formë sferike përmes një kombinimi të thyerjeve të kontrolluara, goditjesh dhe shtypjesh. Granodioriti, nga i cili ato janë bërë, ka treguar për ndarjen në shtresa, kur bëhet subjekt i ndryshimeve të shpejta të temperaturës.

Topat mund të kenë qenë lëmuar nga jashtë përmes aplikimit të ngrohjes (prush të nxehtë) dhe të ftohtë (ujë i ftohtë). Kur ata ishin pranë formës sferike, ishin të zvogëluar më tej nga goditjet dhe shtypjet me gurë të bërë me të njëjtin material të qëndrueshëm. Së fundi, ata u terën dhe u rafinuan në një lustër të lartë.

Ky proces, i cili ishte i ngjashëm me atë të përdorur për të bërë sëpata guri të lëmuara, blloqe boshe nga brenda të përpunuara me gdhendje dhe statuja guri, ishte kryer pa ndihmën e mjeteve metalike, rrezeve lazer, ose formave aliene të jetës.



Mendohet se topat ishin bërë nga paraardhësit e popujve vendas, që jetonin në rajon në kohën e pushtimit spanjoll. Këta njerëz flisnin gjuhën Chibchan, të lidhur me ato të popujve indigjenë nga Hondurasi lindor në Kolumbinë veriore.

Pasardhësit e tyre moderne përfshijnë Boruca, Téribe, dhe Guaymí. Këto kultura kanë jetuar në vendbanime të shpërndara, pak prej të cilave ishin më të mëdha se rreth 2000 persona. Këta njerëz kanë jetuar nëpërmjet peshkimit dhe gjuetisë, si dhe të bujqësisë. Ata kultivonin misër,manioc, fasule, kungull, palme pejibaye, papaja, ananas, avokado, speca chilli, kakao dhe shumë fruta të tjera, rrënjë pemësh dhe bimëve mjekësore.

Ata jetonin në shtëpi, të cilat ishin tipike të rrumbullakëta në formë, harmonishëm me themelet e bëra nga qymyri i lumit.

Sferat e gurit janë të njohura nga vendet arkeologjike dhe shtresat e varrosura, të cilat kanë si karakteristikë vetëm qeramika të kulturës Buenas Aguas, që variojnë nga datat 200 p.e.s në 800 të erës sonë. Topa prej guri thuhet se janë gjetur në varre me stolitë e arit. stili i të cilit daton rreth 1000 pas Krishtit.

Ata janë gjetur gjithashtu në shtresat. që përmbajnë copëza nga Buenos Aires polikromatik, një lloj qeramike të periudhës Chiriqui, që u bë fillimi rreth 800 pas Krishtit. Ky lloj i qeramikës thuhet se është gjetur në bashkëpunim me mjetet e hekurta të periudhës koloniale, duke sugjeruar se ajo është prodhuar deri në shekullin e 16.

Pra topat kanë mundur të bëhen në çdo kohë gjatë një periudhe 1800 vjeçare. Topat e parë, që janë bërë, zgjatën ndoshta për disa breza, gjatë të cilëve ata mund të jenë lëvizur dhe ndryshuar.

Sfere nga graniti me 2.6 m diameter

Prej nga ra sfera metalike në Namibi



Shkencëtarët nuk janë në gjendje të shpjegojnë se nga e ka origjinën një sferë metalike që është gjetur shtetin Namibi të Afrikës. Bëhet fjalë për një objekt të rrumbullakët, i cili është marrë nga policia pas sinjalizimit të banorëve. Diametri i sferës është rreth 18 centimetra dhe në dy anët e saj është me majë.

Të dhënat e para flasin se është një objekt i ardhur nga hapësira, por askush nuk mund të jap garanci se për çfarë shërben konkretisht. Autoritetet në Namibi kanë njoftuar se dy ditë para se të gjendej objekti janë dëgjuar shpërthime të fuqishme afër vendit.

Duke qenë se ende nuk ka një përgjigje nga studiuesit, në media nuk kanë munguar spekulimet, që në fakt duket se nuk janë të pabaza. Sipas disa studiuesve, të cilët kanë mundur ta shohin sferën metalike, mund të bëhet fjalë për një objekt që i përket një qytetërimi jashtëtokësor. Një tjetër variant, është ai i një pjesë të një anije jashtëtokësorësh.

Por ka dhe të tjerë që thonë se mund të bëhet fjalë për një pjesë sateliti, që mund të ketë rënë në këtë zonë, nga satelitët e shumtë që janë hedhur në hapësirë dhe që më pas janë braktisur.

Një ekip i NASA-s ka marrë sferën dhe po bënë hetimet për të nxjerrë rezultatet përfundimtare. Përbërja e sferës dhe lloji i metalit do të sjellë një version më të saktë, të asaj që në media quhet sfera jashtëtokësore.

Sfera misterioze bie mbi Brazil



Mister dhe frikë në Brazil. Nga qielli bie një topi i madh metalik që peshon rreth 50 kg dhe pothuajse me diametër një metër. Sfera e madhe ra nga qielli të mërkurën e kaluar në një fshat të Riacho Pocos, cili gjendet në shtetin brazilian të Maranhão.

Një dëshmitar tha se kishte dëgjuar një zhurmë të rëndë dhe se e gjeti sferën në një vrimë të madhe. Lajm është përhapur me shpejtësi dhe në këtë zonë kanë ardhur mijëra kuriozë nga i gjithë Brazili. Ushtria dhe policia kanë ndërhyrë duke sekuestruar objektin dhe mbyllur zonën e zbulimit.

Në qoftë se teoritë mbi UFO-t nuk janë të vërteta , hipoteza më e mundshme është se kjo sferë metalike është pjesë e një sateliti.

Dhjetorin e kaluar në Namibi, ka rënë një tjetër sferë misterioze. E nëse nuk flasim për një pushtim të jashtëtokësore, një gjë është e qartë: në qoftë se topi do kishte rënë në një shtëpi apo një pallat, nuk do ishte e vështirë për të folur për viktima.

Sfera e çuditshme e gjetur në rrugën Rrëshen-Kalimash

Entela Resuli



Kjo sferë gjendet sot pas godinës së Shërbimit Gjeologjik Shqiptar. Ka ardhur aty prej së largu, nga fshati Gziqi i Mirditës. Është gjetur atje në vitin 2007, kur firma Bechtel&Enka po bënte punimet për segmentin e rrugës Rrëshen-Kalimash.

Sapo është vënë re nga punonjësit, është trajtuar si një objekt i çuditshëm e mistik, një ekipë gjeologësh e panë atë dhe ngelën të habitur. Një vit më vonë kjo sferë u soll në Tiranë, me qëllim bërjen e analizave dhe përcaktimin se çfarë ishte dhe nga se ishte formuar. Ka një rrumbullakësi gati-gati perfekte dhe është gjetur nën tokë. Ajo konsiderohet e rrallë nga specialistët dhe ende e pa shpjegueshme për vendin e gjetjes dhe prejardhjen.

Hamendësimet e gjeologëve janë të ndryshme, mund të jetë llavë jastëkore e formuar 160 deri 145 milionë vjet më parë, por edhe mund të jetë krijuar nga dora e njeriut.

Në kemi biseduar me Inxhinier Gjeolog Sokol Markun, i cili është marrë hap pas hapi më këtë sferë dhe me përpjekjet për të zbuluar origjinën e saj. Ne, nuk jemi i vetmi vend ku janë zbuluar objekte të tilla, kemi rastin në Kosta Rika e në Bosnje.

Sokol, na tregoni, kur është zbuluar kjo sferë?

Sfera e gurtë është zbuluar pranë fshatit Gziq të Mirditës, i cili ndodhet rreth gjashtë kilometra në vijë të drejtë në veri-perëndim të Rrëshenit. Doli në sipërfaqe në pranverën e vitit 2007, gjatë gërmimeve të kryera prej firmës Bechtel&Enka, për realizimin e trasesë të segmentit Rrëshen-Kalimash, në autostradën Durrës-Kukës-Morinë.

Si u soll ne Tiranë?

Pak muaj pas zbulimit, një ekip nga Shërbimi Gjeologjik Shqiptar, duke shfrytëzuar një detyrë në një rajon aty pranë kreu një vëzhgim të parë të objektit. Por meqë detyra e ekipit nuk ishte vëzhgimi i sferës, ajo veç u fotografua, dhe u la përsëri në vend.

Në vjeshtën e vitit 2008, në kuadrin e një teme për mbledhjen e kampionaturës për ngritjen e bazave të Muzeut të Shërbimit Gjeologjik Shqiptar, shkuan përsëri në objekt, unë dhe gjeolog Ndoc Vukzaj. Vukzaj kishte qenë pjesë edhe e grupit që e vëzhgoi një vit më parë.

Grupi i dytë e ridokumentoi dhe duke krijuar idenë mbi përmasat, vendndodhjen dhe peshën e sferës propozoi transportimin e saj drejt Tiranës, me qëllim, studimin, ruajtjen dhe ekspozimin e sferës duke e parë atë si një kampion me interes në pamje të parë, në këndvështrimin gjeologjik. Sfera u transportua në Tiranë në fillim të Dhjetorit të vitit 2008, nën drejtimin e Vukzajt.

Çfarë mendohet se është? Cilat janë hamendësimet tuaja?

Që nga forma, objekti është shumë interesant për tu studiuar. Është një sferë guri me perimetër katër metra. Gjithçka sferike, duke filluar nga një top i thjeshtë, një flluskë, Hëna, Dielli apo dhe vetë Toka, kanë qenë mjaft tërheqëse për njerëzit. Kjo më ka tërhequr edhe mua për ta studiuar këtë sferë.

Si në çdo rast tjetër në punën e gjeologut, edhe studimi i saj filloi me studimin e terrenit ku ajo u gjet. Gziqi ndodhet mes shkëmbinjve me prejardhje magmatike, por nuk mungojnë shkëmbinj të Jurasikut të sipërm, formime me prejardhje nga vullkanizmi detar të emërtuar si llava jastëkore, të cilat krijohen si rezultat i ftohjes së menjëhershme të shkulmeve të llavës, e cila del menjëherë nga zemra e tokës në tabanin e ftohtë të fundoqeanit.

Kjo gjë ka ndodhur rreth prej 160 deri 145 milionë vjet më parë. Në zonën rrotull unë kam fotografuar edhe fragmente të tjera, të thyera apo të eroduara të këtyre llavave jastëkore, prandaj e kam menduar fillimisht si llavë jastëkore, për sa i përket prejardhjes shkëmbore të saj.

Keni bërë analiza për të zbuluar prejardhjen e saj ?

Një analizë silikate e kryer në laboratorin tonë, prej një cipe rezulton se kemi të bëjmë me një ranor, gjë pak e çuditshme për rajonin ku ajo u zbulua. Mirëpo unë i qëndroj përsëri hipotezës së llavës jastëkore për shkak se cipa nuk mund të konsiderohet si përfaqësuese reale e ndërtimit shkëmbor të të gjithë sferës.

Deri më sot duke mos pasur mundësi të studimit pa dëmtuar fizikisht sferën, unë kam mbetur në këto fakte dhe në opinione të mbledhura prej kolegësh, kryesisht të huaj, si mund të përmendet Antoni E. Milodowski, kryepetrolog i Sektorit të Laboratorit të Petrografisë dhe Mikroanalizave në Shërbimin Gjeologjik Britanik.

Me Antoni E. Milodowski kam kryer një shkëmbim e-mailesh, për të marrë opinionin e tij, bazuar në përvojën e tij në lidhje me fenomene të tilla. Por duhet thënë se raste të tilla nuk mund të vlerësohen pa analiza të drejtpërdrejta apo të tërthorta, në këtë rast gjeofizik, të cilat duhet të kryhen drejtpërdrejtë mbi objektin që studiohet.

Megjithatë, unë po vazhdoj me anë të metodave të tërthorta, të cilat konsistojnë në shfrytëzimin e kontakteve, sidomos me kolegë të huaj për të pasur opinionet e tyre, dhe studimin e çdo lloj literature që gjendet në biblioteka apo në internet për të krahasuar ngjashmëritë për raste të ngjashme.

Duhet thënë që më rezulton se ky fenomen ka përhapje, por rasti ynë mund të renditet i ngjashëm me ato raste që rezultojnë interesantë, ku përveç një fenomeni të krijuar nga natyra, aludohet apo vërtetohet edhe ndërhyrja humane me qëllimin e dhënies se mesazheve inteligjente, për bashkëkohësit apo pasardhësit.

Raste të tilla të rëndësishme mund të përmend atë të sferave të Bosnjes apo ato në Kosta Rika.

Diçka që më ka shtyrë të mendoj më shumë në një rregull të vendosjes së sferave, të krijuar nga njeriu, është një rast i dytë që më është bërë i njohur për sfera të ngjashme pranë fshatit Visokë të Fierit.

Për sa i përket formimit të sferës, për atë nuk mund të përjashtohet akoma as krijimi natyror as ai artificial, por unë këmbëngul për një kombinim, pra një llavë jastëkore e përpunuar pastaj nga dora e njeriut.

Çfarë do bëhet me të?

Sido që të konkludojmë për origjinën dhe përbërjen e sferës, ajo përbën një objekt interesant muzeal, dhe si e tillë ajo mendohet të ekspozohet në një hapësirë të veçantë, në ambientet e Shërbimit Gjeologjik Shqiptar.

Me këtë qëllim u ndërmor aksioni i transportimit të saj në oborrin e Drejtorisë së Përgjithshme të SHGJSH, ku ndodhet sot. Me këtë veprim ne e siguruam atë si nga shkatërrimi për efekt të fenomeneve natyrorë apo humanë, ashtu edhe nga mundësia e marrjes në posedim për qëllime përfitimesh nga persona abuzues, të cilët nuk do kishin veç të tjerash as të drejtën ligjore për ta zotëruar atë.

Çfarë e pengon analizimin e saj dhe nxjerrjen e një konkluzioni më konkret?

Mënyra e studimit është pak e komplikuar. Normalisht për të pasur një përgjigje të saktë, duhej të shkëputej një copë kampion nga kjo sferë, për ta analizuar në të gjitha elementet e saj.

Por kjo do të çonte në dëmtimin fizik të saj, çka ne jemi përpjekur ta shmangim gjatë punës tonë, sidomos gjatë transportimit, i cili duhet thënë se ka paraqitur mjaft vështirësi. Unë jam duke u përpjekur të studioj një analizim me metoda të tërthorta gjeofizike, mbase sizmike, për të cilat jam konsultuar me kolegët e mi të sektorit përkatës.

Ata po e studiojnë mundësinë e përshtatjes së aparaturave për këtë qëllim.

Pritshmëria për ndërtimin e brendshëm të sferës është në dy variante, ai në formën e disa llokmave që krijojnë disa shtresa gati koncentrike, pak a shumë si një qepë, dhe në këtë rast do të kemi një llavë jastëkore, ose një trup masiv nëse bëhet fjalë për një konkrecion ranor.

Kjo për sa i përket studimit të formimit nga ana natyrale, por ndërkohë duhen studiuar tre mundësi të formimin, thjesht natyrale, kombinim natyralo-artificial, ose tërësisht artificial. Të dhënat flasin tani për tani në favor të dy mundësive të para.

Unë mbetem akoma në studim. Për këtë material interesant më afrohen volume të tëra artikujsh shkencorë të shkruar sidomos nga gjeologë italianë, të cilët po i mëshojnë këtë fillim shekulli teorisë së lidhjes midis gjeologjisë dhe zhvillimit social-kulturor të njerëzimit, që nga fenomenet gjeologjike që ndikuan në krijimin e qënieve mitologjike, e deri në lidhjen e materialit gjeologjik si lëndë e parë për krijimin e qytetërimit.

Kosta Rika

Sferat e Kosta Rikës janë artifakte, pra krijime nga dora e njeriut, që datojnë mes viteve 200 pes dhe 1500 es. Janë rreth 300 të tilla, të diametrave të ndryshme, prej disa cm deri 2 metra. Pjesa më e madhe kanë përbërje gabrore, por ka dhe gëlqerore dhe ranorë. U gjenden rastësisht, ndërsa kompania amerikane “United Fruit Company” kryente një pastrim të plantacioneve të bananeve. Përmasat janë sferike, gati perfekte. Nuk ka akoma një përfundim mbi arsyen e krijimit të tyre.

Bosnja

Në Bosnje, pranë fshatit Visoko, aty ku Emir Osmanagic pretendon zbulimin e pese piramidave, janë zbuluar deri më sot rreth 40 sfera të gurta, nga të cilat 15 të pa dëmtuara. Përmasat e tyre përafrohen me sferën Gziqit. Nga studime të arkeologëve vërtetohet se të paktën një pjesë e tyre janë të punuara nga dorë njerëzore. E panjohur deri më sot arsyeja e krijimit, por banorë të zonës së Banja Lukës (rreth 130 km më në veri) kanë besuar se sferat kishin veti kurative.

Përmasat

Duke qenë se dy perimetrat janë tek 4 metra dhe se P=2πR, ku π=3.14 dhe 2R=diametrin, rezulton një diametër diku tek 1.30-1.40 metra. Pesha nuk mund të përcaktohet pa e peshuar ose pa ditur çfarë materiali është që të shumëzohet vëllimi me dendësinë specifike, po nga rrezja me formulën V= (4/3)πR3 nxjerrim se vëllimi duhet të jetë diku tek 1.15 metër kub.

Herkuli ka kaluar nga Visoka?

Sokol Marku, ing. gjeolog

Sferat e ngurta janë zbuluar në shumë vende të botës, por ka raste si ai në Kosta Rika, ku vërtetohet se janë krijuar nga dora e njeriu, apo ai i fshatit Visokë, në Bosnje ku Semir Osmanagic, thekson mundësinë e një qytetërimi të lashtë, dhe ku veç gjetjes së gjurmëve të tre piramidave, dokumentohen e edhe një numër sferash të gurta.

Duke u nisur nga forma dhe ngjyra e përngjashme dhe nga fakti se në këto raste kemi të bëjmë me shkëmbinj magmatikë e vullkanikë, unë supozoj se arsyet e ruajtjes së sferës tonë të jenë të ngjashme me dy rastet e mësipërme, ose të paktën me ato të Bosnjes. Sferat e gjetura pranë Visokës së Fierit ma përforcojnë këtë mendim, për dy arsye, sepse së pari në tre fshatra të ndryshme të Ballkanit kemi të përsëritur të njëjtin fenomen, e nga këto njëra vërtetohet si veprimtari humane.

Dhe së dyti se rasti më verior në Bosnjë dhe ai më jugor në Fier, gjenden pran territoresh me emërtime identike Visokë. Kjo fjalë që në serbo-kroatisht do të thotë Akademi, më bën të mendoj se në këto hapësira kishte dikur veprimtari të shquar studimore.

Pyetja lind se pse u formua sfera, e cila ndodhet në Gziqin e Mirditës, në mes dy Visokave? Momentalisht jam i detyruar të shtroj hipoteza. Një ndër to mund të jetë që sfera përfaqëson një trup qiellor, në kuadrin e ekzistencës së një observatori astrologjik.

Por një hipotezë e imja mjaft e guximshme i lidh të tre rastet me një ngjarje mjaft të lashtë. Kështu dy popuj të lashtë, grekët e fenikasit kanë dy heronj që ndryshojnë në emra, por janë të njëjtë në bëma, Irakliun (Herkulin) dhe Melkartin.

Në përshkrimin e bëmave të tyre mitike dimë se ata ngulnin gurë lapidarë, më të shquarit ndër ta, “Kolonat e Herkulit” në Gjiblartar. Po kështu dimë se gjatë kthimit Herkuli udhëtoi nga Alpet për në Greqi.

Pra a mos janë këto sfera shenjat që u vendosën për të përjetësuar itenerarin e tij. Nuk, di! Për të vërtetuar këtë, veç studimit të sferës, duhet gjetur dhe gjurma e rrugëtimit të Herkulit. E vetmja që di është se ai kaloi këndej.