Parajsa

Parajsa

Parajsa është një fjalë që e ka prejardhjen nga sanskritja paradesha ose "vend i lartë" dhe më vonë u përshtat në perëndim në pairidaeza (persisht) që përbëhet nga pairi (përreth) dhe diz (krijoj), "paràdhisos" (greqisht), "pardes" (hebraisht), "partez" (armenisht) (kopësht) dhe "paradisus" (latinisht), italisht Paradiso nga e cila vjen edhe ne shqip fjala parajse ose parriz.

Në tekstet fetare zakonisht lidhet me jetën e amshuar të lumtur të të vdekurve që shijojnë shikimin dhe praninë e fytyrës së Zotit.

Burime si Ksenofoni e përdornin këtë emërtim për të treguar kopshtin e famshëm "parajsë". Tre prejardhjet kryesore të emërtimit perëndimor (hebraisht pardès, persisht pairidaēza dhe greqisht paràdhisos), përmbajnë idenë themelore të një parku ose kopshti.

Sot emërtimi "parajsë" nënkupton "qiellin" ose vendin e fundit e të lumtur, dhe rrjedh nga domethënia e fjalës greke paràdhisos të përdorur në Bibël për të treguar kopshtin e edenit.

Parajsa në Bibël: Edeni dhe Jeruzalemi i Ri

Siguria e jetës së amshuar e të lumtur shfaqet vetëm kah fundi i Besëlidhjes së Vjetër. Më parë mendohej që të vdekurit zbritnin në "mbretërinë e të vdekurve" ose sheol, "vendi i hijeve", pa kënaqësi.

Ne librin e makabejve, dhe libra te dyte kanonike te pa perfshire ne kanonin hebraik shprehet siguria e ringjalljes se te vdekurve dhe jeten e amshuar. Jezusi e ka paraqitur shume qarte kete mesim ne krahasime te ndryshme e fjalime:

* Ne gjykimin boteror (Mateu 25,31-46)

* Tek "vjedhesi i mire" (shprehje e perkthyer me mire si "keqberesi i penduar" ne kryq) Jezusi i premton parajsen duke perdorur keto fjale: Me te vertete po te them, sot do te jesh me mua ne parriz (Luka 23,39-43).

Emertimi shfaqet edhe tek 2Kor 12,4. Apostoli Pal pohon te kete qene i rrembyer ne parajse e te kete degjuar fjale te patheneshme qe nuk i lejohet askujt te thuhen.

Zbulesa 2,7 e perdor fjalen ne lidhje me Edenin qe e quan Parajse. Fitimtarit do t´i jap për te ngrene nga pema e jetes, qe është ne parajsen e Pernëdisë.

* Edeni - vendi i pare i banuar nga njerzit. I shtrire ne Lindje. (Ngjarjet 2:8). Njerzit qe banonin ne Eden ishin te pavdekshem dhe te perkryer. Ne kete shikim Parajsa është e ngjashme me Amshimin e Arte. Te shtyre ne tundim nga gjarperi, ata hengren nga fruti i pemes se dijes, si perfundim ata u denuan me vdekje dhe vuajtje. Zoti e mbylli parajsen për njerzit, duke vene nje engjëll kerubim me nje shpate te flakte ne hyrjen e saj (Ngjarjet 3:24).

* Jeruzalemi i Ri - banesa e te drejteve te ribashkuar me Perendine pas Fundit te Botes. Gjoni e pershkruan ate ne pamjen e nje katerkendeshi te madh (<> Zbulesa 21:16), qe ngrihej ne qiell. Gjeresia e brinjes se katerkendeshit është 300km (12000 stade). Trashesia e mbuleses 72 meter (144 kubite). Katerkendeshi do te kete 12 porta, nga 3 porta nga çdo ane. Brenda katerkendeshit do te kete rruge,dhe nga froni rjedh uji i gjalle, qe ushqen pemen e jetes.

Parajsa në Islam

Islami parajsën (njohur si xhenet), vetitë, jetën dhe të mirat në të i përshkruan duke u bazuar në argumentet [Kur'ani|Kur'anore]] si dhe dëshmitë e Muhammedit (profetit), të dërguarit të fundit në Islam.

Parajsa sipas argumenteve islame është një vend ku rrjedhin lumenj e rriten të gjitha bimet e mundshme (Kurani 98:8). Në veçanti përmenden katër lumenj: uji, qumeshti, vera dhe mjalti (Kurani 47:15).

Vetitë e mrekullueshme të parajsës në Islam janë prania e hyrijeve - vashave syzeza të bukura të virgjëra e të paprekura nga xhinët apo njerëzit (Kurani 55:55-76).

Njerëzve të drejtë që do të jenë banorë të parajsës u shërbejnë djelmosha të veshur në të gjelbërt me zbukurime të argjendëta (Kurani 76:19-21; 56:17).

Sipas argumenteve Islame parajsa është një vend i ndarë ku njerëzit do të ndahen sipas përkushtimit dhe devotshmërisë në nivele të ndryshme të parajsës.

Në kërkim të parajsës së humbur

Çdo dëshirë ka hartografinë e saj, çdo hartë ka pikat e saj të nisjes dhe të mbërritjes. Duke u munduar për të gjetur një kuptim në çiftëzimin e pandërprerë të molekulave që na përbëjnë dhe na shpërbëjnë, që prej shumë kohësh imagjinojmë se veprimet tona përkojnë me një kuptim ose një mision, dhe ajo që realizojmë në këtë botë mbart një vlerë morale ose etike, që më pas do të gjykohet nga një Administrues i Lartë, i cili do të na shpërblejë ose dënojë.

Dhe kështu shpirtrat tanë, të çliruar pas vdekjes së trupit, do të shkojnë drejtë përjetësisë në një lloj rezidence për të moshuarit, e bukur ose e frikshme, në bazë të asaj çfarë kanë bërë në jetën e mëparshme. Këtë e dëshmojnë varret e hershme, një shpresë e tillë e ka prejardhjen që nga antikiteti. Për grekët, shpirtrat e të vdekurve udhëtonin të gjithë së bashku drejt atij vendi të quajtur Ade, ku dhe prisnin fatin e tyre në fushat gri të badërshtruara.

Ata që kishin ofenduar zotat, ishin të dënuar përjetë në Tartaro, ku dhe torturoheshin, ndërsa ata që kishin bërë mirë dhe kishin qenë të denjë, shkonin në ishujt e bekuar ose në Elize: Ade ndodhej nën tokë ose përtej deteve; në disa raste të veçanta ky vend vizitohej edhe nga njerëz ende të gjallë. Odiseu, Orfeu dhe Enea renditeshin ndër të privilegjuarit. Ky ishte një shembull për varret, por shembuj të tjerë që dëshmojnë besimin në botën e përtejme janë me mijëra. Të gjithë popujt e botës kanë imagjinuar një version të botës së përtejme, në të cilën njerëzit e mirë do të kenë një jetë më të mirë dhe të këqijtë do të ndëshkohen.

Ivo, peshkopi i "Chartres", në një mision të kërkuar nga Shën Luigji, Mbreti i Francës, kishte takuar gjatë rrugës një zonjë me pamje melankolike, e cila në një dorë mbante një pishtar dhe në tjetrën një shtambë. Peshkopi, kureshtar, donte të dinte më shumë dhe e pyeti se çfarë do të bënte më zjarrin dhe ujin. "Uji duhet për të fikur Ferrin", përgjigjet gruaja, "dhe zjarri për të ndezur parajsën. Dua që njerëzit ta duan Zotin vetëm për dashurinë që ai na jep".

Sa e admirueshme na duket një sipërmarrje e tillë, sepse nocioni i parajsës, i humbur me magjinë e saj hyjnore, mund të përkufizohet si një vend i së ardhmes, ku do të shkojnë vetëm shpirtrat e mirë dhe të pastër. Por gjithsesi ekziston edhe një tjetër parajsë, më e thjeshtë, ndoshta më e prekshme, një vend në të cilin një herë e një kohë kemi pasur të drejtë të jetojmë dhe prej të cilit kemi dhe prejardhjen. Parajsa e parë është e paprekshme, jashtëtokësore, shpirtërore, e përshkruar me një fjalor plot metafora dhe alegori.

Ndërsa e dyta (na pëlqen të besojmë) është konkrete, sensuale, e fshehur në këtë botë dhe ka një hartografi autentike të sajën. Shpesh këto parajsa ngatërrohen me njëra-tjetrën, ajo hyjnore që mendohet se është vetëm për njerëzit e drejtë dhe Edeni tokësor që mendohet si i humbur. Por kjo rrëmujë nuk është diçka e re. Vetë Leopardi ka bërë pyetje mbi këtë parajsë tokësore. Sipas tij, parajsa në të cilën u krijua Adami dhe Eva, ishte një vend i kënaqësive materiale dhe epshore, një vend i cili duhej të ndërtohej dhe të mbrohej.

Ndryshe nga parajsa hyjnore, ku njerëzit e mirë shkojnë pas vdekjes së trupit, parajsa tokësore (edhe pse tashmë e humbur) ka diçka të vërtetë, materiale, madje edhe epshore, asnjë padrejtësi në punë, mashtrime ekonomike ose mundime filozofike. Dhe përballë këtyre magjive, parajsa e së ardhmes bëhet abstrakte, madje e pavërtetë. Ndërsa parajsa tokësore, ose ndryshe Edeni, është një kopsht në të cilin dhe vetë Zoti dëshiron të shëtisë.

Etimologjikisht është përshtatur me fjalën nga hebraishtja "miquedemche" që ka një kuptim hapësinor ("në lindje") dhe kohor ("fundi i fillimit"). Fjalori Biblik i J.Achtemeier si prejardhje nxjerr fjalën "edemche" që do të thotë "luks, kënaqësi, dëfrim"; gjithsesi Achtemeier nënvizon se filozofët modernë e përshtatin me fjalën "edin" që do të thotë "bimësi" ose "livadh".

Me kalimin e shekujve, Edeni ia ka transmetuar karakteristikat e tij magjike një nostalgjie imagjinare: asaj të erës së arit, në të cilën e gjithë bota është një kopsht. Kjo është karakteristika primare e Edenit: bën fjalë për kohën e shkuar, dëshirë e diçkaje tashmë të humbur, të mohuar, e diçkaje që tashmë është e ndaluar. Është toka ashtu siç do të donim të ishte, siç ëndërrojmë të jetë. Prej kësaj besojmë se një ditë mund ta gjejmë. Kërkimi i parajsës tokësore bazohet në një bibliotekë të gjerë hartografike.

Dhe dëshmitë janë të shumta, udhëtarë, historianë, gjeografë dhe vizionarë kanë deklaruar se Edeni ndodhej (ndodhet) në Mesopotami, Angli, Jerusalem, në Indinë Veriore, veriun e Persisë dhe malet e Libanit. Gjithashtu ka pasur dhe artistë shumë të ndryshëm nga njëri-tjetri të cilët janë munduar të imagjinojnë se si është parajsa dhe e kanë vizatuar atë.

Artistë si Hendrikje Kuhne, Beat Klein, Ilya dhe Emilia Kabakos. Gjithsesi, ka edhe një tjetër version të kësaj ideje të pashtershme të parajsës. Në vitin 1615, gjashtë vjet pas dekretimit të vendimit për largimin e njerëzve me ngjyrë nga Spanja (arabët të cilët u detyruan të ktheheshin në të krishterë pas zhvendosjes së parë në vitin 1502) Servantes publikoi në Madrid pjesën e dytë të "Don Kishotit".

Në kapitullin 52, Sanço takohet me një fqinjin e tij të vjetër, arapin Rikote, i cili pasi u shpërngul nga Spanja, ishte kthyer në vendlindjen e tij si pelegrin. "Për disa ishte një dënim i drejtë ai i dëbimit, por për ne ishte dënimi maksimal. Kudo që ndodhemi, ndjejmë nostalgji për Spanjën; në fund të fundit aty kemi lindur dhe aty është atdheu ynë natyror; nuk ka asnjë vend tjetër që na mikëpret; madje asnjë vend i Afrikës ku shpresonim se do të na pranonin dhe na trajtonin mirë, pikërisht aty na trajtojnë si mos më keq".

Dëbim dhe strehim: Të dyja vizione, një e tokës së braktisur dhe tjetra e tokës së premtuar, që bashkohen në atë Spanjë që refuzon Rikote dhe njëkohësisht për të cilën ndjen nostalgji. Për të Spanja nga e cila u dëbua, parajsa e humbur është vendi në të cilin dëshiron të mbërrijë dhe vendi që nuk do të kishte dashur kurrë ta braktiste.

Për të, ashtu si për të parët e tij, shpërngulja, dëbimi dhe mërgimi, themelohen në një gjest të vetëm largimi që e transformon tokën e çdokujt në një tokë të huaj. Ndoshta një tjetër parajsë ekziston përtej deteve por Rikote dhe bashkudhëtarët e tij nuk e gjetën kurrë. Ndërkohë, ata vazhdojnë të ëndërrojnë harta për Edenin e tyre të humbur që quhet al-Andalus, Palestinë, Marok, Shqipëri, Amerika Latine e diktaturave ushtarake, Irak, Kurdistan, Çeçeni, Dafur, Eutopi... Për fat të keq, gjeografia e parajsës është një hapësirë më e gjerë se vetë Toka.

Një kopsht kënaqësish, i rrethuar nga mure të zjarrta

Po ku ndodhet parajsa tokësore? Është një pyetje antike, por edhe aktuale. Edhe kohët e fundit, si shumë vjet më parë, studiues të ndryshëm janë munduar ta gjejnë në vende nga më të ndryshmet, në Mesopotami, Arabi, Armeni dhe madje në një ishull të Seishell... Besimi në parajsën tokësore e ka magjepsur krishterimin që në fillimet e tij. Zanafilla tregon se "Zoti krijoi një kopsht në Eden, diku nga Lindja, dhe aty krijoi njeriun e parë", dhe ky hap i parë biblik filloi menjëherë të interpretohej nga literatura.

Autoriteti i Shën Agustinit ishte i padiskutueshëm, edhe për sa i përket katër lumenjve që dilnin nga Edeni: Pison (i cili identifikohet me lumin Gang), Ghicon (me Nilin), Tigri dhe Eufrati. "Janë lumenj të vërtetë dhe jo shprehje figurative". Agustini shtonte: Adami kishte një trup lëndor dhe kështu kishte jetuar në një parajsë lëndore. Në ndërtimin e kësaj parajse imagjinare ndihmuan edhe përkthimet antike të teksteve biblike. Për të përkufizuar kopshtin, versioni hebre përdori fjalët "gan-be-Eden" (një kopsht në Eden). Në "Vulgata" Xhirolamo shtoi fjalën "kënaqësi".

Përkthyesit e "Shtatëdhjetës" futën fjalën parajsë që në greqisht do të thotë "kopsht i rrethuar me gardh". Gjeografia e parajsës përcaktohet rreth shekullit të shtatë. Isidori i Siviljes e identifikon Lindjen për të cilën fliste zanafilla, me Azinë: "Parajsa është një vend që ndodhet në pjesën lindore të Azisë". Dhe nënvizon faktin se Edeni është një kopsht "kënaqësish": aty rritet "çdo lloj bime dhe peme frutore, ndër to edhe pema e jetës".

Edeni është një vend ku nuk bën as ftohtë dhe as nxehtë, gjithmonë mbizotëron një klimë e përshtatshme, por është një kopsht ku nuk mund të futesh, është një vend i cili rrethohet nga mure flakësh që arrijnë deri në qiell. Prej Isidorit u përcaktua në Azi dhe kështu parajsa tokësore mund të figuronte edhe në ndonjë hartë, dhe faktikisht janë të shumta hartat mesjetare të cilat e tregojnë atë. Në to, ajo përfaqësohet në forma të ndryshme si një ishull ose një kështjellë e rrethuar nga mure të mëdha. Papërshkueshmëria e saj identifikohet me lartësinë e mureve rrethues.

Parajsa imagjinohet në pikën më lindore të Azisë, por drejt lartësisë si të ishte relativisht përkarshi me qiellin. Edhe Dante e vendosi parajsën në majën e një mali tepër të lartë, mali i Purgatorit. Virgjili i shpjegon Dantes se Jerusalemi dhe mali i Purgatorit ndodhen pikërisht në dy skajet më të largët nga njëri-tjetri. Në hartat mesjetare, duke u nisur nga kryqëzata e parë (1096) Jerusalemi, vendi ku u varros Krishti, vendoset në qendër të botës. Dhe ja pra, parajsa tokësore që mendohej se ndodhej në Azi bëhet hershimi i mishërimit dhe i parajsës qiellore.

Në hartografinë mesjetare gjendet edhe një vend tjetër i rrethuar ku nuk lejohet të shkohet, por që është e kundërta e Edenit: është vendi në të cilin sipas legjendës, Aleksandri i Madh mbylli Gogun dhe Magogun, tributë e frikshme që ditën e Apokalipsit do të shkatërronin botën. Pra hartat mesjetare, të sunduara nga parajsa tokësore, prezantojnë një vizion të krishterë të historisë së botës.

Por Edeni është edhe një Eldorado, vend ku temperaturat janë konstante dhe gëzon një bimësi të bollshme ku dhe ajri është shumë i pastër. Pas mesjetës, kjo imagjinatë fillon të s‘behej. Frat Mauro, një nga hartografët e Rilindjes, në hartën e tij të botës (1459) parajsën tokësore e vendos jashtë botës së banueshme. Një shekull më vonë, një tjetër njeri i kishës, Agustin Seuko, prefekti i Bibliotekës së Vatikanit, pranoi se parajsa tokësore u shkatërrua nga përmbytjet e mëdha.

Edhe sipas Luterit, parajsa u shkatërrua nga mëkatet. Ndërsa për Kalvinon, katër lumenjtë e Edenit edhe pas përmbytjes mbetën të pacenueshëm, kjo për mirësinë e Zotit. Kjo teori e re fetare tentonte të zgjidhte ekuacionin ndërmjet dogmës së përmbytjes dhe zbulimit të Botës së Re. Por duke iu kundërvënë traditës, ajo u harrua.

Madje pikërisht atëherë studiuesit filluan të kërkonin vendin ku kishte jetuar çifti i parë njerëzor, duke propozuar vende si: Babilonia, Arabia, Palestina, Toka e Zjarrit madje dhe Polin Arktik. Kështu parajsa tokësore e humbi funksionin e saj origjinal për të përfaqësuar të shkuarën (nostalgjia për pastërtinë e humbur), të tashmen (jeta e njeriut si pelegrinazh) dhe të ardhmen (rruga drejt parajsës qiellore).

Duke u munduar për ta zbuluar me baza "shkencore", kohët moderne e përcaktuan parajsën tokësore në të shkuarën, duke i lënë poetëve (Xhon Milton, 1667) detyrën për të vajtuar parajsën e humbur.

nga Gazeta Shqip

Parajsa ekziston

Një fëmijë pohon se është njohur me Krishtin



Një djalosh për pak do të vdiste pasi i ka plasur apendiksi. Ai e ka përshkruar përvojën e vet në librin që u bë bestselleri numër një në “Nju-Jork tajms”, e përkthyer në 13 gjuhë. “Parajsa ekziston” është titulli i librit që është botuar në 1,2 milionë kopje, ku 11-vjeçari Kolton Burpo nga ShBA-ja tregon përjetimet e tin në momentet kur kirurgët luftonin për t’ia shpëtuar jetën.

Në vitin 2002 i kanë diagnostifikuar gabimisht grip, kështu që në kthim në Kolorado djaloshi është ndjerë keq. Urgjentisht është transferuar në spital, ku është operuar dy herë, kurse gjatë njërit operacion, fëmija nën anestezion ka përjetuar diçka të çuditshme: Burpo ka vajtur në parajsë, ku është njohur me stërgjyshin e vet dhe me Jezu Krishtin.



“Disa engjëj erdhën, më morën me vete dhe e pashë Jezusin. Isha ulur pranë tij, kur erdhi një njeri dhe më pyeti: ‘A je ti djali i Todos?’, iu përgjigja se jam dhe ai më tha se ai është gjyshi i tim ati. Ishte i madh, kishte krahë të fuqishëm, flokë të dredhura, buzëqeshje të madhe dhe ishte shumë i mirë”, rrëfen Kolton para pak kohësh në TV MSNBC. Ai në parajsë është njohur me Shën. Joan Pagëzorin, edhe pse atëherë deri atëherë nuk dinte se cili është ai.



E dhëna që i ka tronditur më tepër prindërit është pohimi i fëmijës se në qiell e ka njohur motrën e vet të palindur, për të cilën ai nuk mund ta dinte, sepse prindërit asnjëherë nuk i kishin treguar se para se të lindte ai, nëna e tij ka pasur një abort spontan dhe ka humbur vogëlushen.

do doja vertet te dija informacion rreth besimeve pagane para islamit dhe krishterimit rreth pikepamjeve dhe te dhenave te tyre rreth parajses ;

Ferri dhe parajsa janë. Ato ekzistojnë. Këto janë dy realitete, dy kualitete të shpirtit, të cilat nuk janë as abstrakte as të largëta - kushdiku e që shkohet në to kushdikur, kur të vdiset... Ato janë pran nesh, respektivisht në ne.

Dhe ne, tërë jetën tonë e tejbartim nëpërmjet këtyre dy realiteteve e nëpër këto dy kualitete të shpirtit, të cilat nuk dimë t’i definojmë, por të cilat emocionalisht i përjetojmë si gëzim apo hidhërim, si kënaqësi apo vuajtje, si lumturi apo dhembje... Pra, ferri dhe parajsa ndodhen aktualisht në ne. Ato konkretisht ndodhen në mendimet tona, në mendjen tonë.

Prej nesh varet se ku dëshirojmë të jetojmë: në ferr apo parajsë! Kjo është një realitet, që fare pak e kuptojnë pjesa më e madhe e vdekatarëve të rëndomtë të kësaj bote në dinamikën e tyre të mundimshme, të quajtur jetë.

Për këtë fat jetësorë jemi fare pak të vetëdijshëm pjesa më e madhe jona. Prandaj, besojmë se s’është aspak e tepërt, që, edhe në një pasus të vogël si ky, ta përsërisim edhe një herë se krejtësisht prej nesh varet se ku dëshirojmë të jetojmë, në ferr apo në parajsë. Dhe ky s’është trill filozofik, as manipulim me elemente mistike. Ky është fakt jetësor. Na nevojitet vetëm pak vullnet i mirë, pak koncentrim, disa çaste meditimi mbi këtë temë dhe do të bindemi për këtë.

Në këtë plan, që në fillim, mund të shtrohet pyetja: Ka apo nuk ka parajsë dhe ferr? Përgjigja më e shkurtër, më e saktë e më e qartë do të ishte: Po, padyshim po. Paragjykimet naive të njerëzve të cekët, të krijuara nga pamundësia e tyre për ta kuptuar esencialisht jetën në thellësinë e saj se -s’ka ferr as parajsë, në këtë rast janë plotësisht irelevante.

E kundërta e mendimit të tyre - është e vërtet: Ferri dhe parajsa janë. Ato ekzistojnë. Këto janë dy realitete, dy kualitete të shpirtit, të cilat nuk janë as abstrakte as të largëta - kushdiku e që shkohet në to kushdikur, kur të vdiset... Ato janë pran nesh, respektivisht në ne.

Dhe ne, tërë jetën tonë e tejbartim nëpërmjet këtyre dy realiteteve e nëpër këto dy kualitete të shpirtit, të cilat nuk dimë t’i definojmë, por të cilat emocionalisht i përjetojmë si gëzim apo hidhërim, si kënaqësi apo vuajtje, si lumturi apo dhembje... Pra, ferri dhe parajsa ndodhen aktualisht në ne. Ato konkretisht ndodhen në mendimet tona, në mendjen tonë.

Dy shembuj nga jeta e përditshme për konkretizimin e kësaj:

Rast I: Disa ditë më parë ishim duke ndenjur me një të afërm timin. Takimi ynë tek ai ishte për qejf dhe të gjithë premisat teorike çonin kah konstatimi se i afërmi im, aso çastesh, do të duhej të ishte i lumtur.. Ndeja ishte për qejf. Rituali i pirjes së çajit ishte në zhvillim e sipër. Askënd nuk kishim të sëmurë. Të gjithë ishim në gjendje të mrekullueshme shëndetësore. Por, mendimet negative që kishin kapluar të afërmin tim, nuk ia mundësonin të ishte i qetë. “Ai është ashtu”, “ai tjetri kështu”, “ai tha kështu”, “ai bëri kështu”... Dhe: asnjë grim kënaqësie, asnjë grim lumturie. Në vend se të përjetonim pirjen e çajit, në vend se të shijonim lumturinë e çastit të dhënë, një shqetësim sistematik përcillte mendimet negative që vërshonin njëra pas tjetrës. Pra, një pakënaqësi, një palumturi në vijim. Mendoja: E kush do ta krijonte ferrin shpirtëror për të afërmin tim. Kush do të shqetësohej, kush do të vuante shpirtërisht, kush do të ishte në ferrin e jetës për të, po të mos ishte ai vetë dhe mendimet e tija?

I tërë ferri, i tërë shqetësimi pasues i ferrit ndodhej në këtë kualitet negativ të mendimit të tij, dhe pse të gjitha kushtet materiale ishin për të qenë i lumtur. Asgjë nga ajo që na rrethonte në botën e jashtme nuk mund të merrej si arsye e vërtetë që i afërmi im të mos ishte i lumtur, po të mos ishin mendimet negative që vërshonin...

Rast II: Shkonim me të afërmin tim në vizitë disa miqve dhe kushërinjve. I afërmi im askund nuk priste se ka për të kaluar mirë. Prandaj, edhe pse në të gjitha vendet ku bënim vizitat pritja ishte në superlativ, ai nuk kënaqej dot. E keqja ndodhet në mendimet tona, sikurse e mira. Në ne është ferri dhe parajsa. Rëndom: ç’pret njeriu në jetë, atë gjen. Kush pret se ka për të kaluar mirë kudoqoftë, mirë do të kalojë. Kush mendon mirë, mirë ka për të gjetur!

Sa e sa njerëz mund të takosh në jetë, që, kur shohin dikë në rrugë, kthejnë rrugën (pa arsye), vetëm që të mos takohen me dikë, i cili asgjë s’u ka bërë, por ja, që ata s’e ndjejnë veten mirë nëse takojnë filanin a fistekun. Njeriu i caktuar mund të jetë vetëm shkasi, shkaku është thellë brenda tyre. Shkaku i vërtet ndodhet në mendjen e njeriut, që ka tremë nga njerëzit, respektivisht në mendimet e tij të kompleksuara.

Pse njeriu mund të ketë tremë nga njeriu, pa i bërë asgjë, pa qenë kurrë të grindur, të rrahur? - Përgjigja është shumë e thjesht: Sepse njeriu i tillë nuk i do njerëzit. Kur nuk i do njerëzit mjaft, njeriu ka frikë nga ta. Thjesht: ti u frikësohesh njerëzve, ani pse po qe se dikush do të ta thoshte këtë, to do të ndjeheshe keq ndoshta dhe nuk do ta pranoje.

Paragjykimet tuaja mbi njerëzit të bëjnë të kesh frikë nga ta. Është fatkeqësia më e madhe, sa më i madh të jetë numri i njerëzve që ti s’mund t’i durosh, s’mund t’i takosh, s’ndjehesh mirë në pranin e tyre. Kjo ndodhet në përpjesëtim të drejtë matematikor: sa më e vogël dashuria (ndaj njerëzve) aq më e madhe frika nga ta. Sa më e madhe frika, aq më e fryrë urrejtja ndaj tyre. Sa më e fryrë urrejtja, aq më i thellë ferri, ferri ynë personal, ferri ynë jetësor i krijuar nga ne - në mendimet tona, në unin tonë, nga paragjykimet tona. E tërë kjo - pasojë nga mungesa e dashurisë së vërtet njerëzore, pasojë nga edukata jonë e keqe familjare e shoqërore.

Vetëm dashuria mund të krijoj parajsën njerëzore, tash dhe këtu. Dashuria e vërtet, dashuria e pastër vëllazërore. Ja, pra, që ferrin dhe parajsën duhet ndërtuar. Ato ne edhe i ndërtojmë, por kemi nevojë të mësohemi të njohim veten, respektivisht mendimet tona, prirjen tonë. Duhet të mësohemi ta kultivojmë prirjen pozitive që do të krijonte parajsën tonë personale e jo ferrin tonë. Dhe të vetëkontrollohemi, të vetëpërmirësohemi. Megjithatë, kurrë nuk është vonë.

Vetëm dashuria e vërtet e njeriut ndaj njeriut, njeriun mund ta bëjë të lumtur. Vetëm njeriu i lumtur mund ta shijoj parajsën. Dhe atë - jo vetëm të kësaj bote. Thjeshtë: dashuria jonë që është kënaqësia, lumturia dhe gëzimi ynë - është parajsa jonë; sakaq: urrejtja jonë, që është vuajtja, mjerimi dhe shkatërrimi ynë - është ferri.

Së këndejmi, formula më e lehtë e shpëtimit, formula magjike, do të ishte: DUAJ! DUAJ ME DASHURI TË PASTËR NJERËZORE!

Ofroj dashuri të pastër të afërmit, vëllait, mikut, shokut, njeriut në përgjithësi dhe më s’do të kesh frikë nga ai. Do të shohësh se njerëzit, megjithatë janë më të mirë se sa ke menduar ti. Do të shohësh se më nuk ka arsye të kesh frikë nga ta, të kesh tremë, të lëshosh rrugën pa arsye, të ruhesh nga askush. Vetëm duaj njerëzit dhe më s’do t’ua kesh frikën. Të gjithë do të duken më të afërm, më të mirë, më të dashur. Tani absolutisht s’do të ndjesh nevojë të urresh askënd. Urrejtja jonë - (e përsërisim me vetëdije) është ferri ynë; dashuria jonë - Parisi ynë.

Prandaj është fare gjë e lehtë të krijosh parajsën, që vlen në këtë dhe në jetën tjetër. VETËM DUAJ! DHE S’DO TË URRESH MË. Urrejtja s’është gjë tjetër, pos mungesë e dashurisë. Mungesa e dashurisë s’është gjë tjetër, pos mungesë e lumturisë. Mungesa e lumturisë -paraqet aktualisht mungesën e parajsës dhe praninë e ferrit në unin tonë.

Po kush, vallë, mund të ofrojë dashuri të pastër? - mund të shtrohet pyetja në këtë kontekst. Vetëm ai që është i pastër. Ai që ka pastruar unin e tij. E njeriu asnjëherë nuk është i pastruar, derisa nuk është i ndriçuar. Pastrimi është një proces. Proces që vazhdon gjithnjë, deri në arritjen e ndriçimit shpirtëror total. Ti nuk mund të duash me dashuri të pastër derisa në çdo çast në kokën tënde fluturojnë mendime negative. Vetëm kur e kultivon në shpirtin tënd mendimin konstruktiv: Tjetrin e kam vëlla, vetëm atëherë: kur do t’ia lëshosh sytë atij - do t’i kesh plot dashuri, do t’i dërgosh rreze dashurie, rreze pozitive

Ti në atë rast je parajsa për nënën, për shokun, vëllain, mikun, për sytë e tyre, për shpirtin e tyre, pasi së pari e krijove parajsën në shpirtin tënd. Sa herë që i shikon, do t’u dërgosh dashuri. Dashuria dhe urrejtja jonë burojnë përmes tërë qenies sonë, por përmes syve më së shumti. Ata janë pasqyrë e shpirtit. Pra, shlyej nga mendja jote një nga një mendimet e këqija, negative, të ulëta, e egoiste, atëherë çdo gjë do e përjetosh ndryshe... prania e tjetrit për ty ka për të qenë kënaqësi, sikurse prania jote për të.

Ti mund të thuash: po, unë ashtu veproj, por... të tjerët! Krejt kjo të duket ashtu vetëm pse ti nuk je ndriçuar akoma. Ndriçohu! Sill edhe më shumë dashuri, dashuri të pastër! Sill dritë! Ndriçohu ti, secili bartë përgjegjësin për vete. Ne ndonjëherë vërtet dëshirojmë ta ndryshojmë tërë botën, por vetën jo; kur më së bukuri dhe më së lehti do të ishte ta ndryshonim vetveten, respektivisht të takoheshim me natyrën tonë. Të pajisemi, pra me dritë, që drita jonë e dashurisë të djeg errësirën e botës që na rrethon, t’i ngulfasë retë e zeza të egoizmit tonë.

Shkruan: Hasan HAMËZBALA