Qytete te Lashta 2000-vjecare nen Shkretetiren e Saharase

Qytete te Lashta 2000-vjecare zbulohen nen Shkretetiren e Saharase



Disa imazhe satelitore kane zbuluar rrenojat e nje civilizimi qe eshte zhdukur shume kohe me pare, i cili ekzistonte ne ate cfare eshte sot Shkretetira e Saharase.

Arkeologet po shpresojne qe tashme me renien e Diktatorit Kolonel Gedafi, i cili ne kohet moderne ka kontrolluar hyrjen ne kete rajon, do te munden qe te nxjerrin me ne fund ne siperfaqe sekretet e qyteteve te humbura nen reren e shkretetires se Saharase.

Sipas David Mattingly,  profesor i Arkeogjise Romake ne Universitetin e Leicester, kultura e zhdukur Garamantes ishte nje kulture shume e perparuar. Ai thote qe pikturat me satelite tregojne siperfaqe me zhvillim te gjere e ne ditet e sotme ne ate siperfaqe nuk ka asgje tjeter pervec shkretetires bosh.

"Ishte si dikush qe vjen ne Angli dhe papritur zbulon te gjithe keshtjellat e Mesjetes. Keto vendbanime te lashta nuk kane qene te shenuara dhe te regjistruara nen regjimin e Gedafit, " - tha Mattingly.

Ai tha se gjetjet tregojne per nje civilizim te avancuar, ne kontrast me pershkrimet Romake per Garamantes si nomade barbare qe zinin kufinjte Jugore te Perandorise. (ne ate kohe Roma drejtonte nje pjese te madhe te Afrikes se Veriut.)


"Ne fakt ata ishin shume te civilizuar, duke jetuar ne vendbanime te fortifikuara ne nje shkalle te larte. Ishte nje shtet i organizuar me qytete dhe fshatra, me nje gjuhe te tyren dhe me nje art te zhvilluar." - thote profesori.


Duket se Kolonel Gedafi nuk kishte ndonje intteres apo deshire dhe nuk e vriste aspak mendjen qe te ekzaminonte te kaluaren e Libise para islamike. Si rezultat i kesaj, shkencetaret e kane patur shume te veshtire marrjen e aksesit ne vendbanimet e lashta te Garamantes me qytetet e tij dhe keshtjellat e tij te humbura.

Mattingly ishte ai qe arriti te organizonte nje ekspedite, por megjithate u detyrua te evakuonte kur rebelimi kunder Kolonel Gedafit shpertheu.

Sipas Universitetit Leicester:

Renia e Gedafit ka hapur nje rruge per arkeologet qe te mund te eksplorojne dhe te studiojne trashegimine e shtetit para islamik, qe nen kete regjim eshte injoruar per nje kohe shume te gjate.

Departamenti i antikitetit i Libise, qe ka patur shume pak burime nen regjimin e Gedafit, eshte i perfshire nga afer me kete projekt zbulimi dhe studimi.

Fondet per kete kerkim kane ardhur nga Keshilli Europian i Kerkimeve.

"Ky eshte nje fillim i ri per sherbimet e antikitetit te Libise dhe nje mundesi tjeter per njerzit e Libise qe te angazhohen dhe te fillojne te mesojne dicka edhe nga historia e tyre e cila eshte mbajtur e ndryshur per kaq shume kohe," - tha Mattingly.

"Keto perfaqesojne qytetet e para ne Libi qe nuk kane qene imponime koloniale te njerezve nga Mesdheu ashtu si jane Greket apo Romaket. Per mendimin tim Garamantes duhet te jene gjeja kryesore qe duhet te mesojne femijet nga libia qe shkojne neper shkolle dhe qe ne fillim te saj. Behet fjale per historine e tyre dhe trashegimine e tyre." Rrenojat qe gjenden nen reren e Shkretetires se Saharase jane me shume se 2000 vjet te vjetra.