Che Guevara
5 posters
Faqja 1 e 1
Che Guevara
Kinich-Ahau 23.05.10 17:47
"Kasapi", ose Che Guevara
Çfarë ka arritur të bëjë me të vërtetë Che Guevara?
Kanë kaluar më shumë se 40 vjet nga dita që "Che" Guevara është larguar nga kjo botë nga të shtënat e automatikut të një ushtari bolivian.
Por, përpara se të vazhdohet të festohet miti i tij, do të ishte mirë t'i hidhej një sy serioz dhe me një lente zmadhuese një figure historike që ka hyrë shumë shpejt dhe shumë lehtësisht në mit. Sepse nga një këqyrje e vëmendshme ikona e Nëntëqindës del me brinjë të thyera dhe me ndonjë mister më pak. Ndoshta edhe me një më shumë…
Gjëja më romantike e Ernesto "Che" Guevara është se nuk e ka bërë një gjë tamam gjatë gjithë jetës së tij. Domethënë, një lloj pishtari tragjik, por i magjepsur nga revolucioni, nga lufta, nga gjaku. Gjithnjë e më shpesh e pranishme në kortezhet pacifiste dhe demokratike, stema e "Che"-së duhet të qëndronte më shumë komod në kontekste të tjera. Por, ai nuk mund ta protestojë më dhe kush e ka bërë nuk ia njeh mirë historinë.
Këtu më poshtë kemi provuar që të notojmë kundër rrymës duke kujtuar disa "detaje" të një personazhi që, historikisht, kanë pak të bëjnë me mitin e tij dhe që në fakt, ndan me të shumtët që e kanë bërë simbol me një dozë të caktuar naiviteti. Vetëm se ai i "Che" Guevara ishte një naivitet jo i pafajshëm, që ka shkaktuar vdekje dhe katastrofa. Me këto do të jenë të mbushura plot radhët e mëposhtme.
Gjëja e parë që ndoshta do t'i linte të ngurosur shumë prej të rinjve dhe ish-të rinjve akoma sot të magjepsur nga figura e Ernesto Guevara është se komunizimi i tij kishte dy shtylla në ditën e sotme jashtëzakonisht jokomode në dritën e hetimeve më të azhurnuara historike: kinezin Mao dhe sovjetikun Stalin. "Kush nuk i ka lexuar 14 vëllimet e shkruara nga Stalini - thoshte për shembull "Che" - absolutisht që nuk mund të konsiderohet komunist".
E kotë të thuash se, përveç kësaj, nuk e donte absolutisht paqen. Bile ai teorizoi dhe praktikoi me shumë seri përplasjen dhe luftën globale. Pak muaj përpara se të vdiste, ndërsa ishte ngecur në një fushatë gueriljeje që do ta çonte tek dështimi dhe tek vdekja, jo akoma i dorëzuar dëshmisë së fakteve, shkruante në ditarin e tij (prill 1967): "Duhet çuar lufta aty ku armiku e drejton: në shtëpinë e tij, në vendet e argëtimit të tij, duhet bërë totalisht". Dhe pas pak do të shohim sesi "Che" tentoi, në mënyrë krejtësisht të pazotë, që të zbatojë në terren teoremat e tij.
Por, prova e parë e një vizioni gjakatar dhe totalit të rrugës revolucionare, Guevara e dha në muajt e parë të 1959 në atë që ishte atdheu i tij i ri (ai ishte lindur në Argjentinë më 14 qershor 1928): Kuba. Me suksesin e revolucionit kastrist të 1 janarit 1959, lideri maximo kubanez, avokati i ri Fidel Castro, u gjet që t'ua besojë bashkëpunëtorëve të pakët dhe të besuar vendet me përgjegjësi më të madhe.
Shumë besnikët e Castros - njeri shumë i vëmendshëm ndaj adhurimit dhe, për pasojë, shumë dyshues dhe pak i prirur ndaj kritikave - numëroheshin me gishtat e dorës: vëllai Raul, "Che", Camillo Cienfuegos, Huber Matos. "Che"-së i takon roli kryesor në spastrimin e njerëzve të kompromentuar me regjimin e kaluar të diktatorit Fulgencio Batista (një-ish tetar i mbetur në pushtet për shumë vjet përpara se Castro ta përmbyste).
Bëhet përgjegjësi i Departamentit Ushtarak de la Cabaña, kështjellë koloniale e lashtë në La Avana, e transformuar në burg dhe thertore. Një gjë e forcuar? Jo dhe aq nëqoftëse në vend të nofkës "Che", i ngjitën në ato muaj nofkën "carnicerito" (domethënë "Kasap i vogël").
Në ato muaj Guevara ndjek direktivat e vëllezërve Castro me skrupull dhe me një nënshtrim të caktuar nëqoftëse është e vërtetë ajo çka tregohet nga një bashkëpunëtor i epokës: Dariel Alarcón Ramírez, i quajtur "Benigno".
Është "Benigno", që do ta ndjekë Guevara edhe në aventurat e Kongos e të Bolivisë, ai që drejton pjesën më të madhe të ekzekutimeve të ish-policëve dhe të burokratëve të Batista (ekzekutime të konsideruara të nevojshme për të shmangur çdo rebelim kundërrevolucionar).
Ndërsa Ramírez pushkaton, "Che" kontrollon punën: shumë e kujtojnë të ftohtë, të paafrueshëm, me puron në gojë, ndërsa nga një ledh shikon nga lart njerëzit të vdesin. Sa kanë vdekur, nuk do të mësohet kurrë: ndoshta jo mbi 20000 që është thënë, por as nuk mund t'i jepet të drejtë Fidel Castro që në mitingjet e para si diktator ndizte turmat me sloganin makabër dhe gënjeshtar: "Mjaft gjak!".
Ish-djaloshi shëndetlig nga Rosario (azma do ta persekutojë deri në fundin e ditëve të tij), shfaq një dell revolucionari prej Robespierre latino-amerikan bashkuar me një disiplinë absolute dhe një përkushtim ndaj Leader Maxímo, nëse është e mundur, akoma më integrale.
Prapa qindra ekzekutimeve (në rreth 4 apo 5 muaj) që bien nën përgjegjësinë e drejtpërdrejtë të Guevara ndodhet gjithmonë procedura e zakonshme: një proces farsë (shpesh gjykatësit qenë të njëjtit guerrilas të zbritur nga malet me Castro), pavarësisht pranisë së gazetarëve, që mund të zgjaste maksimumi disa orë.
Por shpesh dënimi vinte pas pak minutash; pastaj dërgimi i urdhrave të ekzekutimeve në burgjet e ndryshme brenda natës; mëngjesin e nesërm rrethi mbyllej me një breshëri plumbash.
Është gjithmonë "Benigno" ai që kujton sesi Guevara e priste me ankth, çdo mbrëmje rreth orës 18, ardhjen e vendimeve kapitale që duhet të kryheshin të nesërmen. Dhe nëqoftëse, kushedi se për çfarë arsyeje, pakoja me kartërat e tyre vonohej, "Comandante" nuk arrinte që të fshihte një mosdurim të caktuar.
Herë të tjera represioni menaxhohej drejtpërsëdrejti prej tij, me maja dinakërie të papritura për kë është mësuar që të shikojë - dhe imagjinojë - revolucionarin e pastër e të çinteresuar të pavdekësuar nga fotografi Alberto Días Gutierrez Korda dhe i përhapur në të katër anët e globit falë italianit Giangiacomo Feltrinelli.
Një prej viktimave të Guevara, Fausto Menocal, ka mundur të tregojë odisenë e tij në la Cabaña. Menocal ka shpëtuar pse anëtar i familjes së një ish-Presidenti kubanez, por kjo nuk ia kursyer vëmendjet e "carnicerito" Guevara: "Më është dashur të rezistoj rreth 40 orë, ditë e natë, pa ngrënë, pa pirë, përpara tij, në zyrën e tij, - ka rrëfyer Menocal. - Ishte një korridor i gjatë ku njerëzit e armatosur shkonin e vinin për të nënshkruar urdhra dhe marrë udhëzime. Talleshin me mua kur më shikonin. Ishte vetë Guevara ai që më bënte pyetjet. Një natë, pasi jam mbyllur në një qeli, erdhi për të më takuar që të më thoshte: 'Dëgjo, Menocal, ne do të të pushkatojmë sonte'. Jam çuar drejt skuadrës së pushkatimit. Më kanë lidhur në një shtyllë, më kanë lidhur sytë, pastaj ka pasur një breshëri të shtënash".
Por, skuadra e pushkatimit kishte qëlluar në ajër. Përpara se Menocal të kuptonte se çfarë kishte ndodhur, një goditje e fortë në kokë me qytë pushke e bën që t'i bjerë të fikët. I liruar do të marrë menjëherë rrugën e mërgimit.
Vite më pas, gjatë një prej pritjeve të tij jashtë vendit, duke mbrojtur veprën e revolucionit, Guevara do të thotë pa mëdyshje: "Kemi pushkatuar, pushkatojmë dhe do të vazhdojmë të pushkatojmë deri kur të jetë e nevojshme. Lufta jonë është një luftë e pakompromis".
Më pas gjuetia ndaj njerëzve të Batista inicioi larjen e hesapeve në brendësi të lëvizjes castriste. Larje hesapesh që kundërvuri Castro dhe disa shumë besnikë me ata, që me naivitet, kishin protestuar se revolucioni ishte larguar me shpejtësi nga objektivat fillestarë të tij. Midis kritikëve nuk është Guevara, por është Huber Matos, i cili jep dorëheqjen në mënyrë polemike me një letër për Castro, letër që do të jetë fundi i tij. Castro urdhëron një Cienfuegos ngurrues që të shkojë e të arrestojë Matos.
Cienfuegos tenton më kot që ta sjellë në vete Leader Maxímo, por ato këmbëngulje të tij shënojnë një prishje tjetër. Pak ditë më pas njoftohet vdekja e Cienfuegos në një incident ajror, të cilit nuk do t'i tregohen asnjëherë gjurmët. Ndërkaq Matos gjykohet dhe dënohet me 20 vjet burg.
Po Guevara? Me Raúl Castro është bashkëpunëtori që i qëndron më afër Fidel, pavarësisht gjithçkaje. Dhe kështu, ndërsa të barabartët me të në gradë në kohërat e gueriljes do të gjykohen apo do të vdesin në incidente të dyshimta, ai destinohet me detyra të reja, të cilat do ta çojnë që të koleksionojë katastrofa të tjera.
Një gazetë franceze - "Historia" - lidhur me periudhën e kaluar nga "Che" Guevara në drejtimin e sektorëve të rëndësishëm të ekonomisë kubaneze e ka titulluar kështu: "Si ta shktërrosh vendin në 3 leksione".
Ose 3 etapa: që në karrierën e shkurtër dhe jo ekzaltuese të Guevara korrespondojnë me pjesëmarrjen e tij në nivelet drejtues të sektorit të industrisë në kuadrin e Institutit Kombëtar për Reformën Agrare (tetor 1959), me emërimin e tij në presidencën e Bankës Qendrore të Kubës (dhjetor 1959) e më pas detyrën e ministrit të Industrisë (janar 1961).
Aventura e Guevara në nivelet drejtuese të ekonomisë së trazuar kubaneze do të zgjasë deri në pranverën e 1964, kur do të përfaqësojë Kubën në konferencën e parë të Organizimit për Bashkëpunimin dhe Zhvillimin Ekonomik (OCDE).
Pak muaj më vonë, Castro do ta destinojë me detyra të tjera, domethënë do ta dërgojë të bëjë guerrilasin. Nuk ishte rastësi. Në fakt, pesë vitet e "Che" ekonomistit nuk kanë regjistruar rezultate të shkëlqyera, përkundrazi. Edhe pse çdo zgjedhje e të riut revolucionar (Guevara në vitin 1959 ishte 31 vjeç) është e influencuar nga ideologjia, e rishikuar dhe e korrigjuar.
Në fakt, pasi ka premtuar fundin e latifondit duke inkurajuar kështu shpresën e fshatarëve shumë të varfër kubanezë për të pasur pak tokë për vete, revolucioni castrist - paralajmëron Guevara - bëri një gjysëm xhiroje në favor të shtetit dhe në kurriz të fshatarëve. Në fakt, tokat e konfiskuara për më tepër u shtetëzuan pavarësisht një ligji - të hartuar nga krahu i djathtë i Guevara, Antonio Núñez Jiménez - i ishte dhënë krah shpresës duke përcaktuar se çdo copëzim privat nuk mund t'i kalonte 40 hektarët.
Nga çdo anë të dëshirohet të shikohet, zgjedhja e Guevara ishte gjithsesi mjaft ambicioze: në fakt, pasi kuadrot administrativë qenë dhjetuar nga represioni çdo vendim haste vështirësi që të gjente dikë që ta vinte në zbatim. Kjo vlente si për bujqësinë, ashtu edhe për industrinë, fushë kjo e fundit ku Guevara e shtyu Kubën drejt planeve në kufij me megalomaninë.
Me bashkëpunëtorët e tij përpunoi një teori të pafundme projektesh për të pajisur Kubën - resursi kryesor i së cilës ishte kallami i sheqerit - me një industri të veten: u projektuan kantierë detarë, ofiçina mekanike, impiante siderurgjike, fabrika kimike për të zbuluar më pas rregullisht se ishte e komplikuar të rekrutoje teknikë të specializuar edhe në Europën Lindore mike të kontrolluar nga Bashkimi Sovjetik dhe në të njëjtën kohë të mos shikohej të vazhdonte deficiti tregtar.
Deficit që për arkat kubaneze të vitit 1961 shkonte në 12.3 milionë pesos, të kaluara në 237 milionë në vitin 1962 dhe në 322.2 milionë në vitin 1963. Me ekonominë në gjendje kome, zgjedhja e Guevara për të favorizuar financimin publik të reformave bujqësore dhe industriale nuk i favorizoi llogaritë.
Por, për të kuptuar se duhej ndalur dhe ndryshuar kursi u desh të pritej viti 1964, vit në të cilin u braktisën të paktën ëndrrat e parealizueshme industralizuese dhe u zgjodh për një politikë bujqësore të kishte si bosht shfrytëzimin e kallamit të sheqerit, duke llogaritur edhe mbështetjen e "vendeve mike" (të llojit të atyre që me një dorë të japin pak grurë dhe me tjetrën të vendosin disa raketa të drejtuar nga një fqinj i fuqishëm …).
Me pak fjalë, pothuajse 5 muaj për t'u kthyer në pikën e nisjes, por me shumë borxhe më shumë. Që kjo zgjedhje, muaj më shumë muaj më pak, përkon me vendimin e Castro për t'i drejtuar tjetërkund energjitë dhe ëndrrat e parealizueshme të Guevara, nuk duhet të habisë aspak.
Duke mos pasur më kubanezë për të pushkatuar apo për t'i shkatërruar ekonomikisht, objektivi i ri për Komandantin Guevara qe ai i kthimit në bërjen e asaj që, supozohej, se dinte ta bënte më mirë: guerrilasin.
Nga ana tjetër, nga një këndvështrim i caktuar, situata ishte e përshtatshme. Amerikanët duhej të pickoheshin kudo që ishte e mundur: Guevara e kishte bërë tashmë pjesën e tij duke i sulmuar në vitin 1964 dhe duke deklaruar - duke anashkaluar në të njëjtën kohë gabimet e veta - se Shtetet e Bashkuara kishin zbatuar një bllokadë ekonomike kundër Kubës që i merrte frymën ekonomisë revolucionare të ishullit.
Por një luftëtar i vërtetë jeton në sulm, asnjëherë në mbrojtje: dhe ja që pakoja Guevara - të cilin Fidel Castro, shumë më inteligjent se ai, e shikon për atë që është: një ekstremist i palodhshëm dhe jo idealisti libertar që është imponuar në imagjinatë pas vdekjes së tij - që dërgohet në Congo. Pse në Congo, në Afrikë? Qoftë pse, siç do të thotë vetë Guevara me një çikë çmenduri të shkëlqyer, duhen "shkaktuar dy, tri, shumë Vietname".
Qoftë pse Shtetet e Bashkuara duhen luftuar edhe nëpërmjet qeverive që i mbështesin në Botën e Tretë. Për shembull, në Kongo në janar të vitit 1961 lideri progresist Patrice Lumumba është vrarë. Vdekja e tij i ka dhënë jetë një gueriljeje komuniste që Presidenti i ri, Mosé Tshombé, kërkon që ta mbysë me ndihmën e Shteteve të Bashkuara.
Duke folur në Kombet e Bashkuara në dhjetor të 1964, Guevara - që veç shumë gjërave të tjera që nuk ishte, nuk ishte as edhe diplomat - kishte deklaruar pa shumë perifrazime se "të gjithë njerëzit e lirë të botës duhet të përgatiten që të marrin hakun e krimit të Congo".
E thënë, e bërë: pak muaj më vonë Guevara zbarkon në Congo me një grup guerrilasish kubanezë, që në javët e mëpasme do të arrijnë në 300 njësi. Duhet ishin ajka e ajkës, profesionistët e luftës në gjendje që të çonin drejt fitores rebelët kongolezë, por përfundojnë për të ngecur në një seri pengesash dhe disfunksionesh që do ta transformojnë aventurën në një komedi tragjike.
Duket e pabesueshme, por Guevara nuk dihet se ku ka përfunduar. Duke bërë një gabim që do t'i jetë fatal në vitin 1967, revolucionari argjentinas zbulon vetëm kur ka zbritur në Congo se idetë e tij dhe ato të njerëzve që do të donte të çliroheshin nuk përputhen. Duke filluar nga teknika e guerriljes: për kongolezët futja në një llogore mund të sjellë keq, plumbat e armikut mund të shmangen lehtësisht falë një pijeje magjike apo ndoshta duke iu lutur ndonjë hyjnie animiste.
Por, sidomos disiplina është një ndryshore dytësore. Shtojmë praktikën e poligamisë, që ishte e vështirë të shpjegohej në spanjisht, se shpirtrat e ndryshme të gueriljes përplaseshin vazhdimisht mbi bazën jo të diskutimeve ideologjike, por prej rivaliteteve etnike dhe, e fundit, por jo e fundit, se njerëzit që kishin ndjekur "Che"-na nga Kuba qenë dhjetuar nga sifilizi dhe kuadri ishte bërë.
Guevara nuk arrin të imponojë as edhe zgjedhje ushtarake me ndonjë kuptim: indikacionet e tij janë neglizhuar, refuzuar apo të bëra të kota nga akte jodisplinimi që, si në rastin e disa pritave, pëfundojnë për t'u bërë më shumë sulmuesve sesa trupave qeveritare. Të ardhur në prill (1965), Guevara dhe njerëzit e tij i heqin çadrat nëntorin e ardhshëm. Lumumba do t'i merrej haku nga dikush tjetër ose në një vend tjetër. Për shembull në Bolivi.
Me një stil mendimi të vështirë për t'u kuptuar sot, por shumë i përhapur në atë kohë në ambientet intelektuale dhe revolucionare (me fjalë ose jo), të mendosh në shkallë të gjerë më shumë se një nevojë ishte një vokacion në kuptimin e vërtetë të fjalës. Dhe kështu Guevara - i shtyrë dhe i frymëzuar nga Castro - arriti të teorizojë deri rebelimin e të gjithë Amerikës së Jugut.
Shkëndija do të shkrepte në Bolivi, një vend shumë i varfër prej rreth 6 milionë banorësh të kontrollar nga një qeveri e zgjedhur demokratikisht dhe e drejtuar nga Gjenerali Barrientos, i lidhur me fije të dyfishta me Uashington. Bolivia kufizohet me Perunë, Kilin, Paraguajin, Brazilin dhe Argjentinën, vende ku situata ishte e trazuar në ato vite dhe ku qenë aktive lëvizje revolucionare.
Me pak fjalë, duke e shpërthyer revolucionin në Bolivi mund të shpresohej që të eksportohej me shpejtësi në vende të tjera, duke shkaktuar një reaksion zinxhir që do të mund të minonte kontrollin shekullor amerikan në të gjithë nënkontinentin.
Deri këtu teoria. Praktika, edhe në këtë rast, qe shumë e komplikuar dhe më pak lineare. Krahasuar me "Che" Guevara, mazzinianët e Tetëqindës qenë planifikues të rafinuar: duke vendosur se guerilja do të rebelonte botën fshatare, Guevara aventuroret në xhunglën boliviane me 16 kubanezë të tjera dhe nja 30 boliviane e peruanë. Gjithsej një bandë prej 50 personash që, duke u qëndruar fjalëve të Komandantit, ka përpara vetes një punë prej të paktën 10 vjetësh përpara se të përfundojë fazën rebeluese.
Xhungla bën të sajën, së bashku me insektet dhe sëmundjet, për ta bërë gjithçka të komplikuar, edhe pse për ta parashikuar nuk duhej një diplomë në shkencat natyrore. Pastaj, do të mjaftonte të lexoheshin gazetat për të mësuar se një reformë agrare e kohëve të fundit i kishte përmirësuar pak kushtet e fshatarëve bolivianë, më pak të gatshëm për të "marrë flakë" për revolucionin dhe, në emër të tij, ndoshta të ndihmonin dhe të ushqenin guerrilasit.
Për ta bërë akoma më shumë qesharake situatën ndihmoi një fakt jo dytësor: rajoni i zgjedhur nga "Che" për të ndezur flakë kontinentin ishte ndër më pak të banuarat e të gjithë Bolivisë që, duhet kujtuar kjo gjë, nuk është se ka të sajën një dendësi popullsi të stilit Hong Kong… Por ndoshta gjëja më e bujshme është se, shumë përpara se ranxhersat bolivianë që do ta ndjekin, "Che"-ja gjendet kundër Partisë Komuniste Boliviane.
Fillimisht në favor të sipërmarrjes së menduar në Kubë, lideri komunist Mario Monje bën një "prapakthehu" të bujshme menjëherë pas takimit të tij të parë e të vetëm me Guevara! Që i duhet kështu ta bëjë revolucionin për llogari të fshatarëve që as e kanë mendjen fare atje, në një zonë ku është vështirë të ndeshen edhe dhi, le më pastaj njerëz, me një armatë bashibozukësh shëndetlig, pa ushqim dhe ilaçe, me ushtrinë boliviane që e ndjek këmba-këmbës dhe pa mbështetjen as dhe të komunistëve vendës. Duke pasur parasysh situatën, është pothuajse mrekulli që aventura boliviane e "Che"-së ka zgjatur komplesivisht 11 muaj e 11 ditë.
Midis gjërave që Guevara nuk i kishte marrë në konsideratë apo që i kishte nënvlerësuar ishte edhe çështja e marrëdhënieve ndërkombëtare. Me fjalë të tjera, siç ishte parë tashmë në Congo, Bashkimi Sovjetik nuk kishte interes të madh në aventura të kësaj natyre. Lufta e Ftohtë luftohej në mënyrë tjetër dhe me qëllime të tjera.
Dhe, për të vërtetën edhe të gueriljes, teknika e teorizuar nga Che Guevara në një libërth me suksese të madha edhe pse askush, në Europën studentore të 1968, nuk ka provuar që të vejë në praktikë, do të duhej të luftohej në mënyrë tjetër.
Në mos tjetër, sepse ushtria boliviane kishte vënë në ndjekje të guerrilasve revolucionarë 5000 njerëz dhe kjo kur me "Che" kishin mbetur në këmbë më pak se 30 veta. Por, rruga që çoi në dështimin total të operacionit është e gjatë, sepse Guevara dhe njerëzit e tij të paktën e kuptuan se shpresa e vetme është ajo e lëvizjes vazhdimisht.
Bëjnë me këmbë më shumë se 600 kilometra në pak muaj, të dhjetuar edhe nga ndonjë tradhti, të bojkotuar nga një radio që nuk ka ditur asnjëherë të transmetojë, të frustruar nga pamundësia e emetimit të komunikatave, të demoralizuar se sa të duhet të pijnë urinën e tyre për të mos vdekur nga etja menjëherë.
Piperi sipër pilafit vjen më 8 tetor 1967: është pikërisht një fshatar ai që u zbulon ushtarëve se në çfarë zone ndodhet banda e Guevara. Vihen në lëvizje 300 rejnxhërsa dhe tashmë është çështje orësh. Pas të shtënave të para banda shpërndahet, Guevara është i plagosur dhe mbahet për krahësh nga një shok.
Por bolivianët i kapin me zgjuarsi. I çojnë 2 kilometra larg, në La Higuera, ku është një shkollë e cila transformohet në burg. Guevara qëndron aty nga pasdite - nata e datës 8 deri mëngjesin e datës 9. Pastaj, në mesditë, hyn në dhomën ku mbahet i burgosuri një ushtar. Quhet Mario Téran dhe ka marrë urdhra të sakta nga Bogotà, frut i një mbledhjeje të zgjatur gjithë natën.
Téran e shikon dhe pa i thënë asgjë e qëllon me gjakftohtësi 9 plumba automatiku. Një gazetë argjentinase ka gërmuar fotot që tregojnë "Che"-në pak përpara se të ekzekutohet dhe më pas kufomën e tij, jo akoma e vënë në dukje mbi një tavolinë siç e tregojnë fotot e famshme që kanë bërë të dalë paraleli qesharak me Krishtin e shfronësuar të Mantegna.
Përpara se kufoma të varroset në një vend të fshehtë i priten duart sepse CIA - që nuk qëndron aspak me vendimin për të vrarë Guevara - bën një identifikim të sigurtë falë gjurmëve të gishtave. Duke mos mjaftuar dukshëm fotot e gjetura nga agjenti i CIA-s, Felix Rodriguez, që e kishte ndjekur të gjithë operacionin me rejnxhërsat bolivianë.
Njerëzve që sapo e kishin arrestuar, Guevara u kishte thënë: "Vlej më shumë i gjallë sesa i vdekur". Në Bogotà mendonin saktësisht të kundërtën - pavarësisht rrezikut të përplasjes me Shtetet e Bashkuara - dhe pak kohë më pas e treguan, me fakte, se edhe bindja e fundit e tij kish rezultuar shumë larg realitetit.
Box 1: Nofka "Che" i atribuohet Guevara nga shokët e tij të luftës kubanezë në Meksikë përpara revolucionit castrist dhe buron nga fakti që Guevara, si të gjithë argjentinasit, e shqiptonte shpesh fjalën "che". Fjala buron nga gjuha Mapuche dhe do të thotë "njeri", "person" dhe përdoret në spanjishten e folur në Argjentinë dhe Uruguaj, për t'i tërhequr vëmendjen një bashkëbiseduesi ose, më në përgjithësi, si një eksklamacion i ngjashëm me një "hej".
Box 2: "Një qenie që nga historike bëhet mitike nuk mund të gjykohet mbi bazë kriteresh racionale, por vetëm për akte feje dhe shprese. Është rasti i Che-së. Sot figura e tij (…) është 'një markë kapitaliste' e shfrytëzuar nga sipërmarrës të çdo lloji në të pestë kontinentet dhe adhurohet, përmendet, admirohet nga një numër i madh të rinjsh që nuk kanë frymëzimin minimal revolucionar dhe ndoshta nuk e dinë as ta gjejnë Kubën apo Bolivinë në hartën gjeografike.
Che-ja përfaqëson një personazh për të cilin historia bashkëkohore është jetime: heroin, ekzekutuesin vetmitar, idealist, revolucionarin bujar dhe të çinteresuar që kryen ndërmarrje superlative dhe, në fund, ka rënë, njëlloj si shenjtorët, nga forcat e së keqes.
Nuk ka rëndësi që historianët seriozë të demonstrojnë në vepra të hollësishme që Che-ja në mish e kocka ishte shumë larg nga ky model virtytesh ushtarake dhe etike. Sigurisht, qe kurajoz, por edhe gjakatar, i aftë për të pushkatuar dhjetëra persona pa skrupullin më të vogël, mossukseset dhe gabimet e tij kanë qenë shumë më të shumta në numër se rezultatet e mira.
Është e vërtetë: ishte koherent, i rreptë dhe i përkorë, i paaftë që të linte veten të lëshohej në paliaçatat dhe në dyfytyrësitë e politikanëve profesionistë. Por edhe e vërtetë që dhuna dhe ajo që Freud e quan 'pulsoni i vdekjes' i kanë drejtuar sjelljen sa dhe pasionin për aventurën dhe revolucionin".
Mario Vargas Llosa
Box 3: Jo dora e gjatë e Departamentit të Shtetit apo e CIA-s, por më thjesht ajo e Presidentit bolivian Barrientos do të fshihej pas vrasjes, më 9 tetor të 1967, së Ernesto "Che" Guevara në pyllin andean.
Në këto konkluzione, aq shumë në kontrast me mitin që prej dekadash të tëra mbështjell figurën e "Che"-së dhe vetë figurën e tij arrihet në librin e Vincenzo Vasile, i dërguar i së përditshmes "Unità" dhe Mario J. Cereghino, të titulluar "Che Guevara top secret", mbi bazën e një dokumentacioni dukshëm i pakundërshtueshëm si ajo e dhënë nga letrat e vetë CIA-s, të deklasifikuara gjatë Presidencës Clinton.
Mund të rezultojë e besueshme teza e një CIA-je më shumë të interesuar për një "Che" të gjallë sesa të vdekur, i dobësuar nga dështimet në Congo dhe në vetë Bolivinë, për t'u përdorur ndoshta në funksion anticastrist apo atë të ngutur të një Barrientos në heqjen përfundimisht qafe nga skena të një guerrilasi jokomod për vetë sovjetikët dhe që në fakt, amerikanët mendonin që ta transportonin në Panama për marrje në pyetje të gjata, ndoshta, të një procesi me rezonancë botërore.
Mbetet vetëm për t'u kuptuar - dhe nuk është një problem pak i rëndësishëm, as i sqaruar nga kërkimi i hollësishëm i Cereghino dheVasile - sesi një qeveri aq e lidhur me Shtetet e Bashkuara si ajo boliviane ka mundur të marrë në mënyrë të pavarur një vendim të një mase të tillë, duke anashkaluar në fakt një aleat dhe mbrojtës kaq të fuqishëm. Dhe misteri i fundit të Guevara dhe mbi skenarët, ndërkombëtare apo lokalë, që i shërbejnë si kornizë, në vend që të sqarohen, përfundojnë për t'u ngatërruar akoma më shumë.
Box 4: Si për shumë personazhe të tjerë të rëndësishëm historikë, edhe për Ernesto "Che" Guevara nuk ka pasur paqe pas vdekjes. Ndërsa bëhej një mit i masave studentore dhe revolucionare deri sa të ngrihej, dekadë pas dekade, në rangun e një ikone të një Nëntëqinde të caktuar, Guevara mbetej për historianët një enigmë.
Nëqoftëse në vendin e vdekjes është ngritur një lloj faltoreje e vogël ku disa bolivianë e nderojnë si San Ernesto de La Higuera, mbi mbeturinat e tij është ngritur një pikëpyetje e madhe. Qe Fidel Castro ai që me 15 tetor të 1967 e njoftoi botën se "Che"-ja kishte vdekur dhe ka qenë gjithmonë Leader Maxímo ai që ka dashur për shokun e tij të vjetër të luftës (edhe pse ka mjaft tregues se midis të dyve, prapa fasadës, në vitet e fundit gjërat nuk shkonin mirë) një mauzoleum në kuptimin e vërtetë të fjalës në Santa Clara.
Mauzoleum, siç është e lehtë të imagjinohet, shumë i vizituar, por që do të mbante në vetvete një surprizë. Ose më mirë nuk do të përmbante atë që duhet të përmbante. Zbulimi ka ardhur kohë më parë, falë një hetimi të kryer nga gazeta meksikane "Letras Libres".
Sipas kërkimit të gazetarëve Maite Rico dhe Bertrand de la Grange, specialistët kubanezë që në korrik të 1997 thanë se më së fundi e kishin gjetur vendin se ku ishte varrosur Guevara pas vrasjes së tij, pranë fshatit Villagrande në Bolivi, kanë gënjyer për arsye politike dhe propagandistike.
Duhet të ketë qenë Fidel Castro ai që ka shtyrë të njoftohet gjithsesi gjetja për të "rindezur ethen revolucionare në Kubë". Kalimthi duhet nënvizuar se "gjetja" ka ndodhur në 30-vjetorin e vdekjes së guerrilasit argjentino-kubanez.
Ashtu siç duhet kujtuar se nuk është bërë prova klasike e ADN-së për t'i identifikuar pa dyshime mbeturinat e "Che"-së. Që ndoshta, kanë vërejtur Rico dhe de la Grange, nuk janë më pasi kufoma, pas orgjisë së fotografive, u dogj pikërisht për të shmangur atë që 30 vjet më pas Castro ka dashur gjithsesi të vejë në skenë.
Çfarë ka arritur të bëjë me të vërtetë Che Guevara?
Kanë kaluar më shumë se 40 vjet nga dita që "Che" Guevara është larguar nga kjo botë nga të shtënat e automatikut të një ushtari bolivian.
Por, përpara se të vazhdohet të festohet miti i tij, do të ishte mirë t'i hidhej një sy serioz dhe me një lente zmadhuese një figure historike që ka hyrë shumë shpejt dhe shumë lehtësisht në mit. Sepse nga një këqyrje e vëmendshme ikona e Nëntëqindës del me brinjë të thyera dhe me ndonjë mister më pak. Ndoshta edhe me një më shumë…
Gjëja më romantike e Ernesto "Che" Guevara është se nuk e ka bërë një gjë tamam gjatë gjithë jetës së tij. Domethënë, një lloj pishtari tragjik, por i magjepsur nga revolucioni, nga lufta, nga gjaku. Gjithnjë e më shpesh e pranishme në kortezhet pacifiste dhe demokratike, stema e "Che"-së duhet të qëndronte më shumë komod në kontekste të tjera. Por, ai nuk mund ta protestojë më dhe kush e ka bërë nuk ia njeh mirë historinë.
Këtu më poshtë kemi provuar që të notojmë kundër rrymës duke kujtuar disa "detaje" të një personazhi që, historikisht, kanë pak të bëjnë me mitin e tij dhe që në fakt, ndan me të shumtët që e kanë bërë simbol me një dozë të caktuar naiviteti. Vetëm se ai i "Che" Guevara ishte një naivitet jo i pafajshëm, që ka shkaktuar vdekje dhe katastrofa. Me këto do të jenë të mbushura plot radhët e mëposhtme.
Gjëja e parë që ndoshta do t'i linte të ngurosur shumë prej të rinjve dhe ish-të rinjve akoma sot të magjepsur nga figura e Ernesto Guevara është se komunizimi i tij kishte dy shtylla në ditën e sotme jashtëzakonisht jokomode në dritën e hetimeve më të azhurnuara historike: kinezin Mao dhe sovjetikun Stalin. "Kush nuk i ka lexuar 14 vëllimet e shkruara nga Stalini - thoshte për shembull "Che" - absolutisht që nuk mund të konsiderohet komunist".
E kotë të thuash se, përveç kësaj, nuk e donte absolutisht paqen. Bile ai teorizoi dhe praktikoi me shumë seri përplasjen dhe luftën globale. Pak muaj përpara se të vdiste, ndërsa ishte ngecur në një fushatë gueriljeje që do ta çonte tek dështimi dhe tek vdekja, jo akoma i dorëzuar dëshmisë së fakteve, shkruante në ditarin e tij (prill 1967): "Duhet çuar lufta aty ku armiku e drejton: në shtëpinë e tij, në vendet e argëtimit të tij, duhet bërë totalisht". Dhe pas pak do të shohim sesi "Che" tentoi, në mënyrë krejtësisht të pazotë, që të zbatojë në terren teoremat e tij.
Por, prova e parë e një vizioni gjakatar dhe totalit të rrugës revolucionare, Guevara e dha në muajt e parë të 1959 në atë që ishte atdheu i tij i ri (ai ishte lindur në Argjentinë më 14 qershor 1928): Kuba. Me suksesin e revolucionit kastrist të 1 janarit 1959, lideri maximo kubanez, avokati i ri Fidel Castro, u gjet që t'ua besojë bashkëpunëtorëve të pakët dhe të besuar vendet me përgjegjësi më të madhe.
Shumë besnikët e Castros - njeri shumë i vëmendshëm ndaj adhurimit dhe, për pasojë, shumë dyshues dhe pak i prirur ndaj kritikave - numëroheshin me gishtat e dorës: vëllai Raul, "Che", Camillo Cienfuegos, Huber Matos. "Che"-së i takon roli kryesor në spastrimin e njerëzve të kompromentuar me regjimin e kaluar të diktatorit Fulgencio Batista (një-ish tetar i mbetur në pushtet për shumë vjet përpara se Castro ta përmbyste).
Bëhet përgjegjësi i Departamentit Ushtarak de la Cabaña, kështjellë koloniale e lashtë në La Avana, e transformuar në burg dhe thertore. Një gjë e forcuar? Jo dhe aq nëqoftëse në vend të nofkës "Che", i ngjitën në ato muaj nofkën "carnicerito" (domethënë "Kasap i vogël").
Në ato muaj Guevara ndjek direktivat e vëllezërve Castro me skrupull dhe me një nënshtrim të caktuar nëqoftëse është e vërtetë ajo çka tregohet nga një bashkëpunëtor i epokës: Dariel Alarcón Ramírez, i quajtur "Benigno".
Është "Benigno", që do ta ndjekë Guevara edhe në aventurat e Kongos e të Bolivisë, ai që drejton pjesën më të madhe të ekzekutimeve të ish-policëve dhe të burokratëve të Batista (ekzekutime të konsideruara të nevojshme për të shmangur çdo rebelim kundërrevolucionar).
Ndërsa Ramírez pushkaton, "Che" kontrollon punën: shumë e kujtojnë të ftohtë, të paafrueshëm, me puron në gojë, ndërsa nga një ledh shikon nga lart njerëzit të vdesin. Sa kanë vdekur, nuk do të mësohet kurrë: ndoshta jo mbi 20000 që është thënë, por as nuk mund t'i jepet të drejtë Fidel Castro që në mitingjet e para si diktator ndizte turmat me sloganin makabër dhe gënjeshtar: "Mjaft gjak!".
Ish-djaloshi shëndetlig nga Rosario (azma do ta persekutojë deri në fundin e ditëve të tij), shfaq një dell revolucionari prej Robespierre latino-amerikan bashkuar me një disiplinë absolute dhe një përkushtim ndaj Leader Maxímo, nëse është e mundur, akoma më integrale.
Prapa qindra ekzekutimeve (në rreth 4 apo 5 muaj) që bien nën përgjegjësinë e drejtpërdrejtë të Guevara ndodhet gjithmonë procedura e zakonshme: një proces farsë (shpesh gjykatësit qenë të njëjtit guerrilas të zbritur nga malet me Castro), pavarësisht pranisë së gazetarëve, që mund të zgjaste maksimumi disa orë.
Por shpesh dënimi vinte pas pak minutash; pastaj dërgimi i urdhrave të ekzekutimeve në burgjet e ndryshme brenda natës; mëngjesin e nesërm rrethi mbyllej me një breshëri plumbash.
Është gjithmonë "Benigno" ai që kujton sesi Guevara e priste me ankth, çdo mbrëmje rreth orës 18, ardhjen e vendimeve kapitale që duhet të kryheshin të nesërmen. Dhe nëqoftëse, kushedi se për çfarë arsyeje, pakoja me kartërat e tyre vonohej, "Comandante" nuk arrinte që të fshihte një mosdurim të caktuar.
Herë të tjera represioni menaxhohej drejtpërsëdrejti prej tij, me maja dinakërie të papritura për kë është mësuar që të shikojë - dhe imagjinojë - revolucionarin e pastër e të çinteresuar të pavdekësuar nga fotografi Alberto Días Gutierrez Korda dhe i përhapur në të katër anët e globit falë italianit Giangiacomo Feltrinelli.
Një prej viktimave të Guevara, Fausto Menocal, ka mundur të tregojë odisenë e tij në la Cabaña. Menocal ka shpëtuar pse anëtar i familjes së një ish-Presidenti kubanez, por kjo nuk ia kursyer vëmendjet e "carnicerito" Guevara: "Më është dashur të rezistoj rreth 40 orë, ditë e natë, pa ngrënë, pa pirë, përpara tij, në zyrën e tij, - ka rrëfyer Menocal. - Ishte një korridor i gjatë ku njerëzit e armatosur shkonin e vinin për të nënshkruar urdhra dhe marrë udhëzime. Talleshin me mua kur më shikonin. Ishte vetë Guevara ai që më bënte pyetjet. Një natë, pasi jam mbyllur në një qeli, erdhi për të më takuar që të më thoshte: 'Dëgjo, Menocal, ne do të të pushkatojmë sonte'. Jam çuar drejt skuadrës së pushkatimit. Më kanë lidhur në një shtyllë, më kanë lidhur sytë, pastaj ka pasur një breshëri të shtënash".
Por, skuadra e pushkatimit kishte qëlluar në ajër. Përpara se Menocal të kuptonte se çfarë kishte ndodhur, një goditje e fortë në kokë me qytë pushke e bën që t'i bjerë të fikët. I liruar do të marrë menjëherë rrugën e mërgimit.
Vite më pas, gjatë një prej pritjeve të tij jashtë vendit, duke mbrojtur veprën e revolucionit, Guevara do të thotë pa mëdyshje: "Kemi pushkatuar, pushkatojmë dhe do të vazhdojmë të pushkatojmë deri kur të jetë e nevojshme. Lufta jonë është një luftë e pakompromis".
Më pas gjuetia ndaj njerëzve të Batista inicioi larjen e hesapeve në brendësi të lëvizjes castriste. Larje hesapesh që kundërvuri Castro dhe disa shumë besnikë me ata, që me naivitet, kishin protestuar se revolucioni ishte larguar me shpejtësi nga objektivat fillestarë të tij. Midis kritikëve nuk është Guevara, por është Huber Matos, i cili jep dorëheqjen në mënyrë polemike me një letër për Castro, letër që do të jetë fundi i tij. Castro urdhëron një Cienfuegos ngurrues që të shkojë e të arrestojë Matos.
Cienfuegos tenton më kot që ta sjellë në vete Leader Maxímo, por ato këmbëngulje të tij shënojnë një prishje tjetër. Pak ditë më pas njoftohet vdekja e Cienfuegos në një incident ajror, të cilit nuk do t'i tregohen asnjëherë gjurmët. Ndërkaq Matos gjykohet dhe dënohet me 20 vjet burg.
Po Guevara? Me Raúl Castro është bashkëpunëtori që i qëndron më afër Fidel, pavarësisht gjithçkaje. Dhe kështu, ndërsa të barabartët me të në gradë në kohërat e gueriljes do të gjykohen apo do të vdesin në incidente të dyshimta, ai destinohet me detyra të reja, të cilat do ta çojnë që të koleksionojë katastrofa të tjera.
Një gazetë franceze - "Historia" - lidhur me periudhën e kaluar nga "Che" Guevara në drejtimin e sektorëve të rëndësishëm të ekonomisë kubaneze e ka titulluar kështu: "Si ta shktërrosh vendin në 3 leksione".
Ose 3 etapa: që në karrierën e shkurtër dhe jo ekzaltuese të Guevara korrespondojnë me pjesëmarrjen e tij në nivelet drejtues të sektorit të industrisë në kuadrin e Institutit Kombëtar për Reformën Agrare (tetor 1959), me emërimin e tij në presidencën e Bankës Qendrore të Kubës (dhjetor 1959) e më pas detyrën e ministrit të Industrisë (janar 1961).
Aventura e Guevara në nivelet drejtuese të ekonomisë së trazuar kubaneze do të zgjasë deri në pranverën e 1964, kur do të përfaqësojë Kubën në konferencën e parë të Organizimit për Bashkëpunimin dhe Zhvillimin Ekonomik (OCDE).
Pak muaj më vonë, Castro do ta destinojë me detyra të tjera, domethënë do ta dërgojë të bëjë guerrilasin. Nuk ishte rastësi. Në fakt, pesë vitet e "Che" ekonomistit nuk kanë regjistruar rezultate të shkëlqyera, përkundrazi. Edhe pse çdo zgjedhje e të riut revolucionar (Guevara në vitin 1959 ishte 31 vjeç) është e influencuar nga ideologjia, e rishikuar dhe e korrigjuar.
Në fakt, pasi ka premtuar fundin e latifondit duke inkurajuar kështu shpresën e fshatarëve shumë të varfër kubanezë për të pasur pak tokë për vete, revolucioni castrist - paralajmëron Guevara - bëri një gjysëm xhiroje në favor të shtetit dhe në kurriz të fshatarëve. Në fakt, tokat e konfiskuara për më tepër u shtetëzuan pavarësisht një ligji - të hartuar nga krahu i djathtë i Guevara, Antonio Núñez Jiménez - i ishte dhënë krah shpresës duke përcaktuar se çdo copëzim privat nuk mund t'i kalonte 40 hektarët.
Nga çdo anë të dëshirohet të shikohet, zgjedhja e Guevara ishte gjithsesi mjaft ambicioze: në fakt, pasi kuadrot administrativë qenë dhjetuar nga represioni çdo vendim haste vështirësi që të gjente dikë që ta vinte në zbatim. Kjo vlente si për bujqësinë, ashtu edhe për industrinë, fushë kjo e fundit ku Guevara e shtyu Kubën drejt planeve në kufij me megalomaninë.
Me bashkëpunëtorët e tij përpunoi një teori të pafundme projektesh për të pajisur Kubën - resursi kryesor i së cilës ishte kallami i sheqerit - me një industri të veten: u projektuan kantierë detarë, ofiçina mekanike, impiante siderurgjike, fabrika kimike për të zbuluar më pas rregullisht se ishte e komplikuar të rekrutoje teknikë të specializuar edhe në Europën Lindore mike të kontrolluar nga Bashkimi Sovjetik dhe në të njëjtën kohë të mos shikohej të vazhdonte deficiti tregtar.
Deficit që për arkat kubaneze të vitit 1961 shkonte në 12.3 milionë pesos, të kaluara në 237 milionë në vitin 1962 dhe në 322.2 milionë në vitin 1963. Me ekonominë në gjendje kome, zgjedhja e Guevara për të favorizuar financimin publik të reformave bujqësore dhe industriale nuk i favorizoi llogaritë.
Por, për të kuptuar se duhej ndalur dhe ndryshuar kursi u desh të pritej viti 1964, vit në të cilin u braktisën të paktën ëndrrat e parealizueshme industralizuese dhe u zgjodh për një politikë bujqësore të kishte si bosht shfrytëzimin e kallamit të sheqerit, duke llogaritur edhe mbështetjen e "vendeve mike" (të llojit të atyre që me një dorë të japin pak grurë dhe me tjetrën të vendosin disa raketa të drejtuar nga një fqinj i fuqishëm …).
Me pak fjalë, pothuajse 5 muaj për t'u kthyer në pikën e nisjes, por me shumë borxhe më shumë. Që kjo zgjedhje, muaj më shumë muaj më pak, përkon me vendimin e Castro për t'i drejtuar tjetërkund energjitë dhe ëndrrat e parealizueshme të Guevara, nuk duhet të habisë aspak.
Duke mos pasur më kubanezë për të pushkatuar apo për t'i shkatërruar ekonomikisht, objektivi i ri për Komandantin Guevara qe ai i kthimit në bërjen e asaj që, supozohej, se dinte ta bënte më mirë: guerrilasin.
Nga ana tjetër, nga një këndvështrim i caktuar, situata ishte e përshtatshme. Amerikanët duhej të pickoheshin kudo që ishte e mundur: Guevara e kishte bërë tashmë pjesën e tij duke i sulmuar në vitin 1964 dhe duke deklaruar - duke anashkaluar në të njëjtën kohë gabimet e veta - se Shtetet e Bashkuara kishin zbatuar një bllokadë ekonomike kundër Kubës që i merrte frymën ekonomisë revolucionare të ishullit.
Por një luftëtar i vërtetë jeton në sulm, asnjëherë në mbrojtje: dhe ja që pakoja Guevara - të cilin Fidel Castro, shumë më inteligjent se ai, e shikon për atë që është: një ekstremist i palodhshëm dhe jo idealisti libertar që është imponuar në imagjinatë pas vdekjes së tij - që dërgohet në Congo. Pse në Congo, në Afrikë? Qoftë pse, siç do të thotë vetë Guevara me një çikë çmenduri të shkëlqyer, duhen "shkaktuar dy, tri, shumë Vietname".
Qoftë pse Shtetet e Bashkuara duhen luftuar edhe nëpërmjet qeverive që i mbështesin në Botën e Tretë. Për shembull, në Kongo në janar të vitit 1961 lideri progresist Patrice Lumumba është vrarë. Vdekja e tij i ka dhënë jetë një gueriljeje komuniste që Presidenti i ri, Mosé Tshombé, kërkon që ta mbysë me ndihmën e Shteteve të Bashkuara.
Duke folur në Kombet e Bashkuara në dhjetor të 1964, Guevara - që veç shumë gjërave të tjera që nuk ishte, nuk ishte as edhe diplomat - kishte deklaruar pa shumë perifrazime se "të gjithë njerëzit e lirë të botës duhet të përgatiten që të marrin hakun e krimit të Congo".
E thënë, e bërë: pak muaj më vonë Guevara zbarkon në Congo me një grup guerrilasish kubanezë, që në javët e mëpasme do të arrijnë në 300 njësi. Duhet ishin ajka e ajkës, profesionistët e luftës në gjendje që të çonin drejt fitores rebelët kongolezë, por përfundojnë për të ngecur në një seri pengesash dhe disfunksionesh që do ta transformojnë aventurën në një komedi tragjike.
Duket e pabesueshme, por Guevara nuk dihet se ku ka përfunduar. Duke bërë një gabim që do t'i jetë fatal në vitin 1967, revolucionari argjentinas zbulon vetëm kur ka zbritur në Congo se idetë e tij dhe ato të njerëzve që do të donte të çliroheshin nuk përputhen. Duke filluar nga teknika e guerriljes: për kongolezët futja në një llogore mund të sjellë keq, plumbat e armikut mund të shmangen lehtësisht falë një pijeje magjike apo ndoshta duke iu lutur ndonjë hyjnie animiste.
Por, sidomos disiplina është një ndryshore dytësore. Shtojmë praktikën e poligamisë, që ishte e vështirë të shpjegohej në spanjisht, se shpirtrat e ndryshme të gueriljes përplaseshin vazhdimisht mbi bazën jo të diskutimeve ideologjike, por prej rivaliteteve etnike dhe, e fundit, por jo e fundit, se njerëzit që kishin ndjekur "Che"-na nga Kuba qenë dhjetuar nga sifilizi dhe kuadri ishte bërë.
Guevara nuk arrin të imponojë as edhe zgjedhje ushtarake me ndonjë kuptim: indikacionet e tij janë neglizhuar, refuzuar apo të bëra të kota nga akte jodisplinimi që, si në rastin e disa pritave, pëfundojnë për t'u bërë më shumë sulmuesve sesa trupave qeveritare. Të ardhur në prill (1965), Guevara dhe njerëzit e tij i heqin çadrat nëntorin e ardhshëm. Lumumba do t'i merrej haku nga dikush tjetër ose në një vend tjetër. Për shembull në Bolivi.
Me një stil mendimi të vështirë për t'u kuptuar sot, por shumë i përhapur në atë kohë në ambientet intelektuale dhe revolucionare (me fjalë ose jo), të mendosh në shkallë të gjerë më shumë se një nevojë ishte një vokacion në kuptimin e vërtetë të fjalës. Dhe kështu Guevara - i shtyrë dhe i frymëzuar nga Castro - arriti të teorizojë deri rebelimin e të gjithë Amerikës së Jugut.
Shkëndija do të shkrepte në Bolivi, një vend shumë i varfër prej rreth 6 milionë banorësh të kontrollar nga një qeveri e zgjedhur demokratikisht dhe e drejtuar nga Gjenerali Barrientos, i lidhur me fije të dyfishta me Uashington. Bolivia kufizohet me Perunë, Kilin, Paraguajin, Brazilin dhe Argjentinën, vende ku situata ishte e trazuar në ato vite dhe ku qenë aktive lëvizje revolucionare.
Me pak fjalë, duke e shpërthyer revolucionin në Bolivi mund të shpresohej që të eksportohej me shpejtësi në vende të tjera, duke shkaktuar një reaksion zinxhir që do të mund të minonte kontrollin shekullor amerikan në të gjithë nënkontinentin.
Deri këtu teoria. Praktika, edhe në këtë rast, qe shumë e komplikuar dhe më pak lineare. Krahasuar me "Che" Guevara, mazzinianët e Tetëqindës qenë planifikues të rafinuar: duke vendosur se guerilja do të rebelonte botën fshatare, Guevara aventuroret në xhunglën boliviane me 16 kubanezë të tjera dhe nja 30 boliviane e peruanë. Gjithsej një bandë prej 50 personash që, duke u qëndruar fjalëve të Komandantit, ka përpara vetes një punë prej të paktën 10 vjetësh përpara se të përfundojë fazën rebeluese.
Xhungla bën të sajën, së bashku me insektet dhe sëmundjet, për ta bërë gjithçka të komplikuar, edhe pse për ta parashikuar nuk duhej një diplomë në shkencat natyrore. Pastaj, do të mjaftonte të lexoheshin gazetat për të mësuar se një reformë agrare e kohëve të fundit i kishte përmirësuar pak kushtet e fshatarëve bolivianë, më pak të gatshëm për të "marrë flakë" për revolucionin dhe, në emër të tij, ndoshta të ndihmonin dhe të ushqenin guerrilasit.
Për ta bërë akoma më shumë qesharake situatën ndihmoi një fakt jo dytësor: rajoni i zgjedhur nga "Che" për të ndezur flakë kontinentin ishte ndër më pak të banuarat e të gjithë Bolivisë që, duhet kujtuar kjo gjë, nuk është se ka të sajën një dendësi popullsi të stilit Hong Kong… Por ndoshta gjëja më e bujshme është se, shumë përpara se ranxhersat bolivianë që do ta ndjekin, "Che"-ja gjendet kundër Partisë Komuniste Boliviane.
Fillimisht në favor të sipërmarrjes së menduar në Kubë, lideri komunist Mario Monje bën një "prapakthehu" të bujshme menjëherë pas takimit të tij të parë e të vetëm me Guevara! Që i duhet kështu ta bëjë revolucionin për llogari të fshatarëve që as e kanë mendjen fare atje, në një zonë ku është vështirë të ndeshen edhe dhi, le më pastaj njerëz, me një armatë bashibozukësh shëndetlig, pa ushqim dhe ilaçe, me ushtrinë boliviane që e ndjek këmba-këmbës dhe pa mbështetjen as dhe të komunistëve vendës. Duke pasur parasysh situatën, është pothuajse mrekulli që aventura boliviane e "Che"-së ka zgjatur komplesivisht 11 muaj e 11 ditë.
Midis gjërave që Guevara nuk i kishte marrë në konsideratë apo që i kishte nënvlerësuar ishte edhe çështja e marrëdhënieve ndërkombëtare. Me fjalë të tjera, siç ishte parë tashmë në Congo, Bashkimi Sovjetik nuk kishte interes të madh në aventura të kësaj natyre. Lufta e Ftohtë luftohej në mënyrë tjetër dhe me qëllime të tjera.
Dhe, për të vërtetën edhe të gueriljes, teknika e teorizuar nga Che Guevara në një libërth me suksese të madha edhe pse askush, në Europën studentore të 1968, nuk ka provuar që të vejë në praktikë, do të duhej të luftohej në mënyrë tjetër.
Në mos tjetër, sepse ushtria boliviane kishte vënë në ndjekje të guerrilasve revolucionarë 5000 njerëz dhe kjo kur me "Che" kishin mbetur në këmbë më pak se 30 veta. Por, rruga që çoi në dështimin total të operacionit është e gjatë, sepse Guevara dhe njerëzit e tij të paktën e kuptuan se shpresa e vetme është ajo e lëvizjes vazhdimisht.
Bëjnë me këmbë më shumë se 600 kilometra në pak muaj, të dhjetuar edhe nga ndonjë tradhti, të bojkotuar nga një radio që nuk ka ditur asnjëherë të transmetojë, të frustruar nga pamundësia e emetimit të komunikatave, të demoralizuar se sa të duhet të pijnë urinën e tyre për të mos vdekur nga etja menjëherë.
Piperi sipër pilafit vjen më 8 tetor 1967: është pikërisht një fshatar ai që u zbulon ushtarëve se në çfarë zone ndodhet banda e Guevara. Vihen në lëvizje 300 rejnxhërsa dhe tashmë është çështje orësh. Pas të shtënave të para banda shpërndahet, Guevara është i plagosur dhe mbahet për krahësh nga një shok.
Por bolivianët i kapin me zgjuarsi. I çojnë 2 kilometra larg, në La Higuera, ku është një shkollë e cila transformohet në burg. Guevara qëndron aty nga pasdite - nata e datës 8 deri mëngjesin e datës 9. Pastaj, në mesditë, hyn në dhomën ku mbahet i burgosuri një ushtar. Quhet Mario Téran dhe ka marrë urdhra të sakta nga Bogotà, frut i një mbledhjeje të zgjatur gjithë natën.
Téran e shikon dhe pa i thënë asgjë e qëllon me gjakftohtësi 9 plumba automatiku. Një gazetë argjentinase ka gërmuar fotot që tregojnë "Che"-në pak përpara se të ekzekutohet dhe më pas kufomën e tij, jo akoma e vënë në dukje mbi një tavolinë siç e tregojnë fotot e famshme që kanë bërë të dalë paraleli qesharak me Krishtin e shfronësuar të Mantegna.
Përpara se kufoma të varroset në një vend të fshehtë i priten duart sepse CIA - që nuk qëndron aspak me vendimin për të vrarë Guevara - bën një identifikim të sigurtë falë gjurmëve të gishtave. Duke mos mjaftuar dukshëm fotot e gjetura nga agjenti i CIA-s, Felix Rodriguez, që e kishte ndjekur të gjithë operacionin me rejnxhërsat bolivianë.
Njerëzve që sapo e kishin arrestuar, Guevara u kishte thënë: "Vlej më shumë i gjallë sesa i vdekur". Në Bogotà mendonin saktësisht të kundërtën - pavarësisht rrezikut të përplasjes me Shtetet e Bashkuara - dhe pak kohë më pas e treguan, me fakte, se edhe bindja e fundit e tij kish rezultuar shumë larg realitetit.
Box 1: Nofka "Che" i atribuohet Guevara nga shokët e tij të luftës kubanezë në Meksikë përpara revolucionit castrist dhe buron nga fakti që Guevara, si të gjithë argjentinasit, e shqiptonte shpesh fjalën "che". Fjala buron nga gjuha Mapuche dhe do të thotë "njeri", "person" dhe përdoret në spanjishten e folur në Argjentinë dhe Uruguaj, për t'i tërhequr vëmendjen një bashkëbiseduesi ose, më në përgjithësi, si një eksklamacion i ngjashëm me një "hej".
Box 2: "Një qenie që nga historike bëhet mitike nuk mund të gjykohet mbi bazë kriteresh racionale, por vetëm për akte feje dhe shprese. Është rasti i Che-së. Sot figura e tij (…) është 'një markë kapitaliste' e shfrytëzuar nga sipërmarrës të çdo lloji në të pestë kontinentet dhe adhurohet, përmendet, admirohet nga një numër i madh të rinjsh që nuk kanë frymëzimin minimal revolucionar dhe ndoshta nuk e dinë as ta gjejnë Kubën apo Bolivinë në hartën gjeografike.
Che-ja përfaqëson një personazh për të cilin historia bashkëkohore është jetime: heroin, ekzekutuesin vetmitar, idealist, revolucionarin bujar dhe të çinteresuar që kryen ndërmarrje superlative dhe, në fund, ka rënë, njëlloj si shenjtorët, nga forcat e së keqes.
Nuk ka rëndësi që historianët seriozë të demonstrojnë në vepra të hollësishme që Che-ja në mish e kocka ishte shumë larg nga ky model virtytesh ushtarake dhe etike. Sigurisht, qe kurajoz, por edhe gjakatar, i aftë për të pushkatuar dhjetëra persona pa skrupullin më të vogël, mossukseset dhe gabimet e tij kanë qenë shumë më të shumta në numër se rezultatet e mira.
Është e vërtetë: ishte koherent, i rreptë dhe i përkorë, i paaftë që të linte veten të lëshohej në paliaçatat dhe në dyfytyrësitë e politikanëve profesionistë. Por edhe e vërtetë që dhuna dhe ajo që Freud e quan 'pulsoni i vdekjes' i kanë drejtuar sjelljen sa dhe pasionin për aventurën dhe revolucionin".
Mario Vargas Llosa
Box 3: Jo dora e gjatë e Departamentit të Shtetit apo e CIA-s, por më thjesht ajo e Presidentit bolivian Barrientos do të fshihej pas vrasjes, më 9 tetor të 1967, së Ernesto "Che" Guevara në pyllin andean.
Në këto konkluzione, aq shumë në kontrast me mitin që prej dekadash të tëra mbështjell figurën e "Che"-së dhe vetë figurën e tij arrihet në librin e Vincenzo Vasile, i dërguar i së përditshmes "Unità" dhe Mario J. Cereghino, të titulluar "Che Guevara top secret", mbi bazën e një dokumentacioni dukshëm i pakundërshtueshëm si ajo e dhënë nga letrat e vetë CIA-s, të deklasifikuara gjatë Presidencës Clinton.
Mund të rezultojë e besueshme teza e një CIA-je më shumë të interesuar për një "Che" të gjallë sesa të vdekur, i dobësuar nga dështimet në Congo dhe në vetë Bolivinë, për t'u përdorur ndoshta në funksion anticastrist apo atë të ngutur të një Barrientos në heqjen përfundimisht qafe nga skena të një guerrilasi jokomod për vetë sovjetikët dhe që në fakt, amerikanët mendonin që ta transportonin në Panama për marrje në pyetje të gjata, ndoshta, të një procesi me rezonancë botërore.
Mbetet vetëm për t'u kuptuar - dhe nuk është një problem pak i rëndësishëm, as i sqaruar nga kërkimi i hollësishëm i Cereghino dheVasile - sesi një qeveri aq e lidhur me Shtetet e Bashkuara si ajo boliviane ka mundur të marrë në mënyrë të pavarur një vendim të një mase të tillë, duke anashkaluar në fakt një aleat dhe mbrojtës kaq të fuqishëm. Dhe misteri i fundit të Guevara dhe mbi skenarët, ndërkombëtare apo lokalë, që i shërbejnë si kornizë, në vend që të sqarohen, përfundojnë për t'u ngatërruar akoma më shumë.
Box 4: Si për shumë personazhe të tjerë të rëndësishëm historikë, edhe për Ernesto "Che" Guevara nuk ka pasur paqe pas vdekjes. Ndërsa bëhej një mit i masave studentore dhe revolucionare deri sa të ngrihej, dekadë pas dekade, në rangun e një ikone të një Nëntëqinde të caktuar, Guevara mbetej për historianët një enigmë.
Nëqoftëse në vendin e vdekjes është ngritur një lloj faltoreje e vogël ku disa bolivianë e nderojnë si San Ernesto de La Higuera, mbi mbeturinat e tij është ngritur një pikëpyetje e madhe. Qe Fidel Castro ai që me 15 tetor të 1967 e njoftoi botën se "Che"-ja kishte vdekur dhe ka qenë gjithmonë Leader Maxímo ai që ka dashur për shokun e tij të vjetër të luftës (edhe pse ka mjaft tregues se midis të dyve, prapa fasadës, në vitet e fundit gjërat nuk shkonin mirë) një mauzoleum në kuptimin e vërtetë të fjalës në Santa Clara.
Mauzoleum, siç është e lehtë të imagjinohet, shumë i vizituar, por që do të mbante në vetvete një surprizë. Ose më mirë nuk do të përmbante atë që duhet të përmbante. Zbulimi ka ardhur kohë më parë, falë një hetimi të kryer nga gazeta meksikane "Letras Libres".
Sipas kërkimit të gazetarëve Maite Rico dhe Bertrand de la Grange, specialistët kubanezë që në korrik të 1997 thanë se më së fundi e kishin gjetur vendin se ku ishte varrosur Guevara pas vrasjes së tij, pranë fshatit Villagrande në Bolivi, kanë gënjyer për arsye politike dhe propagandistike.
Duhet të ketë qenë Fidel Castro ai që ka shtyrë të njoftohet gjithsesi gjetja për të "rindezur ethen revolucionare në Kubë". Kalimthi duhet nënvizuar se "gjetja" ka ndodhur në 30-vjetorin e vdekjes së guerrilasit argjentino-kubanez.
Ashtu siç duhet kujtuar se nuk është bërë prova klasike e ADN-së për t'i identifikuar pa dyshime mbeturinat e "Che"-së. Që ndoshta, kanë vërejtur Rico dhe de la Grange, nuk janë më pasi kufoma, pas orgjisë së fotografive, u dogj pikërisht për të shmangur atë që 30 vjet më pas Castro ka dashur gjithsesi të vejë në skenë.
Kinich-Ahau- 29
CHE GUEVARA HEROI i PAVDEKSHEM
maqomaqo3 22.08.11 3:40
Ne kete forum ka nga te gjitha temat dhe permbajtjet por per nje nga figurat me te medha mbas Krishtit nuk ka ndonje teme dhe pashe se ishte nje person qe fliste kundra njeriut te endrave ,njeriut qe luftoi ne cdo cep te botes per lirine dhe te drejtat e njeriut ,njeriu qe la kolltukun e ministrit dhe familjen dhe shkoi te luftoje deri ne piken e fundit per te cliruar njerezit e pafajshem nga mizorite fashiste dhe diktatoriale. ky eshte heroi dhe njeriu me i madh i shek 20 Che Guevara .
AI lindi me 14 qershor te vitit 1928 ne qyetitn e Rosarios, ne Argjentine.eshte i pari i 5 femijeve i Celia de la Serna dhe i Ernesto Guevara Lynch, inxhinier ndertimi. Ne korrik te te njejtit vit i vogli Guevara shfaq sindromat e para te asaj qe do te jete semundja qe do te karakterizoje jeten e tij: azma. prandaj ne vitin 1933 familja e tij, duke ndjekur keshillen mjeksore, vendos te transferohet, ne qytetin e Alta Gracias ku klima eshte me e bute dhe me e qete.
Pergatitje per ne shkollen fillore eshte e drejtuar nga e ema, e cila e ben te njohe autore te kalibrit te Jules Verne,Alexander Dumas, Cervantes e Stevenson. Edhe e motra te atit, Beatrice Guevara, me te cilin El che do te mbaje korrespondence letrare shume intime gjate gjithe jetes time, favorizon kete prirje te vogelushit drejt pozise.
Eshte ne Alta Gracia ku ai krijon miqesite e para:behet fjale per femije punetoresh, minatoresh e fshataresh. "Eshte shume kurioze,"do te tregoj
me vone i ati," deshira e tij per te njohur gjithcka qe e rrethon".Midis viteve 1941-1947 vazhdon studimet e shkolles fillore ne kolgjin Dean Funes, ku lidh miqesi me Alberto Granado, mik me te cilin do te kryeje udhetimet e famshme ne motociklete pergjate Amerikes Jugore.
Gjate ketyre viteve lexon Freud, Jung, Neruda, London, por sidomos lexon "Kapitalin" e Karl Marx dhe "Dekameronin" e Boccaccio-s. Me date 22
prill te vitit 1947 perfundon studimet e tij ne Dean Funes dhe njeh zonjushen Berta Gilda Infante, anetare e Rinise Komuniste Argjentinase, me te cilen do te mbaj gjithmone nje raport miqesor shume te ngushte e intim.Pas perfundimit te shkolles se mesme ernesto guevara fillon te shkruaj, nje fjalor filozofik, i perbere nga shtate fletore, ne te cilat shpreh koncepte gjenerale historine e filozofise dhe te shkencave sociale. Me saktesisht eshte ne fletoren e tij te trete ku ne gjejme shenmet e para mbi jeten e Karl Marksit dhe origjinene e marksizmit, po ashtu sci gjejme disa perkufizime dhe nocione te fjales socializem e te fjales marksizem-leninizem.
Ne vitin 1950 transferohet me familjen e tij ne kryeqyetin argjentinas Buenos Aires, ku regjistrohet ne fakultetin e mjeksise. Gjate kesaj periudhe paguan vete studimet e tij duke punuar ne bashkine e kryeqytetit, gjithashtu punon falas ne nje laborator kerkimor kundra alergjive. Kurioz, i lire dhe me nje gjykim kritik te theksuar te riut Guevara, nuk i interesojne notat e larta, por studion me zell vetem cka iintereson dhe ngacmon kuriozitetin e tij duke i vleresuar si te vlefshme ne formimin e tij. Gjate pushimeve verore udheton me cfare te mundet.
Me Nje biciklete te vjeter kryen 850 km duke arritur sa me bicikete e sa me kembe deri ne Ande. eshte ky fillimi i udhetimeve te pafund..kurr ishte akoma i ri Guevara kaloi shume kohe duke udhetuar ne ameriken-latine . Ne vitin 1951 nje shok i tij , Alberto Granado i kerkoi Guevares qe te merte nje vit pushim nga shkolla per te ndermare nje udhetim pergjate amerikes atine .
Keshtu ne vitin 1939 Guevara dhe Alberto nisen nga Alta gracia me nje motor Norton 500 cc(motorit ja vune emrin: "E Fuqishmja II").Guevara pershkruajti kete udhetim ne librin "Latinoamericana" (Notas de viaje) nga ku ne vitin 2004 u be filmi titulluar “Ditari i motocikletes”.
Ernesto (Che) Guevara ose siç thuhet më thjeshtë Komandante Che, hero i Amerikës Latine dhe një nga figurat më shumë-njohura të shekullit të 20-të. Argjentinas në origjinë mori pjesë në revolucionin e Kubës në krah të Fidel Kastros më 1959 për rrëzimin e regjimit të diktatorit të atëhershëm Batista. Lindi më 14 Qershor 1928 në Rosario të Argjentinës dhe vdiq më 8 Tetor 1966 në fshatin La Higera të Bolivisë.
Që nga ajo ditë Che Guevara kaloi në pavdekshmëri dhe u bë legjend dhe simbol për miliona të rinjë në botë. Fjala e tij më e preferuar ishte: Hasta La
Victoria Siempe! - Deri në fitore përgjithmonë. Figura e tij u lidh me figurën e atij njeriu që nuk mposhtet kurrë përpara ç'do të keqeje që
mund ti vijë, dhe lufton deri në fund për idealet e tij.
Kronologjia :
• 1928- Lindi në Rosario , nga Celia de la Serna
dhe Ernesto Guevara Lynch.Vuan nga asma dhe familja e tij detyrohet të
trasferohet në Alta Gracia ku klima është më e butë.
•
1945-1952-Trasferohet në Buenos Aires bashkë me familjen e tij për të
vazhduar shkollën e lartë për mjeksi.Në vitin 1952 në moshën 23 vjeqare
vendos të bëjë udhëtimin e tij të parë (rreth 4.500 km) për të vizituar
kontinentin e amerikës latine bashkë me mikun e tij Alberto Granado.
•
1953-Diplomohet për mjeksi dhe vendos të bëjë një udhëtim tjetër këtë
herë me një shok tjetër Calica Ferrer.Fillon të interesohet për
politikën dhe filloi t’i afrohej ideve marksiste.
•
1954-1956-Njihet me një peruviane Hilda Gadea që më pas martohet me të
më 1956. Do të kenë një femijë e quajtur Hildita.Trasferohet në qytetin e
Meksikës atje njihet me Fidel Kastron.
• 1957-1958-Krijon kolonën e dytë revolucionare me Fidel Kastron.
• Merr pjesë në pushtimin e Siera Maesta-s dhe në sulmin e Santa Clares.
•
1959-1960-Bëhet qytetarë kuban dhe merr pjesë në qeverinë e Kastros
si ministër i industrisë dhe president i Bankës Nacionale.Martohet me
Aleida March.
• 1961-1964-Merr pjesë në konferencën e shteteve amerikane në Punta del Este.
• Vihet në komandë të mbrojtjes gjatë krizës së Gjirit të Derrave.
• Merr pjesë në Moskë për festimet e aniversarit të 47 të Revolucioni të Tetorit.
•
Merr pjesë në asamblenë e OKB-se në New York. Me këtë rast jep edhe
një intervistë televisionit amerikan (cbs). Niset për një udhëtim për në
Afrikë
• 1965-Në mars rikthehet në Kubë dhe del për të fundit herë
në publik. Me 1 prill në një letër Kastros deklaron arsyet e tij për
largimin nga kuba .Më pas në mënyrë të fshehtë largohet për në Kongo.
Pas gjashtë muaj kthehet përsëri në Kubë. Atje përgatit një plan për të
sjellë revolucionin në Bolivi
• 1966-Me një emër fals shkon në Bolivi. Atje fillon të shkruaj “Ditarin”
•
1967-Lufta guerrile në Bolivi nuk pati mbështetje nga partia
komuniste boliviane dhe nga popullsia vendase, ushtria boliviane po e
ndiqte Guevaren dhe me 8 Tetorë plagoset dhe kapet nga ushtria
boliviane. Më 9 Tetorë me urdhër të CIA-s vritet. Varroset në një vend
sekret në Vallegrande dhe trupi i tij gjendet më 1997 dhe rivarroset në
Kubë me të gjitha nderimet ushtarake.
Fëmiria
Ernesto Che Guevara
lindi në Rosario (Argjentinë).Prindërit e tij ishin Ernesto Guevara
Lynch me origjinë spanjolle, dhe Celia de la Serna me originë angleze.
Megjithëse
vuante nga asma, iu dedikua sportit ky ishte Rugby dhe Futbolli. Një
pasion tjetër i tij ishte edhe shahu, një lojë e mësuar nga i ati .Në
moshën 12 vjeqare merr pjesë në shumë turne shahu. Gjatë adoleshencës u
tërhoq pas poezise duke shkruajtur shumë poezi. Ishte një lexues i: Jack
London, Jul Vern, Sigmund Froid. Studioi në Kolegjin Navional Deán
Funes dhe në vitin 1948 regjistrohet në Universitetin e Buenes Aires për
mjeksi ku diplomohet në vitin 1953.
Udhëtimi në amerikën latine
Kur
ishte akoma i ri Guevara kaloi shumë kohë duke udhëtuar në ameriken-
latine . Në vitin 1951 një shok i tij , Alberto Granado i kërkoi
Guevares që të merte një vit pushim nga shkolla për të ndërmarrë një
udhëtim përgjat amerikes - latine .Kështu në vitin 1939 Guevara dhe
Alberto nisen nga Alta Gracia me një motor Norton 500 cc(motorit ja vunë
emrin: ("E Fuqishmja II").Guevara përshkruajti këtë udhëtim në librin
"Latinoamericana" (Notas de viaje) nga ku në vitin 2004 u bë film i
titulluar “Ditari i motoçikletës”
Pasi pa varfërinë masive të
amerikës- latine dhe i shtyrë edhe nga idetë marksiste nxori si
përfundim se revolucioni ishte e vetmja menyrë për të zgjidhur
pabarazinë shoqërore dhe ekonomike të vendeve të amerikës -
latine.Udhëtimet e tij përgjatë amerikës- latine e bindën se Amerika
jugore ishte një kontinent me kombe të ndryshme por me të njejtin grup
etnik. Filloi të imagjinonte mundësinë të një Amerike - Latine të
bashkuar dhe pa kufi , e lidhur me të njejtën kulturë.
Në Guatemala
Më
17 Qershor të vitit 1954 në Guatemala fillon agresioni kundër qeverisë
së Arbenz, e organizuar nga CIA dhe nga Departamenti i Shtetit i SHBA-se
e cila kishte stërvitur mercenarë për të mbrojtur kontinentin e
Amerikës Latine nga “Rreziku Komunist”.Che Guevara përpiqet të
organizojë rezistencën në qytet por kjo tentativë nuk funksionon dhe kur
trupat mercenare futen në kryeqytet, Guevara detyrohet të hyjë në
ambasaden e Argjentinës (ku më pas largohet për në Meksikë), e cila e
regjistron si një “element komunist”
Revolucioni Kuban
Guevara mbërrin në Meksikë, atje njihet me një
grup revolucionarë Kubanë të larguar nga Kuba përfshirë edhe Raul
Kastron. Pasi lirohet nga burgu, Fidel Kastro largohet nga Kuba për t’u
vedosur në Meksiko City.Atje vëllai i tij e prezanton me Guevaren. Pas
këtij takimi Guevara hyn në “Lëvizjen e 26 Korrikut” e cila kishte si
synim përmbysjen e diktatorit kuban Fulgencio Batista. Edhe pse ishte
vendosur se Guevara do të ishte vetëm mjeku i grupit .Më 25 Nëntor të
vitit 1956 anija Granma niset nga Tuxpan (Provincë e Meksikës) me qëllim
për të mbërritur në Kubë. Guevara ishte i vetmi jo kuban në bordin e
anijes. Më 2 Dhjetorë zbarkojnë në La Playa de las Coloradas.Pas pak u
sulmuan nga forcat ushtarake të Batistës. Më pas u vendosën në malet e
Siera Maesta për të filluar luftën guerrile kundër regjimit komunist të
Batistës.
Guevara u bë një lider në grupin e rebelëve, një Komandant
(major),i respektuar nga shokët për trimërinë e tij por edhe për
egërsinë e tij. Ishte shkaktarë për vrasjen e shumë dezertorëve dhe
njerëzve të tjerë që akuzoheshin që ishin informatorë ose spiun.
Në
ditët e fundit të Dhjetorit të vitit 1958 drejtoi sulmin me kollonenë e
tij “Skuadra vetvrasëse”(një repart që zgjidhte misionet më të vështira
të ushtisë revolucionare) në Santa Clara .Qe një nga betejat më
vendimtare e revolucionit. Më 28 Dhjetor Che Guevara mbrrin në Santa
Clara atje vendos një komando provisor në Universitetin e qytetit dhe më
pas ndjek shinat e trenit për të gjetur një pikë strategjike.Guevara e
di se në këtë linjë do të udhëtojë një kolon e ushtrisë së Batistës me
një tren me 18 vagona, në tren do të jenë 406 ushtarë dhe oficerë me
shumë armatime dhe municione.Është ora 3 e drekës. Treni i ushtrisë
udhëton pa e ditur se Komandanti kishte rrëzuar një pemë në shinat e
trenit.Treni rrëzohet dhe pastaj dëgjohet një shpërthim bombe dhe më pas
mbulohet me shumë zjarr dhe tym. Santa Clara kujton këtë betejë.Vagonat
e rrëzuar janë akoma në të njejtin pozicion ku ishin atë ditë dhe
dëshmojnë fitoren.Në një shesh të madh, ngjit me muzeun e dedikuar
Che-së, ngrihet një statujë bronzi e Che Guevares ,sepse asnjë nuk duhet
ta harrojë. Në 2 Janar të vitit 1959 kolona e Che Guevares futet në
kryeqytetin e Kubës, në Havana. Më pas zhvendoset në fortesën ushtarake
"La Cabaña". Pikërisht këtu organizon një shkollë për analfabetët e
ish-ushtrisë revolucionare.
Në qeverinë Kubane
Më 7 Shkurt të
1959, qeveria e re i jep Guevares titullin “Qytetarë Kuban”.Më pas
divorcohet nga Hilda Gadea, ku në fakt ishin ndarë që para se të nisej
me anijen Granma. Më pas martohet me Aleida March, një kubane që ishte
pjestare në “Levizjen e 26 korrikut” (ku me të do të ketë katër fëmijë:
Aleidita, Camilo, Celia, Ernesto). Guevara bëhet ministër i industrisë.
Me këtë pozitë dha ndihmesë për të kontribuar në modelimin e socializmit
kuban. Në librin e tij “Mbi guerrilen”,Guevara mbështet modelin Kuban
të revolucionit, e filluar nga një grup i vogël guerrilas, pa patur
nevojën e organizimeve të mëdha të cilët do të mbështetnin rrebelimet e
armatosura (kjo strategji e Guevares do të dështonte më pas në Bolivi).
Në teorinë e tij El socialismo y el hombre en Cuba mbështet nevojën për
të krijuar një “njeri të ri” (hombre nuevo) bashkë me shtetin socialist.
Gjatë
sulmit të Gjirit të Derrave (1961), Guevara nuk morri pjesë në
luftimet, sepse Kastro e kishte vendosur në komandë më në perëndim të
Kubës, në Pinar del Rio, atje Guevara zbrapsi një tentativë pushtimi
(ishte një operacion diversiv, e krijuar për të tërhequr vëmendjen
kubanëve nga vendi i vërtetë i sulmit që ishte Gjiri i Derrave). Guevara
luajti një rol shumë të rëndësishëm gjatë vendosjes në Kubë të Raketave
bërthamore sovietike. Gjatë një interviste të dhënë një gazete
socialiste angleze Guevara deklaroi se Raketat bërthamore po të ishin
nën kontrollin e kubanëve do të ishin hedhur me kohë në qytetet më të
mëdha të SHBA-së. Guevara gjatë punës si ministër i industrisë pati disa
disfata dhe reformat e tij nuk dhanë asnjë rezultat për zhvillimin dhe
modernizimit e ekonomisë kubane, kryesisht atë bujqësore. Pasi Fidel
Kastro mori pushtetin dhe mblodhi njerëzit e tij më të afërt, kur filloi
të ndajë detyrat pyeti se cili nga të pranishmit është ekonomist.
Guevara ngriti dorën dhe që nga ai moment Guevara u bë ministër i
industrisë. Pas disa vite si ministër (pas shumë disfata) miqtë e tij më
të afërt e pyetën se përse ngriti dorën. Guevara i përgjigjet “Unë
kujtova se Kastro pyeti se cili nga ju është Komunist”
Largimi nga Kuba
Në
Dhjetorë 1964 Guevara shkoi në New York si shefi i delegacionit kuban
dhe mbajti një fjalim në këshillin e OKB-së. Me këtë rast doli në një
emision informativ Face the Nation i cbs. Më 7 Dhjetorë shkoi në Paris,
mbas tre muaj shkoi në Republikën Popullore Kineze, Egjipt, Algjeri,
Ghana, Guinea, Mali, Tanzania.
Guevara pasi vuri re ishte më i aftë
për një rol si revolucionar sesa të një detyre ministrore, dhe me
aprovimin e Fidel Kastros vendos që të largohet nga Kuba për në Kongo
dhe Bolivi ku nga niveli i lartë i varfërisë mundësonte krijimin e
revolucioneve.
Në Kongo
Gjatë një takimi që zgjati gjithë natën
midis 14 dhe 15 Marsit të 1965, Guevara dhe Kastro ranë dakort që Che-ja
të drejtonte operacionin e parë ushtarak në Afrikë. Nga disa burime
vërtetohet se ka qenë Kastro që ka këmbngulur që Che-ja të pranonte këtë
mision. Më pas Guevara largohet për në Kongon belge (sot Republika
Demokratike e Kongos). Gjatë misioneve afrikane Guevara u ndihmua nga
kapo guerrilas Laurent-Desire Kabila. Guevara e konsideron Kabilen si të
panevojshëm, duke shkruajtur për të “Asgjë nuk më bindë se ai është
personi i duhur në këtë moment”
Guevara i mësonte taktikat guerrile
forcave kongoleze. Plani i tij ishte që të shfrytëzonte zonën e qliruar
në perëndim të liqenit Tanganica për stërvitjen e kongolezëve.Guevara
ishte 37 vjec dhe nuk kishte eksperiencë rreth ushtrise formale.Asma e
tij nuk e kishte lejuar që të bënte shërbimin ushtarak në Argjentinë.
Megjithëse kishte eksperiencën e marrë gjatë revolucionit kuban, mbi të
gjitha nga fitorja e betejës së Santa Clares.
Mercenar afrikanë dhe
britanikë punuan me ushtrinë kongoleze për të penguar planet e Guevares.
Ishin në gjendje që të monitoronin komunikimet e reparteve të drejtuar
nga Guevara. Paftësia, dhe luftrat e ndryshme që bëheshin midis grupeve
të kongolezëve me njëri-tjetrin ishin arsyet e falimentimit të
revolucionit. Mbas shtatë muaj, i sëmurë, i vuajtur nga asma Guevara
detyrohet të largohet nga Kongo bashkë me Kubanët që kishin mbetur akoma
gjallë. Në fillim Guevara donte që të qonte në Kubë vetëm të plagosurit
duke qëndruar i vetëm në Kongo por miqtë e tij e bindën që të largohet
me ta.
Guevara nuk donte që të kthehej si humbës në ishull dhe kaloi
shtatë muajt duke jetuar si klandestin në Pragë, Republikën Demokratike
Gjermane. Gjatë kësaj periudhe shkruajti kujtimet e tij gjatë
eksperiencës së tij në Kongo dhe më pas filloi të shkruante dy libra,
një filozofik (Apuntes Filosóficos) dhe një rreth ekonomisë (Notas
Económicas). Pas këtyre muajve Kastro i kërkoi Guevares që të rikthehej
në Kubë por Guevara pranoi që të kthehej vetëm për disa muaj, sa për tu
bërë gati për misionet e reja revolucionare në Amerikën-latine dhe
prezenca e tij në ishulli duhet të ishte tepër sekrete.
Në Bolivi
Pasi i kthye në Kubë Guevara filloj planet për të
sjellë revolucionin në Bolivi. Më 3 Nëntor të 1966, Guevara niset për në
Bolivi me një pasaport Urugainane me emër Mena González, profesioni
tregtarë. Reparti i guerrilasve përbëhej nga 50 persona, ishte i paisur
shumë mirë dhe si fillim patën disa suksese kundër forcave boliviane.
Guevara në planin e tij për të nxitur revolucionin në Bolivi bazohej nga supozime që dolën më pas të gabuara.
Guevara
mendonte se do të luftonte vetëm kundër ushrisë vendase, të pastërvitut
edhe jo të armatosur mirë. Përkundrazi sapo qeveria e SHBA-së morri
vesh për prezencën e tij në Bolivi, dërgoi punonjës të CIA-s për të
ndihmuar dhe organizuar kundër-revolucionin. Ushtria boliviane u
stërvitur nga këshilltarë të Forcave speciale të US Army, përfshirë edhe
një batalion RANGERS ekspertë për luftimet në xhungël. Ndoshta edhe
reparetet e SHBA-së morrën pjesë në luftime. • Mendohej se partia
koministe e bolivisë do të ndihmonte Guevaren, por nuk e ndihmuan aspak,
edhe pse disa antarë të partisë morën pjesë si guerrilas. • Guevara
priste që të rrinte në lidhje me radio me Kubën por kjo gjë nuk ndodhi.
Përkundrazi trasmetuesi me valë të shkurtra që i’a dhanë doli që ishte i
prishur, duke mos lejuar komunikimin me Kubën.
Kapja dhe ekzekutimi
Forcat
boliviane lokalizuan vendodhjen e Che-së pas ndihmës qe i dha një
dezertor. Më 8 Tetor Guevara u kap në La Higuera. U kap pasi u plagos në
një këmbë dhe pasi pushka e tij iu prish nga një plumb. CIA sapo morri
vesh kapjen e Che Guevares dha urdhër që të ekzekutohej
menjëherë.Vrasësi ishte Mario Teran një ushtar i zgjedhur me short. Se
qfarë ndodhi më pas ka disa versione. Disa thonë se Teran ishte tepër
nervoz aq sa doli disa herë nga shkolla dhe e futën përsëri me zor. Për
disa të tjerë Teren nuk pati kurajë të shikonte Guevaren në fyryrë dhe
për këtë e goditi në fyt, plagë që do të ishte fatale.Versioni më
zyrtarë është se Guevara morri disa goditje në këmbë për të mos ja
prishur fytyrën që mundësonte identifikimin e kufomës. Për të mos
bërtitur Guevara kafshoi dorën e tij. Si goditje finale, e goditën në
gjoks. Thuhet se ku Teren futet në dhomë Guevara i thotë “E di je këtu
për të më vrarë.QËLLO pra , je duke vrarë vetëm një njeri”.Vdes në një
shkollë të braktisur në La higuera, në 13:10 të 9 Tetorit 1967. Më pas
trupi i tij u vendos në një helikopter dhe u qua në Vallegrande dhe
trupi i tij i’u tregua shtypit. Nga fotografitë e marra filluan të
krijoheshin legjenda rreth Che-se si ajo e San Ernesto de La Higuera apo
ajo e El Cristo de Vallegrande.Më 15 Nëntorë Kastro njohu vdekjen e Che
Guevares dhe shpalli 3 ditë zie kombëtare. Në vitin 1997 në Vallegrande
u identifikuan kockat e kufomës së Che Guevares falë analizave të
ADN-së dhe i rikthyen në Kubë. Më 17 Nëntor të 1997 mbetjet e tij u
rivarrosën me të gjitha nderimet ushtarake në një muzeum të krijuar për
të në Santa Clara, ku tridhjetë vjet më parë pati fituar atë betejë që u
quajt si beteja decizive e revolucionit kuban.
Monumenti i Che-se
ngrihet nga një statuje që shkruan “Hasta la victoria siempre” dhe nga
një lapidar që shkruan urdhërin e famshëm që më 21 Gusht të 1959 Fidel
Kastro i ngarkoi detyrën, kolonel "Se asigna al comandante Ernesto
Guevara la misión de conducir desde la Sierra Maestra hasta la
provincias de Las Villas una Columna rebelde y operar en dicho teritorio
de acuerdo con el plan estratégico del Ejército rebelde".
Ikona Revolucionare
Në
fund të viteve 60 Guevara u bë një ikonë për ata njerëz që
frymëzoheshin nga idetë e tij revolucionare. Edhe tani Ernesto Che
Guevara, El Che, del si fugura e një heroi ideal. Edhe nëse përjashtojmë
bindjet e tija politike, imazhi i tij i një rebeli të përjetshëm, i një
ëndrimtari që në realitet jetonte në një botë plot me padrejtësi, ka
frymëzuar shumë gjenerata të rinjsh në të gjithë botën.Vitet kalojnë dhe
figura e Che Guevares bëhet më e dashur për një gjeneratë të tërë
.Bëhet më e nderuar sepse shohim te ai njeriun idealist, që për të mirën
e një populli, më saktë, të të gjithë popujve, shkriu gjithqka që
kishte më të shtrenjtë, madje edhe jetën. Jemi e do të ndjehemi
krenarë që shekulli i 20-të fiksoi në historinë e vet një njeri të
atillë, si Che Guevara, që u bë simbol i shpresës së pavdekshme, simbol i
optimizmit për të ardhmen, i cili u bë mit që nuk perëndon. Ai mbetet
personifikimi i politikanit të pakorruptueshëm. Njerëzit progresivë,
kudo në botë, e adhurojnë atë. Adhurojnë sakrificën, që ai bëri për
drejtësinë shoqërore.
CHE GUEVARA FIZIKISHT NUK ESHTE MES NESH POR EMRI DHE SHPIRTI I TIJ DO TE JETOJNE NE PERJETESI ,AI CDO MOMENT ESHTE NE ZEMRAT TONA . I PAVDEKSHEM DO MBETET KUJTIMI I TIJ . MEGJITHSE ARMIQTE DHE SHUME NJEREZ TE LIGJ JANE MUNDUAR TA ZBEHIN FIGUREN E TIJ KURRE NUK JA KAN ARITUR QELLIMIT DHE KURE ZDO TJA ARINE SEPSE CDO NJERI E KUPTON KUSH ISHTE AI ,JEZU KRISHTI I SHEK 20 ,POR NE KETE RAST JEZU KRISHTI QE LUFTOI ME PUSHKE NE DORE .VIVA CHE GUEVARA , HASTA LA VICTORIA SIEMPRE
AI lindi me 14 qershor te vitit 1928 ne qyetitn e Rosarios, ne Argjentine.eshte i pari i 5 femijeve i Celia de la Serna dhe i Ernesto Guevara Lynch, inxhinier ndertimi. Ne korrik te te njejtit vit i vogli Guevara shfaq sindromat e para te asaj qe do te jete semundja qe do te karakterizoje jeten e tij: azma. prandaj ne vitin 1933 familja e tij, duke ndjekur keshillen mjeksore, vendos te transferohet, ne qytetin e Alta Gracias ku klima eshte me e bute dhe me e qete.
Pergatitje per ne shkollen fillore eshte e drejtuar nga e ema, e cila e ben te njohe autore te kalibrit te Jules Verne,Alexander Dumas, Cervantes e Stevenson. Edhe e motra te atit, Beatrice Guevara, me te cilin El che do te mbaje korrespondence letrare shume intime gjate gjithe jetes time, favorizon kete prirje te vogelushit drejt pozise.
Eshte ne Alta Gracia ku ai krijon miqesite e para:behet fjale per femije punetoresh, minatoresh e fshataresh. "Eshte shume kurioze,"do te tregoj
me vone i ati," deshira e tij per te njohur gjithcka qe e rrethon".Midis viteve 1941-1947 vazhdon studimet e shkolles fillore ne kolgjin Dean Funes, ku lidh miqesi me Alberto Granado, mik me te cilin do te kryeje udhetimet e famshme ne motociklete pergjate Amerikes Jugore.
Gjate ketyre viteve lexon Freud, Jung, Neruda, London, por sidomos lexon "Kapitalin" e Karl Marx dhe "Dekameronin" e Boccaccio-s. Me date 22
prill te vitit 1947 perfundon studimet e tij ne Dean Funes dhe njeh zonjushen Berta Gilda Infante, anetare e Rinise Komuniste Argjentinase, me te cilen do te mbaj gjithmone nje raport miqesor shume te ngushte e intim.Pas perfundimit te shkolles se mesme ernesto guevara fillon te shkruaj, nje fjalor filozofik, i perbere nga shtate fletore, ne te cilat shpreh koncepte gjenerale historine e filozofise dhe te shkencave sociale. Me saktesisht eshte ne fletoren e tij te trete ku ne gjejme shenmet e para mbi jeten e Karl Marksit dhe origjinene e marksizmit, po ashtu sci gjejme disa perkufizime dhe nocione te fjales socializem e te fjales marksizem-leninizem.
Ne vitin 1950 transferohet me familjen e tij ne kryeqyetin argjentinas Buenos Aires, ku regjistrohet ne fakultetin e mjeksise. Gjate kesaj periudhe paguan vete studimet e tij duke punuar ne bashkine e kryeqytetit, gjithashtu punon falas ne nje laborator kerkimor kundra alergjive. Kurioz, i lire dhe me nje gjykim kritik te theksuar te riut Guevara, nuk i interesojne notat e larta, por studion me zell vetem cka iintereson dhe ngacmon kuriozitetin e tij duke i vleresuar si te vlefshme ne formimin e tij. Gjate pushimeve verore udheton me cfare te mundet.
Me Nje biciklete te vjeter kryen 850 km duke arritur sa me bicikete e sa me kembe deri ne Ande. eshte ky fillimi i udhetimeve te pafund..kurr ishte akoma i ri Guevara kaloi shume kohe duke udhetuar ne ameriken-latine . Ne vitin 1951 nje shok i tij , Alberto Granado i kerkoi Guevares qe te merte nje vit pushim nga shkolla per te ndermare nje udhetim pergjate amerikes atine .
Keshtu ne vitin 1939 Guevara dhe Alberto nisen nga Alta gracia me nje motor Norton 500 cc(motorit ja vune emrin: "E Fuqishmja II").Guevara pershkruajti kete udhetim ne librin "Latinoamericana" (Notas de viaje) nga ku ne vitin 2004 u be filmi titulluar “Ditari i motocikletes”.
Ernesto (Che) Guevara ose siç thuhet më thjeshtë Komandante Che, hero i Amerikës Latine dhe një nga figurat më shumë-njohura të shekullit të 20-të. Argjentinas në origjinë mori pjesë në revolucionin e Kubës në krah të Fidel Kastros më 1959 për rrëzimin e regjimit të diktatorit të atëhershëm Batista. Lindi më 14 Qershor 1928 në Rosario të Argjentinës dhe vdiq më 8 Tetor 1966 në fshatin La Higera të Bolivisë.
Që nga ajo ditë Che Guevara kaloi në pavdekshmëri dhe u bë legjend dhe simbol për miliona të rinjë në botë. Fjala e tij më e preferuar ishte: Hasta La
Victoria Siempe! - Deri në fitore përgjithmonë. Figura e tij u lidh me figurën e atij njeriu që nuk mposhtet kurrë përpara ç'do të keqeje që
mund ti vijë, dhe lufton deri në fund për idealet e tij.
Kronologjia :
• 1928- Lindi në Rosario , nga Celia de la Serna
dhe Ernesto Guevara Lynch.Vuan nga asma dhe familja e tij detyrohet të
trasferohet në Alta Gracia ku klima është më e butë.
•
1945-1952-Trasferohet në Buenos Aires bashkë me familjen e tij për të
vazhduar shkollën e lartë për mjeksi.Në vitin 1952 në moshën 23 vjeqare
vendos të bëjë udhëtimin e tij të parë (rreth 4.500 km) për të vizituar
kontinentin e amerikës latine bashkë me mikun e tij Alberto Granado.
•
1953-Diplomohet për mjeksi dhe vendos të bëjë një udhëtim tjetër këtë
herë me një shok tjetër Calica Ferrer.Fillon të interesohet për
politikën dhe filloi t’i afrohej ideve marksiste.
•
1954-1956-Njihet me një peruviane Hilda Gadea që më pas martohet me të
më 1956. Do të kenë një femijë e quajtur Hildita.Trasferohet në qytetin e
Meksikës atje njihet me Fidel Kastron.
• 1957-1958-Krijon kolonën e dytë revolucionare me Fidel Kastron.
• Merr pjesë në pushtimin e Siera Maesta-s dhe në sulmin e Santa Clares.
•
1959-1960-Bëhet qytetarë kuban dhe merr pjesë në qeverinë e Kastros
si ministër i industrisë dhe president i Bankës Nacionale.Martohet me
Aleida March.
• 1961-1964-Merr pjesë në konferencën e shteteve amerikane në Punta del Este.
• Vihet në komandë të mbrojtjes gjatë krizës së Gjirit të Derrave.
• Merr pjesë në Moskë për festimet e aniversarit të 47 të Revolucioni të Tetorit.
•
Merr pjesë në asamblenë e OKB-se në New York. Me këtë rast jep edhe
një intervistë televisionit amerikan (cbs). Niset për një udhëtim për në
Afrikë
• 1965-Në mars rikthehet në Kubë dhe del për të fundit herë
në publik. Me 1 prill në një letër Kastros deklaron arsyet e tij për
largimin nga kuba .Më pas në mënyrë të fshehtë largohet për në Kongo.
Pas gjashtë muaj kthehet përsëri në Kubë. Atje përgatit një plan për të
sjellë revolucionin në Bolivi
• 1966-Me një emër fals shkon në Bolivi. Atje fillon të shkruaj “Ditarin”
•
1967-Lufta guerrile në Bolivi nuk pati mbështetje nga partia
komuniste boliviane dhe nga popullsia vendase, ushtria boliviane po e
ndiqte Guevaren dhe me 8 Tetorë plagoset dhe kapet nga ushtria
boliviane. Më 9 Tetorë me urdhër të CIA-s vritet. Varroset në një vend
sekret në Vallegrande dhe trupi i tij gjendet më 1997 dhe rivarroset në
Kubë me të gjitha nderimet ushtarake.
Fëmiria
Ernesto Che Guevara
lindi në Rosario (Argjentinë).Prindërit e tij ishin Ernesto Guevara
Lynch me origjinë spanjolle, dhe Celia de la Serna me originë angleze.
Megjithëse
vuante nga asma, iu dedikua sportit ky ishte Rugby dhe Futbolli. Një
pasion tjetër i tij ishte edhe shahu, një lojë e mësuar nga i ati .Në
moshën 12 vjeqare merr pjesë në shumë turne shahu. Gjatë adoleshencës u
tërhoq pas poezise duke shkruajtur shumë poezi. Ishte një lexues i: Jack
London, Jul Vern, Sigmund Froid. Studioi në Kolegjin Navional Deán
Funes dhe në vitin 1948 regjistrohet në Universitetin e Buenes Aires për
mjeksi ku diplomohet në vitin 1953.
Udhëtimi në amerikën latine
Kur
ishte akoma i ri Guevara kaloi shumë kohë duke udhëtuar në ameriken-
latine . Në vitin 1951 një shok i tij , Alberto Granado i kërkoi
Guevares që të merte një vit pushim nga shkolla për të ndërmarrë një
udhëtim përgjat amerikes - latine .Kështu në vitin 1939 Guevara dhe
Alberto nisen nga Alta Gracia me një motor Norton 500 cc(motorit ja vunë
emrin: ("E Fuqishmja II").Guevara përshkruajti këtë udhëtim në librin
"Latinoamericana" (Notas de viaje) nga ku në vitin 2004 u bë film i
titulluar “Ditari i motoçikletës”
Pasi pa varfërinë masive të
amerikës- latine dhe i shtyrë edhe nga idetë marksiste nxori si
përfundim se revolucioni ishte e vetmja menyrë për të zgjidhur
pabarazinë shoqërore dhe ekonomike të vendeve të amerikës -
latine.Udhëtimet e tij përgjatë amerikës- latine e bindën se Amerika
jugore ishte një kontinent me kombe të ndryshme por me të njejtin grup
etnik. Filloi të imagjinonte mundësinë të një Amerike - Latine të
bashkuar dhe pa kufi , e lidhur me të njejtën kulturë.
Në Guatemala
Më
17 Qershor të vitit 1954 në Guatemala fillon agresioni kundër qeverisë
së Arbenz, e organizuar nga CIA dhe nga Departamenti i Shtetit i SHBA-se
e cila kishte stërvitur mercenarë për të mbrojtur kontinentin e
Amerikës Latine nga “Rreziku Komunist”.Che Guevara përpiqet të
organizojë rezistencën në qytet por kjo tentativë nuk funksionon dhe kur
trupat mercenare futen në kryeqytet, Guevara detyrohet të hyjë në
ambasaden e Argjentinës (ku më pas largohet për në Meksikë), e cila e
regjistron si një “element komunist”
Revolucioni Kuban
Guevara mbërrin në Meksikë, atje njihet me një
grup revolucionarë Kubanë të larguar nga Kuba përfshirë edhe Raul
Kastron. Pasi lirohet nga burgu, Fidel Kastro largohet nga Kuba për t’u
vedosur në Meksiko City.Atje vëllai i tij e prezanton me Guevaren. Pas
këtij takimi Guevara hyn në “Lëvizjen e 26 Korrikut” e cila kishte si
synim përmbysjen e diktatorit kuban Fulgencio Batista. Edhe pse ishte
vendosur se Guevara do të ishte vetëm mjeku i grupit .Më 25 Nëntor të
vitit 1956 anija Granma niset nga Tuxpan (Provincë e Meksikës) me qëllim
për të mbërritur në Kubë. Guevara ishte i vetmi jo kuban në bordin e
anijes. Më 2 Dhjetorë zbarkojnë në La Playa de las Coloradas.Pas pak u
sulmuan nga forcat ushtarake të Batistës. Më pas u vendosën në malet e
Siera Maesta për të filluar luftën guerrile kundër regjimit komunist të
Batistës.
Guevara u bë një lider në grupin e rebelëve, një Komandant
(major),i respektuar nga shokët për trimërinë e tij por edhe për
egërsinë e tij. Ishte shkaktarë për vrasjen e shumë dezertorëve dhe
njerëzve të tjerë që akuzoheshin që ishin informatorë ose spiun.
Në
ditët e fundit të Dhjetorit të vitit 1958 drejtoi sulmin me kollonenë e
tij “Skuadra vetvrasëse”(një repart që zgjidhte misionet më të vështira
të ushtisë revolucionare) në Santa Clara .Qe një nga betejat më
vendimtare e revolucionit. Më 28 Dhjetor Che Guevara mbrrin në Santa
Clara atje vendos një komando provisor në Universitetin e qytetit dhe më
pas ndjek shinat e trenit për të gjetur një pikë strategjike.Guevara e
di se në këtë linjë do të udhëtojë një kolon e ushtrisë së Batistës me
një tren me 18 vagona, në tren do të jenë 406 ushtarë dhe oficerë me
shumë armatime dhe municione.Është ora 3 e drekës. Treni i ushtrisë
udhëton pa e ditur se Komandanti kishte rrëzuar një pemë në shinat e
trenit.Treni rrëzohet dhe pastaj dëgjohet një shpërthim bombe dhe më pas
mbulohet me shumë zjarr dhe tym. Santa Clara kujton këtë betejë.Vagonat
e rrëzuar janë akoma në të njejtin pozicion ku ishin atë ditë dhe
dëshmojnë fitoren.Në një shesh të madh, ngjit me muzeun e dedikuar
Che-së, ngrihet një statujë bronzi e Che Guevares ,sepse asnjë nuk duhet
ta harrojë. Në 2 Janar të vitit 1959 kolona e Che Guevares futet në
kryeqytetin e Kubës, në Havana. Më pas zhvendoset në fortesën ushtarake
"La Cabaña". Pikërisht këtu organizon një shkollë për analfabetët e
ish-ushtrisë revolucionare.
Në qeverinë Kubane
Më 7 Shkurt të
1959, qeveria e re i jep Guevares titullin “Qytetarë Kuban”.Më pas
divorcohet nga Hilda Gadea, ku në fakt ishin ndarë që para se të nisej
me anijen Granma. Më pas martohet me Aleida March, një kubane që ishte
pjestare në “Levizjen e 26 korrikut” (ku me të do të ketë katër fëmijë:
Aleidita, Camilo, Celia, Ernesto). Guevara bëhet ministër i industrisë.
Me këtë pozitë dha ndihmesë për të kontribuar në modelimin e socializmit
kuban. Në librin e tij “Mbi guerrilen”,Guevara mbështet modelin Kuban
të revolucionit, e filluar nga një grup i vogël guerrilas, pa patur
nevojën e organizimeve të mëdha të cilët do të mbështetnin rrebelimet e
armatosura (kjo strategji e Guevares do të dështonte më pas në Bolivi).
Në teorinë e tij El socialismo y el hombre en Cuba mbështet nevojën për
të krijuar një “njeri të ri” (hombre nuevo) bashkë me shtetin socialist.
Gjatë
sulmit të Gjirit të Derrave (1961), Guevara nuk morri pjesë në
luftimet, sepse Kastro e kishte vendosur në komandë më në perëndim të
Kubës, në Pinar del Rio, atje Guevara zbrapsi një tentativë pushtimi
(ishte një operacion diversiv, e krijuar për të tërhequr vëmendjen
kubanëve nga vendi i vërtetë i sulmit që ishte Gjiri i Derrave). Guevara
luajti një rol shumë të rëndësishëm gjatë vendosjes në Kubë të Raketave
bërthamore sovietike. Gjatë një interviste të dhënë një gazete
socialiste angleze Guevara deklaroi se Raketat bërthamore po të ishin
nën kontrollin e kubanëve do të ishin hedhur me kohë në qytetet më të
mëdha të SHBA-së. Guevara gjatë punës si ministër i industrisë pati disa
disfata dhe reformat e tij nuk dhanë asnjë rezultat për zhvillimin dhe
modernizimit e ekonomisë kubane, kryesisht atë bujqësore. Pasi Fidel
Kastro mori pushtetin dhe mblodhi njerëzit e tij më të afërt, kur filloi
të ndajë detyrat pyeti se cili nga të pranishmit është ekonomist.
Guevara ngriti dorën dhe që nga ai moment Guevara u bë ministër i
industrisë. Pas disa vite si ministër (pas shumë disfata) miqtë e tij më
të afërt e pyetën se përse ngriti dorën. Guevara i përgjigjet “Unë
kujtova se Kastro pyeti se cili nga ju është Komunist”
Largimi nga Kuba
Në
Dhjetorë 1964 Guevara shkoi në New York si shefi i delegacionit kuban
dhe mbajti një fjalim në këshillin e OKB-së. Me këtë rast doli në një
emision informativ Face the Nation i cbs. Më 7 Dhjetorë shkoi në Paris,
mbas tre muaj shkoi në Republikën Popullore Kineze, Egjipt, Algjeri,
Ghana, Guinea, Mali, Tanzania.
Guevara pasi vuri re ishte më i aftë
për një rol si revolucionar sesa të një detyre ministrore, dhe me
aprovimin e Fidel Kastros vendos që të largohet nga Kuba për në Kongo
dhe Bolivi ku nga niveli i lartë i varfërisë mundësonte krijimin e
revolucioneve.
Në Kongo
Gjatë një takimi që zgjati gjithë natën
midis 14 dhe 15 Marsit të 1965, Guevara dhe Kastro ranë dakort që Che-ja
të drejtonte operacionin e parë ushtarak në Afrikë. Nga disa burime
vërtetohet se ka qenë Kastro që ka këmbngulur që Che-ja të pranonte këtë
mision. Më pas Guevara largohet për në Kongon belge (sot Republika
Demokratike e Kongos). Gjatë misioneve afrikane Guevara u ndihmua nga
kapo guerrilas Laurent-Desire Kabila. Guevara e konsideron Kabilen si të
panevojshëm, duke shkruajtur për të “Asgjë nuk më bindë se ai është
personi i duhur në këtë moment”
Guevara i mësonte taktikat guerrile
forcave kongoleze. Plani i tij ishte që të shfrytëzonte zonën e qliruar
në perëndim të liqenit Tanganica për stërvitjen e kongolezëve.Guevara
ishte 37 vjec dhe nuk kishte eksperiencë rreth ushtrise formale.Asma e
tij nuk e kishte lejuar që të bënte shërbimin ushtarak në Argjentinë.
Megjithëse kishte eksperiencën e marrë gjatë revolucionit kuban, mbi të
gjitha nga fitorja e betejës së Santa Clares.
Mercenar afrikanë dhe
britanikë punuan me ushtrinë kongoleze për të penguar planet e Guevares.
Ishin në gjendje që të monitoronin komunikimet e reparteve të drejtuar
nga Guevara. Paftësia, dhe luftrat e ndryshme që bëheshin midis grupeve
të kongolezëve me njëri-tjetrin ishin arsyet e falimentimit të
revolucionit. Mbas shtatë muaj, i sëmurë, i vuajtur nga asma Guevara
detyrohet të largohet nga Kongo bashkë me Kubanët që kishin mbetur akoma
gjallë. Në fillim Guevara donte që të qonte në Kubë vetëm të plagosurit
duke qëndruar i vetëm në Kongo por miqtë e tij e bindën që të largohet
me ta.
Guevara nuk donte që të kthehej si humbës në ishull dhe kaloi
shtatë muajt duke jetuar si klandestin në Pragë, Republikën Demokratike
Gjermane. Gjatë kësaj periudhe shkruajti kujtimet e tij gjatë
eksperiencës së tij në Kongo dhe më pas filloi të shkruante dy libra,
një filozofik (Apuntes Filosóficos) dhe një rreth ekonomisë (Notas
Económicas). Pas këtyre muajve Kastro i kërkoi Guevares që të rikthehej
në Kubë por Guevara pranoi që të kthehej vetëm për disa muaj, sa për tu
bërë gati për misionet e reja revolucionare në Amerikën-latine dhe
prezenca e tij në ishulli duhet të ishte tepër sekrete.
Në Bolivi
Pasi i kthye në Kubë Guevara filloj planet për të
sjellë revolucionin në Bolivi. Më 3 Nëntor të 1966, Guevara niset për në
Bolivi me një pasaport Urugainane me emër Mena González, profesioni
tregtarë. Reparti i guerrilasve përbëhej nga 50 persona, ishte i paisur
shumë mirë dhe si fillim patën disa suksese kundër forcave boliviane.
Guevara në planin e tij për të nxitur revolucionin në Bolivi bazohej nga supozime që dolën më pas të gabuara.
Guevara
mendonte se do të luftonte vetëm kundër ushrisë vendase, të pastërvitut
edhe jo të armatosur mirë. Përkundrazi sapo qeveria e SHBA-së morri
vesh për prezencën e tij në Bolivi, dërgoi punonjës të CIA-s për të
ndihmuar dhe organizuar kundër-revolucionin. Ushtria boliviane u
stërvitur nga këshilltarë të Forcave speciale të US Army, përfshirë edhe
një batalion RANGERS ekspertë për luftimet në xhungël. Ndoshta edhe
reparetet e SHBA-së morrën pjesë në luftime. • Mendohej se partia
koministe e bolivisë do të ndihmonte Guevaren, por nuk e ndihmuan aspak,
edhe pse disa antarë të partisë morën pjesë si guerrilas. • Guevara
priste që të rrinte në lidhje me radio me Kubën por kjo gjë nuk ndodhi.
Përkundrazi trasmetuesi me valë të shkurtra që i’a dhanë doli që ishte i
prishur, duke mos lejuar komunikimin me Kubën.
Kapja dhe ekzekutimi
Forcat
boliviane lokalizuan vendodhjen e Che-së pas ndihmës qe i dha një
dezertor. Më 8 Tetor Guevara u kap në La Higuera. U kap pasi u plagos në
një këmbë dhe pasi pushka e tij iu prish nga një plumb. CIA sapo morri
vesh kapjen e Che Guevares dha urdhër që të ekzekutohej
menjëherë.Vrasësi ishte Mario Teran një ushtar i zgjedhur me short. Se
qfarë ndodhi më pas ka disa versione. Disa thonë se Teran ishte tepër
nervoz aq sa doli disa herë nga shkolla dhe e futën përsëri me zor. Për
disa të tjerë Teren nuk pati kurajë të shikonte Guevaren në fyryrë dhe
për këtë e goditi në fyt, plagë që do të ishte fatale.Versioni më
zyrtarë është se Guevara morri disa goditje në këmbë për të mos ja
prishur fytyrën që mundësonte identifikimin e kufomës. Për të mos
bërtitur Guevara kafshoi dorën e tij. Si goditje finale, e goditën në
gjoks. Thuhet se ku Teren futet në dhomë Guevara i thotë “E di je këtu
për të më vrarë.QËLLO pra , je duke vrarë vetëm një njeri”.Vdes në një
shkollë të braktisur në La higuera, në 13:10 të 9 Tetorit 1967. Më pas
trupi i tij u vendos në një helikopter dhe u qua në Vallegrande dhe
trupi i tij i’u tregua shtypit. Nga fotografitë e marra filluan të
krijoheshin legjenda rreth Che-se si ajo e San Ernesto de La Higuera apo
ajo e El Cristo de Vallegrande.Më 15 Nëntorë Kastro njohu vdekjen e Che
Guevares dhe shpalli 3 ditë zie kombëtare. Në vitin 1997 në Vallegrande
u identifikuan kockat e kufomës së Che Guevares falë analizave të
ADN-së dhe i rikthyen në Kubë. Më 17 Nëntor të 1997 mbetjet e tij u
rivarrosën me të gjitha nderimet ushtarake në një muzeum të krijuar për
të në Santa Clara, ku tridhjetë vjet më parë pati fituar atë betejë që u
quajt si beteja decizive e revolucionit kuban.
Monumenti i Che-se
ngrihet nga një statuje që shkruan “Hasta la victoria siempre” dhe nga
një lapidar që shkruan urdhërin e famshëm që më 21 Gusht të 1959 Fidel
Kastro i ngarkoi detyrën, kolonel "Se asigna al comandante Ernesto
Guevara la misión de conducir desde la Sierra Maestra hasta la
provincias de Las Villas una Columna rebelde y operar en dicho teritorio
de acuerdo con el plan estratégico del Ejército rebelde".
Ikona Revolucionare
Në
fund të viteve 60 Guevara u bë një ikonë për ata njerëz që
frymëzoheshin nga idetë e tij revolucionare. Edhe tani Ernesto Che
Guevara, El Che, del si fugura e një heroi ideal. Edhe nëse përjashtojmë
bindjet e tija politike, imazhi i tij i një rebeli të përjetshëm, i një
ëndrimtari që në realitet jetonte në një botë plot me padrejtësi, ka
frymëzuar shumë gjenerata të rinjsh në të gjithë botën.Vitet kalojnë dhe
figura e Che Guevares bëhet më e dashur për një gjeneratë të tërë
.Bëhet më e nderuar sepse shohim te ai njeriun idealist, që për të mirën
e një populli, më saktë, të të gjithë popujve, shkriu gjithqka që
kishte më të shtrenjtë, madje edhe jetën. Jemi e do të ndjehemi
krenarë që shekulli i 20-të fiksoi në historinë e vet një njeri të
atillë, si Che Guevara, që u bë simbol i shpresës së pavdekshme, simbol i
optimizmit për të ardhmen, i cili u bë mit që nuk perëndon. Ai mbetet
personifikimi i politikanit të pakorruptueshëm. Njerëzit progresivë,
kudo në botë, e adhurojnë atë. Adhurojnë sakrificën, që ai bëri për
drejtësinë shoqërore.
CHE GUEVARA FIZIKISHT NUK ESHTE MES NESH POR EMRI DHE SHPIRTI I TIJ DO TE JETOJNE NE PERJETESI ,AI CDO MOMENT ESHTE NE ZEMRAT TONA . I PAVDEKSHEM DO MBETET KUJTIMI I TIJ . MEGJITHSE ARMIQTE DHE SHUME NJEREZ TE LIGJ JANE MUNDUAR TA ZBEHIN FIGUREN E TIJ KURRE NUK JA KAN ARITUR QELLIMIT DHE KURE ZDO TJA ARINE SEPSE CDO NJERI E KUPTON KUSH ISHTE AI ,JEZU KRISHTI I SHEK 20 ,POR NE KETE RAST JEZU KRISHTI QE LUFTOI ME PUSHKE NE DORE .VIVA CHE GUEVARA , HASTA LA VICTORIA SIEMPRE
maqomaqo3- 96
Re: Che Guevara
Ufo 22.08.11 15:26
Che s'ishte asgjë tjetër por as më shumë e as më pak se një kriminel i rëndomtë i ashtuquajtur revolucionar.Ai me të tjerë revolucionarë çuan Kubën në sahat t'lig dhe ndezen zjarrin e ferrit në shumë shtete të tjera latinoamerikane.
Krahasimi i tij me Jezu Krishtin është një blafsemi e pastër nga ana juaj, atë mund ta krahasosh me Luciferin po jam dakort, pasojat e luftës tij dhe shokëve të tij të armëve si Fidel Kastro Ruz etj janë burgosjet e vrasjet në Kubë pas regjimit të Baptistës e deri në ditët tona.
Figura të tilla i ka dënuar me kohë historia dhe me të meren vetëm adoloshentët dhe moda e asgjë më shumë.Me vrasjen e tij u zhduk një Stalin, Enver, Caushesk, e Mao Ce dun në miniaturë.
Krahasimi i tij me Jezu Krishtin është një blafsemi e pastër nga ana juaj, atë mund ta krahasosh me Luciferin po jam dakort, pasojat e luftës tij dhe shokëve të tij të armëve si Fidel Kastro Ruz etj janë burgosjet e vrasjet në Kubë pas regjimit të Baptistës e deri në ditët tona.
Figura të tilla i ka dënuar me kohë historia dhe me të meren vetëm adoloshentët dhe moda e asgjë më shumë.Me vrasjen e tij u zhduk një Stalin, Enver, Caushesk, e Mao Ce dun në miniaturë.
Ufo- 135
Re: Che Guevara
Ufo 18.09.11 16:44
Çe Gevarra, në disa foto të pa botuara .. ( biografia )
Shënim:Po e sjell si info pasi mua s'më ''ngjit'' historia e asnjë diktatoruci.
17/09/2011 Ernesto (Che) Guevara, i njohur edhe si Komandante Che, (14 Qershor[1] 1928 Rosario, Argjentina - 9 tetor 1967, La Hinguera, Bolivia) ishte revolucionar marksist argjentinas dhe hero i komunistëve të Amerikës Latine si dhe një figurë e njohur e shekullit të 20-të.
Nofkën "Che" e mori nga bashkëluftëtarët komunistë kubanë në Meksikë sepse pëdorte shpesh si çdo argjentinas fjalën "Che", një nocion i barabartë me "Hej". Guevara mori pjesë në revolucionin kommunist të Kubës në krahë të Fidel Kastros në vitin 1959 për rrëzimin e regjimit të diktatorit të atëhershëm Batista [2] dhe vendosjen e diktaturës komuniste të Fidel Kastros.
Biografia
Ernesto Guevara lindi nga Celia de la Serna dhe Ernesto Guevara Lynch më 14 qershor të vitit 1928 në Rozario të Argjentinës dhe vdiq më 9 tetor të vitit 1967 në fshatin La Higera të Bolivisë. Që nga ajo ditë Che Guevara kaloi në pavdekshmëri dhe u bë legjend dhe simbol për miliona të rinj komunistë në botë. Fjala e tij më e preferuar ishte: Hasta La Victoria Siempre! (sq. Deri në fitore përgjithmon!). Figura e tij u lidh me figurën e atij njeriu që nuk mposhtet kurrë përpara ç'do të keqeje që mund ti vijë, dhe lufton deri në fund për idealet e tij.
Gjatë viteve 1945 - 1952 u transferua në Buenos Aires bashkë me familjën e tij për të vazhduar shkollën e lartë për mjekësi. Në vitin 1952 në moshën 23 vjecare vendosi të bëjë udhetimin e tij të parë (rreth 4.500 km) për të vizituar kontinentin e amerikës latine bashkë me mikun e tij Alberto Granado. Në vitin 1953 diplomoi për mjeksi dhe vendos të bëjë një udhëtim tjetër këtë herë me një shokë tjetër Calica Ferrer. Fillon të interesohet për politikën dhe filloi ti afrtohej ideve marksiste
Gjatë viteve 1954-1956 u njoh me Hilda Gadea që më pas u martua me të në vitin 1956. Më vonë kaloi në Meksikë ku u njoh me Fidel Kastron.
Gjatë viteve 1957-1958 u krijua kolona e dytë revolucionare me Fidel Kastron ku mori pjesë në pushtimin e Siera Maesta-s dhe në sulmin e Santa Clares.
Gjatë viteve 1959-1960 u bë qytetarë kuban dhe merr pjesë në qeverinë e kastros si minister i industrisë dhe president i Bankës Nacionale.
Gjatë vitev 1961-1964 mori pjesë në konferencën e shteteve amerikane në Punta del Este.
Vihet në komandë të mbrojtjës gjatë krizës së Gjirit të Derrave
Merr pjesë në Moskë për festimet e aniversarin të 47 të Revolucionit të tetorit
Merr pjesë në asamblenë e OKB-së në New York. Me ketë rast jep një intervistë televisionit amerikan (cbs). Niset për një udhetime për në Afrikë.
1965-në mars rikthehet në Kubë dhe del për të fundit herë në publik. Më 1 prill në një letër Kastros deklaron arsyet e tij për largimin nga Kuba. Më pas në mënyrë të fshehtë largohet për në Kongo. Pas gjashtë muaj kthehet përsëri në Kubë. Atje përgatit një plan për të sjellë revolucionin në Bolivi
1966-Me një emër falso shkon nëBolivi. Atje fillon të shkruaj “Ditarin”
1967-Lufta guerrile në Bolivi nuk pati mbështetje nga Partia Komuniste boliviane dhe nga popullsia vendase, ushtria boliviane po e ndiqte Guevarën dhe më 8 tetorë plagoset dhe kapet nga ushtria boliviane. Më 9 tetorë me urdhër të CIA-s vritet. Varroset në një vend sekret në Vallegrande dhe trupi i tij gjendet më 1997 dhe rivarroset ne Kubë më të gjitha nderimet dhe ceremonit siç i takon nje heroi të vërtet .
Ernesto Guevara i vogël
Femijëria
Ernesto Guevara de la Serna lind në Rosario (Argjentinë). Prindërit e tij ishin Ernesto Guevara Lynch (me origjine spanjolle) dhe Celia de la Serna (me origjinë angleze). Megjithëse vuante nga asma, iu dedikua sportit, kryesisht ragbit dhe futbollit. Një pasion tjetër i tij ishte edhe shahu, një lojë e mësuar nga i ati. Në moshën 12 vjeçare merr pjesë në shumë turne shahu. Gjatë adoleshencës u terhoq pas poezise duke shkruajtur shumë poezi. Ishte një lexues i Xhek Londonit, Zhyl Verrnit, Sigmin Frojdit. Studioi në Kolegjin Navional Deán Funes dhe në vitin 1948 u regjistrua në Universitin e Buenos Aires për mjekësi, ku diplomohet në vitin 1953.
Udhëtimi në Amerikën Latine
Kur ishte akoma i ri Guevara kaloi shumë kohë duke udhëtuar në Amerikën- Latine. Në vitin 1951 një shok i tij, Alberto Granado i kërkoi Guevarës që te merrte një vit pushim nga shkolla për të nderrmarrë një udhetim pergjate Amerikës Latine. Kështu në vitin 1939 Guevara dhe Alberto nisën nga Alta Gracia me një motor Norton 500cc (motorit ja vunë emrin: "E Fuqishmja II"). Guevara përshkruajti këtë udhëtim në librin "Latinoamericana" (Notas de viaje), nga i cili në vitin 2004 u bë film i titulluar “Ditari i motocikletës”.
Pasi pa varfërinë masive të Amerikës Latine dhe i shtyrë edhe nga idetë marksiste nxori si përfundim se revolucioni ishte e vetmja mënyrë për të zgjidhur pabarazinë shoqërore dhe ekonomike të vendeve të Amerikës Latine. Udhëtimet e tij përgjatë Amerikës Latine e bindën se Amerika Jugore ishte një kontinent me kombe të ndryshme por me të njëjtin grup etnik. Filloi të imagjinonte mundesinë e një Amerike Latine të bashkuar dhe pa kufi, e lidhur me të njejtën kulturë.
Në Guatemala
Më 17 qershorë të vitit 1954 në Guatemale fillon agresioni kundër qeverisë së Arbenz-ës, e organizuar nga CIA dhe nga Departamenti i Shtetit të SHBA-së e cila kishte stervitur mercenarë për të mbrojtur kontinentin e Amerikës Latine nga “Rreziku Komunist”.Che Guevara perpiqet të organizojë rezistencën në qytet por kjo tentativë nuk funksionon dhe kur trupat mercenare futen në kryeqytet, Guevara detyrohet të hyjë në ambasadën e Argjentina-së (ku më pas largohet për në Meksisë), e cila e regjistron si një “element komunist”
[size=24 Revolucioni Kuban] [/size]
Guevara mbërrin në Meksikë, atje njihet me një grup revolucionarë Kubanë të larguar nga Kuba, përfshirë edhe Raul Kastro. Pasi lirohet nga burgu, Fidel Kastro largohet nga Kuba për tu vendosur në Meksiko Siti (Meksico City) . Atje vëllai i tij e prezantonë me Guevarën. Pas këtij takimi Guevara hyn në “Lëvizjën e 26 korrikut” e cila kishte si synim përmbysjën diktatorin Kuban Fulgencio Batista.
El commandante Che
Edhe pse ishte vendosur se Guevara do të ishte vetëm mjeku i grupit. Më 25 nentor të vitit 1956 anija Granma niset nga Tuxpan (Provincë e Meksikës) me qëllim për të mbrritur në Kubë. Guevara ishte i vetmi jo Kuban në bordin e anijës. Më 2 dhjetorë zbarkojnë në La Playa de las Coloradas. Pas pak u sulmuan nga forcat ushtarake të Batist-ës. Më pas u vendosën në malet e Sierra Maesta për të filluar luftën guerilje kunder regjimit. Guevara u bë një lider në grupin e rebeleve, një Komandant (major), i respektuar nga shokët për trimerinë e tij por edhe për egersine e tij. Qe shkaktarë për vrasjën e shumë dezertorëve dhe njerëzve të tjerë që akuzoheshin që ishin informatorë ose spiun.
Në ditët e fundit të dhjetorit të vitit 1958 drejtoi sulmin me kolonënë e tij “Skuadra vetvrasese”(nje repart që zgjidhte misionet më të veshtira të ushtisë revolucionare) në Santa Clara. Ishte një nga beteja më vendimtare e revolucionit. Më 28 dhjetor Che Guevara mbrrin ne Santa Clara atje vendos një komando provizor ne Universitetin e qytetit dhe më pas ndjek shinat e trenit për të gjetur një pike strategjike. Guevara e di se në këtë linjë do të udhetoje një kolonë e ushtrisë së Batist-ës me një tren me 18 vagona ; në tren do të jenë 406 ushtarë dhe oficerë me shumë armatimë dhe municionë.
Che Guevara dhe Fidel Kastro në Revolucionin Kuban
Është ora 3 e drekës. Treni i ushtrisë udhëton pa e ditur se Komandanti kishte rrëzuar një pemë në shinat e trenit. Treni rrëzohet dhe pastaj dëgjohet një shpërthim bombe dhe më pas mbulohet me shumë zjarr dhe tym. Santa Clara kujton këtë betejë. Vagonat e rrezuar janë akoma në të njejtin pozicion ku ishin atë ditë dhe deshmojnë fitoren. Në një shesh të madh, ngjitur me muzeunë dedikuar Che-së, ngrihet nje statuje bronzi e Che Guevares, sepse asnjë nuk duhet ta harroje. Më 2 janar të viti 1959 kolona e Che Guevarës futet në kryeqytetin e Kubës, në Havana. Më pas zhvendoset në fortesën ushtarake "La Cabaña". Pikërisht këtu organizon një shkollë për analfabetët e ish-ushtrisë revolucionare.
Në Qeverinë Kubane
Më 7 shkurt të 1959, qeveria e re i jep Guevarës titullin “Qytetarë Kuban”. Më pas divorcohet nga Hilda Gadea, ku në fakt ishin ndarë para se të nisej me anijën Granma. Më pas martohet me Aleida March, një Kubane që ishte pjestare në “Levizjen e 26 korrikut” (ku me të do të ketë katër femijë:Aleidita, Camilo, Celia ). Ernesto Che Guevara bëhet ministër i Industrisë. Me këtë pozitë dha ndihmesë për të kontribuar në modelimin e socializmit kuban. Ne librin e tij “Mbi gueriliën, Guevara mbështetë modelin Kuban të revolucionit, e filluar nga një grup i vogel guerilas, pa patur nevojën e organizimeve të mëdhaja të cilët do të mbeshtesnin rebelimet e armatosura (kjo strategji e Guevarës do të dështonte më pas në Bolivi). Në teorinë e tij (El socialismo y el hombre en Cuba) mbeshtet nevojën për të krijuar një “njeri të ri” (hombre nuevo) bashkë me shtetin socialist. Gjatë sulmit të Gjirit të Derrave (1961), Guevara nuk morri pjesë në luftimet, sepse Kastro e kishe vendosur në një komandë më në perendimë të Kubës, në Pinar del Rio, i cili atje (Guevara) zbrapsi një tentativë pushtimi (ishte një operacion diversiv, e krijuar për të tërhequr vemendjën kubanëve nga vendi i vertetë i sulmit që ishte Gjiri i Derrave. Guevara luajti një rol shumë të rëndësishëm gjatë vendosjes në Kubë të Raketave bërthamore sovietike. Gjatë një interviste të dhënë një gazete socialiste angleze Guevara deklaroi se Raketat bërthamore po të ishin nën kontrollin e kubanëve do të ishin hedhur me kohë në qytetet më të mëdha të SHBA-së. Guevara gjatë punës si ministër i industrisë pati disa disfata dhe reformat e tij nuk dhanë asnjë rezultat për zhvillim dhe modernizim të ekonomisë kubane, kryesisht atë bujqësore. Pasi Fidel Kastro mori pushtetin dhe mblodhi njerëzit e tij më të afërt, kur filloi të ndaje detyrat pyeti se cili nga të pranishmit është ekonomist. Guevara ngriti dorën dhe që nga ai moment Guevara u bë ministër i industrisë. Pas disa vitësh si ministër (pas shumë disfatave) miqët e tij më të afërt e pyetën se përse ngriti dorën. Guevara ju përgjigjet “Unë kujtova se Kastro pyeti se cili nga ju është Komunist”.
Largimi nga Kuba
Në dhjetorë 1964 Guevara shkoi në New York si shef i delegacionit kuban dhe mbajti një fjalim në keshillin e OKB-së. Me këtë rast doli në një emision informativ (Face the Nation i cbs). Më 7 dhjetorë shkoi në Paris mbas tre muajshë shkoi në Republikën Popullore Kineze, Egjipt, Algjeri, Ghana, Guinea, Mali, Tanzania. Në mars të vitit 1960 viziton Shqipërinë.
Guevara pasi vuri re se ishte më i aftë për një rol si revolucionar sesa të një detyre ministrore, dhe me aprovimin e Fidel Kastros vendos që të largohet nga Kuba për në Kongo dhe Bolivi ku nga niveli i lartë i varfërisë mundësonte krijimin e revolucioneve
Guevara në Fjalimin e tij të mbajtur në OKB-1964
Në Kongo
Gjatë një takimi që zgjati gjithë natën midis 14 dhe 15 marsit të 1965, Guevara dhe Kastro ranë dakort që ky i pari (Che-ja) të drejtonte operacionin e parë ushtarak në Afrikë. Nga disa burime vërtetohet se ka qenë Kastro që ka këmbngulur që Che-ja të pranonte këtë mision. Më pas Guevara largohet për në Kongon belge (sot Republika Demokratike e Kongos). Gjatë misioneve Afrikane Guevara u ndihmua nga Krye guerilasi Laurent-Desire Kabila. Guevara e konsideron Kabilën si të panevojshëm, duke shkruajtur për të “Asgje nuk më bind se ai është personi i duhur në këtë moment” Guevara i mësonte taktikat guerilje forcave kongoleze. Plani i tij ishte që të shfrytëzonte zonën e çliruar në perendim të liqenit Tanganica për stervitjën e kongolezëve. Guevara ishte 37 vjeç dhe nuk kishte eksperiencë rreth ushtrisë formale. Astma e tij nuk e kishte lejuar që të bënte sherbimin ushtarak në Argjentinë. Megjithëse kishte eksperiencën të marrë gjatë revolucioni kuban, mbi të gjitha nga fitorja e betejës së Santa Clarës. Mercenarë afrikanë dhe britanikë punuan me ushtrinë kongoleze për të penguar planet e Guevarës. Ishin në gjendje që të monitoronin komunikimet e reparteve të drejtuar nga Guevara. Pa`aftësia, dhe luftrat e ndryshme që bëheshin midis grupeve të kongolezëve me njëri tjetrin ishin arsyet e falimentimit të revolucionit. Mëbas shtatë muaj, i sëmure, i vuajtur nga astma Guevara detyrohet të largohet nga Kongo bashkë me Kubanët që kishin mbetur akoma gjallë. Në fillim Guevara donte që të çonte në Kubë vetëm të plagosurit duke qëndruar i vetëm në Kongo por miqtë e tij e bindën që të largohet me ta. Guevara nuk donte që të kthehet si humbës në ishull (Kubë) dhe kaloi shtatë muajt duke jetuar si klandestin në Pragë, Republikën Demokratike Gjermane. Gjatë kësaj periudhe shkruajti kujtimet e tij gjatë eksperiencës së tij në Kongo dhe më pas filloi të shkruante dy libra, një filozofik (Apuntes Filosóficos) dhe një rreth ekonomisë (Notas Económicas). Pas katër muajve Kastro i kërkoi Guevarës që të rikthehët në Kubë por Guevara pranoi që të kthehët vetëm për disa muaj , sa për t`u bërë gati për misionet e reja revolucionare në Amerikën-Latine dhe prezenca e tij në ishullin (Kubë) duhet të ishte tepër sekretë.
Në Bolivi
Pasi rikthehet në Kubë, Guevara filloi planet për të sjellë revolucionin komunist në Bolivi. Më 3 nëntor të 1966, Guevara nisët për në Bolivi me një pasaportë Urugajane me emër Mena González, profesioni tregtar. Banda e tij përbëhej nga 50 persona, 17 prej të cilëve ishin kubanezë, ishte e pajisur shumë mirë dhe si fillim patën disa suksese kundër forcave boliviane. Guevara në planin e tij për të nxitur revolucionin komunist në Bolivi bazohej nga supozimet që dolën më pas të gabuara. Guevara mendonte se do të luftonte vetëm kundër ushtrisë vendase, të pastërvitur dhe jo të armatosur mirë. Përkundrazi sapo qeveria e SHBA-së mori vesh për prezencën e tij në Bolivi, dergoi punonjës të CIA-s për të ndihmuar dhe organizuar kundër-revolucionin. Ushtria boliviane u stërvit nga këshilltarë të Forcave speciale të US Army, përfshirë edhe një batalion Rangers ekspertë për luftimet në xhungël. Menduan se partia komuniste e Bolivisë do e ndihmonte Guevarën, por nuk e ndihmuan aspak, edhe pse disa antarë të partisë morën pjesë si guerilas. Guevara priste që të rrinte në lidhje me radio Kubën por kjo gjë nuk ndodhi. Përkundrazi trasmetuesi me valë të shkurtra që ia dhanë doli që ishte difektoz, duke mos lejuar komunikimin me Kubën.
Kapja dhe ekzekutimi
Forca boliviane lokalizuan vendëndodhjën e Che-së pas ndihmës që i dha një dezertor. Më 8 tetor Guevara u kap në La Higuera. U kap pasi u plagos në një këmbë dhe pasi pushka e tij iu prish nga një plumb. Presidenti i Bolivisë, Rene Barrientos, sapo mori vesh për kapjen e Che Guevarës dha urdhër që të pushkatohet menjëherë. Ekzekutuesi ishte Mario Teran një komandant skuadre të cilit banda e Guevarës i kishte vrarë tre ushtarë të skuadrës së tij.
Shkolla në LA HIGUERA ku u ekzekutua Che Guevara, në orën 13:10 të 9 tetorit 1967
Versioni në zyrtarë është se Guevara mori disa goditje në këmbë për të mos ja prishur fytyrën që mundësonte identifikimin e kufomës. Si goditje finale, e goditën në gjoks. Vdes në një shkollë të braktisur në La higuera, në ora 13:10 të 9 tetorit 1967. Më pas trupi i tij u vendos në një helikopter dhe u çua në Vallegrande dhe trupi i tij iu tregua shtypit. Nga fotografitë e marra filluan të krijoheshin legjenda rreth Che-së si ajo e San Ernesto de La Higuera apo ajo e El Cristo de Vallegrande. Më 15 nëntor Kastro njohu vdekjën e Che Guevarës dhe shpalli tre ditë zie kombëtare. Në vitin 1997 në Vallegrande u identifikuan kockat e kufomës së Che Guevares falë analizave të ADN-së dhe i rikthyen në Kubë.
Trupi i pa jetë i Guevarës
Më 17 nentorë të 1997 mbetjet e tij u rivarrosën me të gjitha nderimet ushtarake në një mauzelum të krijuar për të në Santa Clara, ku tridhjetë vjet më parë pati fituar atë betejë që u quajt si beteja deçizive e revolucionit kuban.
Monumenti i Che-së ngrihet nga nje statujë që shkruan “Hasta la victoria siempre” (Deri në fitore përgjithmon) dhe nga një lapidar që shkruan urdhërin e famshëm që më 21 gusht të 1959 Fidel Kastro i ngarkojë detyrën në kolonën 8 orig.("Se asigna al comandante Ernesto Guevara la misión de conducir desde la Sierra Maestra hasta la provincias de Las Villas una Columna rebelde y operar en dicho teritorio de acuerdo con el plan estratégico del Ejército rebelde").
Ja edhe disa foto të pa botuara ndonjëherë të Çe :
Shënim:Po e sjell si info pasi mua s'më ''ngjit'' historia e asnjë diktatoruci.
17/09/2011 Ernesto (Che) Guevara, i njohur edhe si Komandante Che, (14 Qershor[1] 1928 Rosario, Argjentina - 9 tetor 1967, La Hinguera, Bolivia) ishte revolucionar marksist argjentinas dhe hero i komunistëve të Amerikës Latine si dhe një figurë e njohur e shekullit të 20-të.
Nofkën "Che" e mori nga bashkëluftëtarët komunistë kubanë në Meksikë sepse pëdorte shpesh si çdo argjentinas fjalën "Che", një nocion i barabartë me "Hej". Guevara mori pjesë në revolucionin kommunist të Kubës në krahë të Fidel Kastros në vitin 1959 për rrëzimin e regjimit të diktatorit të atëhershëm Batista [2] dhe vendosjen e diktaturës komuniste të Fidel Kastros.
Biografia
Ernesto Guevara lindi nga Celia de la Serna dhe Ernesto Guevara Lynch më 14 qershor të vitit 1928 në Rozario të Argjentinës dhe vdiq më 9 tetor të vitit 1967 në fshatin La Higera të Bolivisë. Që nga ajo ditë Che Guevara kaloi në pavdekshmëri dhe u bë legjend dhe simbol për miliona të rinj komunistë në botë. Fjala e tij më e preferuar ishte: Hasta La Victoria Siempre! (sq. Deri në fitore përgjithmon!). Figura e tij u lidh me figurën e atij njeriu që nuk mposhtet kurrë përpara ç'do të keqeje që mund ti vijë, dhe lufton deri në fund për idealet e tij.
Gjatë viteve 1945 - 1952 u transferua në Buenos Aires bashkë me familjën e tij për të vazhduar shkollën e lartë për mjekësi. Në vitin 1952 në moshën 23 vjecare vendosi të bëjë udhetimin e tij të parë (rreth 4.500 km) për të vizituar kontinentin e amerikës latine bashkë me mikun e tij Alberto Granado. Në vitin 1953 diplomoi për mjeksi dhe vendos të bëjë një udhëtim tjetër këtë herë me një shokë tjetër Calica Ferrer. Fillon të interesohet për politikën dhe filloi ti afrtohej ideve marksiste
Gjatë viteve 1954-1956 u njoh me Hilda Gadea që më pas u martua me të në vitin 1956. Më vonë kaloi në Meksikë ku u njoh me Fidel Kastron.
Gjatë viteve 1957-1958 u krijua kolona e dytë revolucionare me Fidel Kastron ku mori pjesë në pushtimin e Siera Maesta-s dhe në sulmin e Santa Clares.
Gjatë viteve 1959-1960 u bë qytetarë kuban dhe merr pjesë në qeverinë e kastros si minister i industrisë dhe president i Bankës Nacionale.
Gjatë vitev 1961-1964 mori pjesë në konferencën e shteteve amerikane në Punta del Este.
Vihet në komandë të mbrojtjës gjatë krizës së Gjirit të Derrave
Merr pjesë në Moskë për festimet e aniversarin të 47 të Revolucionit të tetorit
Merr pjesë në asamblenë e OKB-së në New York. Me ketë rast jep një intervistë televisionit amerikan (cbs). Niset për një udhetime për në Afrikë.
1965-në mars rikthehet në Kubë dhe del për të fundit herë në publik. Më 1 prill në një letër Kastros deklaron arsyet e tij për largimin nga Kuba. Më pas në mënyrë të fshehtë largohet për në Kongo. Pas gjashtë muaj kthehet përsëri në Kubë. Atje përgatit një plan për të sjellë revolucionin në Bolivi
1966-Me një emër falso shkon nëBolivi. Atje fillon të shkruaj “Ditarin”
1967-Lufta guerrile në Bolivi nuk pati mbështetje nga Partia Komuniste boliviane dhe nga popullsia vendase, ushtria boliviane po e ndiqte Guevarën dhe më 8 tetorë plagoset dhe kapet nga ushtria boliviane. Më 9 tetorë me urdhër të CIA-s vritet. Varroset në një vend sekret në Vallegrande dhe trupi i tij gjendet më 1997 dhe rivarroset ne Kubë më të gjitha nderimet dhe ceremonit siç i takon nje heroi të vërtet .
Ernesto Guevara i vogël
Femijëria
Ernesto Guevara de la Serna lind në Rosario (Argjentinë). Prindërit e tij ishin Ernesto Guevara Lynch (me origjine spanjolle) dhe Celia de la Serna (me origjinë angleze). Megjithëse vuante nga asma, iu dedikua sportit, kryesisht ragbit dhe futbollit. Një pasion tjetër i tij ishte edhe shahu, një lojë e mësuar nga i ati. Në moshën 12 vjeçare merr pjesë në shumë turne shahu. Gjatë adoleshencës u terhoq pas poezise duke shkruajtur shumë poezi. Ishte një lexues i Xhek Londonit, Zhyl Verrnit, Sigmin Frojdit. Studioi në Kolegjin Navional Deán Funes dhe në vitin 1948 u regjistrua në Universitin e Buenos Aires për mjekësi, ku diplomohet në vitin 1953.
Udhëtimi në Amerikën Latine
Kur ishte akoma i ri Guevara kaloi shumë kohë duke udhëtuar në Amerikën- Latine. Në vitin 1951 një shok i tij, Alberto Granado i kërkoi Guevarës që te merrte një vit pushim nga shkolla për të nderrmarrë një udhetim pergjate Amerikës Latine. Kështu në vitin 1939 Guevara dhe Alberto nisën nga Alta Gracia me një motor Norton 500cc (motorit ja vunë emrin: "E Fuqishmja II"). Guevara përshkruajti këtë udhëtim në librin "Latinoamericana" (Notas de viaje), nga i cili në vitin 2004 u bë film i titulluar “Ditari i motocikletës”.
Pasi pa varfërinë masive të Amerikës Latine dhe i shtyrë edhe nga idetë marksiste nxori si përfundim se revolucioni ishte e vetmja mënyrë për të zgjidhur pabarazinë shoqërore dhe ekonomike të vendeve të Amerikës Latine. Udhëtimet e tij përgjatë Amerikës Latine e bindën se Amerika Jugore ishte një kontinent me kombe të ndryshme por me të njëjtin grup etnik. Filloi të imagjinonte mundesinë e një Amerike Latine të bashkuar dhe pa kufi, e lidhur me të njejtën kulturë.
Në Guatemala
Më 17 qershorë të vitit 1954 në Guatemale fillon agresioni kundër qeverisë së Arbenz-ës, e organizuar nga CIA dhe nga Departamenti i Shtetit të SHBA-së e cila kishte stervitur mercenarë për të mbrojtur kontinentin e Amerikës Latine nga “Rreziku Komunist”.Che Guevara perpiqet të organizojë rezistencën në qytet por kjo tentativë nuk funksionon dhe kur trupat mercenare futen në kryeqytet, Guevara detyrohet të hyjë në ambasadën e Argjentina-së (ku më pas largohet për në Meksisë), e cila e regjistron si një “element komunist”
[size=24 Revolucioni Kuban] [/size]
Guevara mbërrin në Meksikë, atje njihet me një grup revolucionarë Kubanë të larguar nga Kuba, përfshirë edhe Raul Kastro. Pasi lirohet nga burgu, Fidel Kastro largohet nga Kuba për tu vendosur në Meksiko Siti (Meksico City) . Atje vëllai i tij e prezantonë me Guevarën. Pas këtij takimi Guevara hyn në “Lëvizjën e 26 korrikut” e cila kishte si synim përmbysjën diktatorin Kuban Fulgencio Batista.
El commandante Che
Edhe pse ishte vendosur se Guevara do të ishte vetëm mjeku i grupit. Më 25 nentor të vitit 1956 anija Granma niset nga Tuxpan (Provincë e Meksikës) me qëllim për të mbrritur në Kubë. Guevara ishte i vetmi jo Kuban në bordin e anijës. Më 2 dhjetorë zbarkojnë në La Playa de las Coloradas. Pas pak u sulmuan nga forcat ushtarake të Batist-ës. Më pas u vendosën në malet e Sierra Maesta për të filluar luftën guerilje kunder regjimit. Guevara u bë një lider në grupin e rebeleve, një Komandant (major), i respektuar nga shokët për trimerinë e tij por edhe për egersine e tij. Qe shkaktarë për vrasjën e shumë dezertorëve dhe njerëzve të tjerë që akuzoheshin që ishin informatorë ose spiun.
Në ditët e fundit të dhjetorit të vitit 1958 drejtoi sulmin me kolonënë e tij “Skuadra vetvrasese”(nje repart që zgjidhte misionet më të veshtira të ushtisë revolucionare) në Santa Clara. Ishte një nga beteja më vendimtare e revolucionit. Më 28 dhjetor Che Guevara mbrrin ne Santa Clara atje vendos një komando provizor ne Universitetin e qytetit dhe më pas ndjek shinat e trenit për të gjetur një pike strategjike. Guevara e di se në këtë linjë do të udhetoje një kolonë e ushtrisë së Batist-ës me një tren me 18 vagona ; në tren do të jenë 406 ushtarë dhe oficerë me shumë armatimë dhe municionë.
Che Guevara dhe Fidel Kastro në Revolucionin Kuban
Është ora 3 e drekës. Treni i ushtrisë udhëton pa e ditur se Komandanti kishte rrëzuar një pemë në shinat e trenit. Treni rrëzohet dhe pastaj dëgjohet një shpërthim bombe dhe më pas mbulohet me shumë zjarr dhe tym. Santa Clara kujton këtë betejë. Vagonat e rrezuar janë akoma në të njejtin pozicion ku ishin atë ditë dhe deshmojnë fitoren. Në një shesh të madh, ngjitur me muzeunë dedikuar Che-së, ngrihet nje statuje bronzi e Che Guevares, sepse asnjë nuk duhet ta harroje. Më 2 janar të viti 1959 kolona e Che Guevarës futet në kryeqytetin e Kubës, në Havana. Më pas zhvendoset në fortesën ushtarake "La Cabaña". Pikërisht këtu organizon një shkollë për analfabetët e ish-ushtrisë revolucionare.
Në Qeverinë Kubane
Më 7 shkurt të 1959, qeveria e re i jep Guevarës titullin “Qytetarë Kuban”. Më pas divorcohet nga Hilda Gadea, ku në fakt ishin ndarë para se të nisej me anijën Granma. Më pas martohet me Aleida March, një Kubane që ishte pjestare në “Levizjen e 26 korrikut” (ku me të do të ketë katër femijë:Aleidita, Camilo, Celia ). Ernesto Che Guevara bëhet ministër i Industrisë. Me këtë pozitë dha ndihmesë për të kontribuar në modelimin e socializmit kuban. Ne librin e tij “Mbi gueriliën, Guevara mbështetë modelin Kuban të revolucionit, e filluar nga një grup i vogel guerilas, pa patur nevojën e organizimeve të mëdhaja të cilët do të mbeshtesnin rebelimet e armatosura (kjo strategji e Guevarës do të dështonte më pas në Bolivi). Në teorinë e tij (El socialismo y el hombre en Cuba) mbeshtet nevojën për të krijuar një “njeri të ri” (hombre nuevo) bashkë me shtetin socialist. Gjatë sulmit të Gjirit të Derrave (1961), Guevara nuk morri pjesë në luftimet, sepse Kastro e kishe vendosur në një komandë më në perendimë të Kubës, në Pinar del Rio, i cili atje (Guevara) zbrapsi një tentativë pushtimi (ishte një operacion diversiv, e krijuar për të tërhequr vemendjën kubanëve nga vendi i vertetë i sulmit që ishte Gjiri i Derrave. Guevara luajti një rol shumë të rëndësishëm gjatë vendosjes në Kubë të Raketave bërthamore sovietike. Gjatë një interviste të dhënë një gazete socialiste angleze Guevara deklaroi se Raketat bërthamore po të ishin nën kontrollin e kubanëve do të ishin hedhur me kohë në qytetet më të mëdha të SHBA-së. Guevara gjatë punës si ministër i industrisë pati disa disfata dhe reformat e tij nuk dhanë asnjë rezultat për zhvillim dhe modernizim të ekonomisë kubane, kryesisht atë bujqësore. Pasi Fidel Kastro mori pushtetin dhe mblodhi njerëzit e tij më të afërt, kur filloi të ndaje detyrat pyeti se cili nga të pranishmit është ekonomist. Guevara ngriti dorën dhe që nga ai moment Guevara u bë ministër i industrisë. Pas disa vitësh si ministër (pas shumë disfatave) miqët e tij më të afërt e pyetën se përse ngriti dorën. Guevara ju përgjigjet “Unë kujtova se Kastro pyeti se cili nga ju është Komunist”.
Largimi nga Kuba
Në dhjetorë 1964 Guevara shkoi në New York si shef i delegacionit kuban dhe mbajti një fjalim në keshillin e OKB-së. Me këtë rast doli në një emision informativ (Face the Nation i cbs). Më 7 dhjetorë shkoi në Paris mbas tre muajshë shkoi në Republikën Popullore Kineze, Egjipt, Algjeri, Ghana, Guinea, Mali, Tanzania. Në mars të vitit 1960 viziton Shqipërinë.
Guevara pasi vuri re se ishte më i aftë për një rol si revolucionar sesa të një detyre ministrore, dhe me aprovimin e Fidel Kastros vendos që të largohet nga Kuba për në Kongo dhe Bolivi ku nga niveli i lartë i varfërisë mundësonte krijimin e revolucioneve
Guevara në Fjalimin e tij të mbajtur në OKB-1964
Në Kongo
Gjatë një takimi që zgjati gjithë natën midis 14 dhe 15 marsit të 1965, Guevara dhe Kastro ranë dakort që ky i pari (Che-ja) të drejtonte operacionin e parë ushtarak në Afrikë. Nga disa burime vërtetohet se ka qenë Kastro që ka këmbngulur që Che-ja të pranonte këtë mision. Më pas Guevara largohet për në Kongon belge (sot Republika Demokratike e Kongos). Gjatë misioneve Afrikane Guevara u ndihmua nga Krye guerilasi Laurent-Desire Kabila. Guevara e konsideron Kabilën si të panevojshëm, duke shkruajtur për të “Asgje nuk më bind se ai është personi i duhur në këtë moment” Guevara i mësonte taktikat guerilje forcave kongoleze. Plani i tij ishte që të shfrytëzonte zonën e çliruar në perendim të liqenit Tanganica për stervitjën e kongolezëve. Guevara ishte 37 vjeç dhe nuk kishte eksperiencë rreth ushtrisë formale. Astma e tij nuk e kishte lejuar që të bënte sherbimin ushtarak në Argjentinë. Megjithëse kishte eksperiencën të marrë gjatë revolucioni kuban, mbi të gjitha nga fitorja e betejës së Santa Clarës. Mercenarë afrikanë dhe britanikë punuan me ushtrinë kongoleze për të penguar planet e Guevarës. Ishin në gjendje që të monitoronin komunikimet e reparteve të drejtuar nga Guevara. Pa`aftësia, dhe luftrat e ndryshme që bëheshin midis grupeve të kongolezëve me njëri tjetrin ishin arsyet e falimentimit të revolucionit. Mëbas shtatë muaj, i sëmure, i vuajtur nga astma Guevara detyrohet të largohet nga Kongo bashkë me Kubanët që kishin mbetur akoma gjallë. Në fillim Guevara donte që të çonte në Kubë vetëm të plagosurit duke qëndruar i vetëm në Kongo por miqtë e tij e bindën që të largohet me ta. Guevara nuk donte që të kthehet si humbës në ishull (Kubë) dhe kaloi shtatë muajt duke jetuar si klandestin në Pragë, Republikën Demokratike Gjermane. Gjatë kësaj periudhe shkruajti kujtimet e tij gjatë eksperiencës së tij në Kongo dhe më pas filloi të shkruante dy libra, një filozofik (Apuntes Filosóficos) dhe një rreth ekonomisë (Notas Económicas). Pas katër muajve Kastro i kërkoi Guevarës që të rikthehët në Kubë por Guevara pranoi që të kthehët vetëm për disa muaj , sa për t`u bërë gati për misionet e reja revolucionare në Amerikën-Latine dhe prezenca e tij në ishullin (Kubë) duhet të ishte tepër sekretë.
Në Bolivi
Pasi rikthehet në Kubë, Guevara filloi planet për të sjellë revolucionin komunist në Bolivi. Më 3 nëntor të 1966, Guevara nisët për në Bolivi me një pasaportë Urugajane me emër Mena González, profesioni tregtar. Banda e tij përbëhej nga 50 persona, 17 prej të cilëve ishin kubanezë, ishte e pajisur shumë mirë dhe si fillim patën disa suksese kundër forcave boliviane. Guevara në planin e tij për të nxitur revolucionin komunist në Bolivi bazohej nga supozimet që dolën më pas të gabuara. Guevara mendonte se do të luftonte vetëm kundër ushtrisë vendase, të pastërvitur dhe jo të armatosur mirë. Përkundrazi sapo qeveria e SHBA-së mori vesh për prezencën e tij në Bolivi, dergoi punonjës të CIA-s për të ndihmuar dhe organizuar kundër-revolucionin. Ushtria boliviane u stërvit nga këshilltarë të Forcave speciale të US Army, përfshirë edhe një batalion Rangers ekspertë për luftimet në xhungël. Menduan se partia komuniste e Bolivisë do e ndihmonte Guevarën, por nuk e ndihmuan aspak, edhe pse disa antarë të partisë morën pjesë si guerilas. Guevara priste që të rrinte në lidhje me radio Kubën por kjo gjë nuk ndodhi. Përkundrazi trasmetuesi me valë të shkurtra që ia dhanë doli që ishte difektoz, duke mos lejuar komunikimin me Kubën.
Kapja dhe ekzekutimi
Forca boliviane lokalizuan vendëndodhjën e Che-së pas ndihmës që i dha një dezertor. Më 8 tetor Guevara u kap në La Higuera. U kap pasi u plagos në një këmbë dhe pasi pushka e tij iu prish nga një plumb. Presidenti i Bolivisë, Rene Barrientos, sapo mori vesh për kapjen e Che Guevarës dha urdhër që të pushkatohet menjëherë. Ekzekutuesi ishte Mario Teran një komandant skuadre të cilit banda e Guevarës i kishte vrarë tre ushtarë të skuadrës së tij.
Shkolla në LA HIGUERA ku u ekzekutua Che Guevara, në orën 13:10 të 9 tetorit 1967
Versioni në zyrtarë është se Guevara mori disa goditje në këmbë për të mos ja prishur fytyrën që mundësonte identifikimin e kufomës. Si goditje finale, e goditën në gjoks. Vdes në një shkollë të braktisur në La higuera, në ora 13:10 të 9 tetorit 1967. Më pas trupi i tij u vendos në një helikopter dhe u çua në Vallegrande dhe trupi i tij iu tregua shtypit. Nga fotografitë e marra filluan të krijoheshin legjenda rreth Che-së si ajo e San Ernesto de La Higuera apo ajo e El Cristo de Vallegrande. Më 15 nëntor Kastro njohu vdekjën e Che Guevarës dhe shpalli tre ditë zie kombëtare. Në vitin 1997 në Vallegrande u identifikuan kockat e kufomës së Che Guevares falë analizave të ADN-së dhe i rikthyen në Kubë.
Trupi i pa jetë i Guevarës
Më 17 nentorë të 1997 mbetjet e tij u rivarrosën me të gjitha nderimet ushtarake në një mauzelum të krijuar për të në Santa Clara, ku tridhjetë vjet më parë pati fituar atë betejë që u quajt si beteja deçizive e revolucionit kuban.
Monumenti i Che-së ngrihet nga nje statujë që shkruan “Hasta la victoria siempre” (Deri në fitore përgjithmon) dhe nga një lapidar që shkruan urdhërin e famshëm që më 21 gusht të 1959 Fidel Kastro i ngarkojë detyrën në kolonën 8 orig.("Se asigna al comandante Ernesto Guevara la misión de conducir desde la Sierra Maestra hasta la provincias de Las Villas una Columna rebelde y operar en dicho teritorio de acuerdo con el plan estratégico del Ejército rebelde").
Ja edhe disa foto të pa botuara ndonjëherë të Çe :
Ufo- 135
fdsfdsfsdfsf
Ushtari i krishtit 18.09.11 20:24
revolucioni eshte i deshtuar nese vet personi nuk ka aftesi per organizim ne e dime se cheguevara nuk kishte organizimin e duhur
Ushtari i krishtit- 152
Re: Che Guevara
Elsavrana 20.09.14 1:03
C'A THUA O maqomaqo3? Che...ishte nje skizofren gjakatar, nje deshtak qe nuk diti te beje hair ne asnje drejtim...nje "simbol" i lindur ne ato toka"dierre" ku ende fryjne ererat e gjakderdhjes kulte....
Elsavrana- 33
Faqja 1 e 1
Drejtat e ktij Forumit:
Ju nuk mund ti përgjigjeni temave të këtij forumi