Udha e së Vërtetës

Parathënie nga Sangarakshita





Buda lindi rreth fundit te shekullit të 5të PES (Para Erës Sonë), 'hoqi dorë' nga bota ne moshën 29 vjeç, arriti Iluminimin 6 vjetë më vonë, dhe kaloi pjesën tjetër të 45 viteve të jetës së tij duke kominukuar të Vërtetën që ai zbuloi, kujtdo që kishte dëshirë ta mësonte atë.


Ai e komunikoi atë të Vërtetë me gojë (oralisht), me mënyrën e fjalës së folur, ama shumë njerëz u prekën gjithashtu thellësisht vetëm nga prezenca e tij. Flalët e tij lanë përshtypje të thellë tek dëgjuesit e tij, aq sa disa prej tyre i mbajtën mend ato gjatë gjithë jetës së tyre dhe para dhe mbas vdekjes së tij i përsëritën ato për të mirën e të tjerëve.

Në këtë mënyrë çeli dhe u zhvillua një traditë g..... e kominikimit së Darmës, e cila jo vetëm që ruajti mësimet e Budës, por edhe e organizoi, editoi, dhe e amplifikoi atë në mënyra të ndryshme. Procesi i transmetimit gojor i Darmës zgjati disa qindra vite dhe ndoshta nuk ishte deri në shekullin e parë PES (Para Erës Sonë) që diskurset e Budës dhe thëniet e tij filluan të angazhoheshin për shkrim.

DARMAPADA



Palët



1



Ekperiencat paraprien nga mëndja,

 udhëhiqen nga mëndja,  dhe prodhohen nga mëndja.

Në qoftë se  një (njeri)  flet ose vepron me një mëndje të papastër,

vuajtja e ndjek atë,

ashtu si rrota e karrocës ndjek këmbën e demit (që tërheq karrocën).



2



Ekperiencat paraprien nga mëndja,

udhëhiqen nga mëndja, dhe prodhohen nga mëndja.

Në qoftë se një (njeri) flet ose vepron me një mëndje të pastër,

lumturia e ndjek atë si një hije që nuk niset (largohet apo ndahet) kurrë.



3



Ata që i japin vëmendje mendimeve të tilla si

'Ai më abuzoi, më qëlloi, më mposhti, më vodhi',

nuk kanë për ta qetësuar inatin (apo urrejtjen) e tyre.



4



Ata që nuk i japin vëmendje mendimeve të tilla si

'Ai më abuzoi, më qëlloi, më mposhti, më vodhi',

kanë për ta qetësuar inatin (apo urrejtjen) e tyre.



5



Urrejtjet kurrë nuk qetësohen me urrejtje (në këtë botë).

Ato paqësohen me dashamirësi.

Ky është ligji i përjetshëm.



6



Të tjerët nuk e kuptojnë se ne të gjithë po i drejtohemi vdekjes.

Ata që e realizojnë këtë,

do heqin dorë nga grindjet.



7



Ashtu si era fryn poshtë një pemë të dobët,

ashtu edhe Mara1 rrëzon atë që jeton duke e parë pabukurën si të bukur,

senset e të cilit janë të pakontrolluara, që është i papërmbajtur në ushqim,

dembel, dhe inferior në fuqi.



8



Ashtu si era nut fryn dot poshtë majën shkembore të nje mali,

ashtu edhe Mara nuk rrëzon dot atë që jeton duke e parë pabukurën si të pabukur,

senset e të cilit janë të kontrolluara, që është i përmbajtur në ushqim,

dhe të cilit besimi dhe fuqia i janë ngjallur.

DARMAPADA


II



Mëndjeplotësia



1



Mëndjeplotësia është Udha drejt Pavdekshmërisë4,

pa-mëndjeplotësia udha drejt vdekjes.

Ata që janë mendjeplotë nuk vdesin,

(kështu që) të pa-mëndjeplotët janë si të vdekur.



2



Duke e ditur dallimin e mëndjeplotësisë,

ata që janë të pjekur shpirtërisht (pandita-t, ne gjuhën Pali)

gëzohen me mëndjeplotësinë dhe kënaqen në sferën e Fisnikëve (arija-t).



3



Të zhytyr në gjëndje (mendore) super-të-vetëdijshme (dijana),

të përmbledhur, dhe gjithmonë duke e ushtruar veten,

ata të mënçurit (dira-t) realizojnë Nirvanën, sigurinë e patejkalueshme.

DARMAPADA



IX



E Keqja



1



Bëhu i shpejtë për të bërë çfarë është (moralisht) e bukur.

Përmbaje mëndjen ndaj së keqes.

Atij që është i ngadaltë në të bërin mirë,

mëndja e tij kënaqet në të keqe.



2



Në qoftë se një njeri bën keq (një herë),

mos e lë ta bëj atë zakon;

mos e lë ta vërë zëmrën në të.

E dhimbshme është përmbledhja e së keqes.



3



Në qoftë se një njeri bën mirë (një herë),

lëre ta bëj zakon atë;

lëre ta vërë zëmrën në të.

E lumtur është përmbledhja e së mirës.

DARMAPADA



XI



Krimbja



1



E si mund të ketë gëzim, çfarë kënaqësie, kur gjithë kohën (gjithçka) flakëron

(me zjarrin e trefishtë të vuajtjes, të pa-zgjatshmërisë dhe të pa-konsidueshmërisë)?

I mbuluar (ashtu siç je) me errësirë të verbër, ti nuk kërkon një dritë!



2



Shikoje këtë kukull të pikturuar (dmth., trupi),

këtë masë plagësh të shtirur, fatkeq dhe plot me dëshira (të shqisave),

asnjë nga të cilat nuk është e qëndrueshme apo jetëgjatë.



3



I vyshkur është ky trup, një fole sëmundjesh, dhe i kalbshëm.

Masa e kalbur copëtohet: vdekja është fundi i jetës.



4



Ashtu si kungulli në vjeshtë

këto kocka ngjyrë gri-dallandshe shtrihen këtu të hedhura,

çfarë kënaqësie (mund të marri dikush) duke i parë ato?



5



(Trupi) është një qytet i ndërtuar prej kockave dhe i suvatuar me mish dhe gjak,

(një qytet) ku ndodhen të fshehura krimbja dhe vdekja,

krenaria dhe hipokricia.



6



Edhe karrocat mbretërore të dekoruara në mënyrë të pasur

(me kalimin e kohës) ndryshken; gjithashtu edhe trupi vyshket.

(Por) e Vërteta (Darrma) e të mirëve muk tretet,

(sepse) ata që janë me të vërtetë të mirë u flasin për atë të mirëve.



7



Njeriu që mëson pak jeton si një dem stalle:

mishi i tij rritet ndërsa mënçuria e tij jo.



8



Shumë lindje kam pësuar unë në këtë proces të udhëtimit

(në rrotullimin e egzistencës se kondicionuar),

duke kërkuar ndërtuesin e shtëpisë dhe duke mos e gjetur atë.

E dhimbshme është lindja e përsëritur.



9



O ndërtues i shtëpisë, (tani) të kam parë!

Kurr më nuk keni për të më ndërtuar (mua) një shtëpi.

Tratë e tu janë të gjithë të thyer, traversa jote e shpartalluar.

Mëndja (e kondicionuar) gjithashtu ka shkuar të shkatërrohet:

njëri ka arritur tek ndërprerja e dëshirës së shqisave.



10



Ata që nuk kanë ndjekur jetën shpirtërore (Brahmaçarija) ,

apo që nuk fituan pasurinë (e meritave) në rininë e tyre,

(ata të tillë si këta) humbasin në mendime mbi të kaluarën

si lejlekët në një pellg pa peshq.



11



Ata që nuk kanë ndjekur jetën shpirtërore (Brahmaçarija) ,

apo që nuk fituan pasurinë (e meritave) në rininë e tyre,

(ata të tillë si këta) shtrihen si shigjeta të ndryshkura,

duke u qarë për gjërat e lashta.

DARMAPADA




XVIII




Njollat



1



Ti je si një gjethe e vyshkur:

Njerëzit e Vdekjes të janë afruar ty.

Ti je tek dera e nisjes,

dhe ti nuk ke as diçka me vete për gjatë rrugës.



2



Bëj një llampë (apo ishull) për veten tënde;

Mundohu shpejt,

(dhe) bëhu dikush që është shpirtërisht i pjekur.

Me njolla të hequra, (dhe) i lirë nga gabimet,

ti ke për të arritur pllajën hyjnore (bhumi),

të atyre që janë të zhvilluar shpirtërisht (arija-nët)



3



Ti je tani në moshë të thyer;

ti ke çarë përpara ne prezencën e Vdekjes.

Nuk ka vënd (për tu çlothur) në midis,

(dhe) ti nuk ke as diçka me vete për gjatë rrugës.



4



Bëj një llampë (apo ishull) për veten tënde;

Mundohu shpejt,

(dhe) bëhu dikush që është shpirtërisht i pjekur.

Me njolla të hequra, (dhe) i lirë nga gabimet,

ti nuk ke për ta përsëritur lindjen dhe plakjen (herë tjetër).



5



Njeriu me kuptim, i heq njollat e tij gradualisht,

pak nga pak, dhe nga momenti në momet,

ashtu si argjendari (heq) papastërtitë e argjëndit.



6



Ashtu siç ndyshku del nga hekuri,

(duke) dalë prej tij e ha atë (vrullshëm),

kështu edhe veprimet e tij,

e çojnë shkelësin

në një gjëndje të keqe mendore (duggati).

DARMAPADA



XIX



Njeriu i Parimeve



1



Ai nuk është njeri i parimeve (darmata)

që gjykon ngutshëm çfarë është e advantazhuar (ata - në gjuhën Pali)

Personi i pjekur shpirtërisht që gjukon së bashku

çfarë ështe e advantazhuar dhe e dizavantazhuar -



2



që gjykon të tjerët paanësisht, me kujdes,

dhe në përputhje me parimin -

ai njeri i kuptimit, i ruajtur në parim,

është thëne të jetë njeri i parimit.



3



Një njeri nuk është i pjekur shpirtërisht (apo i mësuar)

vetëm sepse ai flet shumë.

Ai është thënë të jetë i pjekur shpirtërisht

që është i sigurtë (në vetvete), miqësor, dhe pa frikë.



4



Ai nuk është një enë e Mësimit (darmadara)

vetëm sepse ai flet shumë.

Ai që, duke dëgjuar vetëm pak,

personalisht e sheh të Vërtetën,

Ai (me të vërtetë) është një enë e Mësimit,

ai njeri që nuk e mospërfill Mësimin.



5



Një njeri (apo burrë) nuk është i vjetër (midis dishepujve)

sepse koka e tij është gri.

Edhe pse i moshës së pjekur,

ai është quajtur i plakur me kotësi.



6



Ai është quajtur me të vërtetë i vjetër (midis dishepujve)

në të cilin gjenden e vërteta dhe principi,

(së bashku me) pa-dhunësinë (ahimsa)

(vetë) kontrollin (dhe) përmbajtjen,

(dhe) që është pa njolla dhe i mënçur.



7



Një që është xheloz, dorështërnguar, dhe i pandershëm

nuk është njohur si 'i mirë' (sadurupa)

vetëm nga llogjika e fjalimit të tij apo nga paraqitja e bukur.

DARMAPADA


XXI


Gjëndja e Mjeruar



1


Një që gënjen rezulton (me anë të rilindjes) në një gjëndje të mjeruar,

ashtu si edhe një që, duke e pas bërë diçka, thotë 'unë nuk e bëj (atë lloj gjëje).'

Këta dy djem të Manut (Paraardhësi i Lashtë) , njerëz të veprimeve bazë,

kur largohen (nga kjo botë) kanë të njëjtin fat (të dhimbshëm) edhe në botën tjetër.